Bài giảng Dạy nghề - Bài 1: Chọn địa điểm nuôi tôm thẻ chân trắng

Bài 1: CHỌN ĐỊA ĐIỂM 
 NUÔI TÔM THẺ CHÂN TRẮNG 
Giới thiệu:   
Nhiều trại nuôi đã gặp nhiều trở ngại trong quá trình nuôi không tốt. 
Để chọn được địa điểm nuôi phù hợp lượng đất đai và cơ sở hạ tầng. 
Quá trình nuôi do chọn địa điểm phải xem xét nguồn nước, chất tầng đất 
Việc chọn địa điểm nuôi là vấn đề rất quan trọng, ảnh hưởng rất lớn đến việc đầu tư, xây dựng và mức độ rủi ro trong quá trình nuôi sau này. 
- Vì vậy khi chọn địa điểm xây dựng cần chú ý tới công việc chọn vùng nuôi cho phù hợp, cơ sở hạ tầng, giao thông thuận lợi, gần nguồn điện, gần nơi cung cấp các dịch vụ cho nghề nuôi tôm. 
 - Xa khu vực nước thải của các tập đoàn, xí nghiệp sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, xa khu dân cư, đảm bảo an ninh trật tự tốt. 
Mục tiêu 
Lựa chọn được địa điểm nuôi tôm thẻ chân trắng theo chỉ tiêu kỹ thuật; 
Rèn luyện tính cẩn thận, nhanh nhẹn, có ý thức trách nhiệm trong công việc. 
A. Nội dung:   
1. Tìm hiểu một vài đặc điểm sinh thái chủ yếu của tôm thẻ chân trắng. 
 1.1. Tên thường gọi 
Tên khoa học: Litopenaeus vannamei 
Tên tiếng Việt: Tôm thẻ chân trắng 
1.2Tập tính sống 
  Nhiệt độ nước thích hợp từ 23 0 – 30 0 C, ở nhiệt độ 27 0 C tôm thẻ chân trắng phát triển tốt nhất. 
Chúng có thể chết khi nhiệt độ thấp hơn 15 0 C và cao hơn 33 0 C trong 24 giờ hay lâu hơn 
Độ mặn: tôm thẻ chân trắng là loài có khả năng thích ứng với độ mặn từ 0,5-45‰, tăng trưởng tốt trong khoảng độ mặn 10- 35‰, 
Ôxy hòa tan: tôm thẻ chân trắng có thể chịu được nhiều giờ khi ôxy hòa tan xuống thấp 1mg/l, tăng trường tốt khi ôxy hòa tan lớn hơn 4mg/l . 
Có khả năng chịu đựng các yếu tố môi trường cao hơn tôm sú 
Bảng 1- 1: So sánh ngưỡng chịu đựng các yếu tố môi trường nước giữa tôm thẻ chân trắng với tôm sú. 
Các thông số 
Mức độ tối ưu 
Tôm thẻ chân trắng 
Tôm sú 
pH 
7,0 – 9,0 
7,5 – 8,5 
Độ mặn 
5-35‰ 
10-30‰ 
Ôxy 
>3mg/lít 
5-6mg/lít 
Kiềm (CaCO 3 ) 
50 – 150mg/lít 
> 80 mg/lít 
Độ trong 
20 – 50cm 
30 – 50cm 
2. Chọn vị trí xây dựng ao nuôi 
- Xây dựng ao nuôi tôm bán thân canh và thâm canh cần chọn vị trí thích hợp, nuôi mới đạt hiệu quả kinh tế 
- Vị trí xây dựng ao nuôi cần đảm bảo các yêu cầu sau: 
 Vùng đất trên triều, bằng phẳng 
 Cao trình mặt đất cao hơn mức nước triều cao nhất khoảng 1 m để thuận tiện cho việc cấp nước, thay nước và thu hoạch dễ dàng mọi lúc. 
Gần với sông để có thể dẫn nước mặn vào được 
 Ở những vùng đất cao hơn dễ tăng chi phí bơm nước. 
Vùng quy hoạch nuôi tôm của địa phương (có quy hoạch tổng thể và chi tiết cho vùng nuôi tôm càng tốt) 
Có nguồn nước ngọt để điều chỉnh độ mặn nước ao và dùng trong sinh hoạt hằng ngày. 
Không bị ô nhiễm, ảnh hưởng của nguồn nước thải công nghiệp, sinh hoạt hay thuốc trừ sâu 
4. Chọn đất xây dựng ao nuôi 
3.1. Ảnh hưởng của chất đất đến sinh trưởng của tôm 
Nếu chất đất trên 80% là đất cát thì nước dễ bị rò rỉ, bờ ao dễ bị xói mòn. 
Nếu tỷ lệ đất sét cao quá làm cho nền đáy trở nên cứng và làm tích tụ các chất hữu cơ (thức ăn thừa, phân), không thích hợp làm nơi sinh sống cho tôm. 
Do đó, chất đất lý tưởng với ao nuôi tôm là đất thịt pha cát có độ kết dính cao. 
3.2 Tiêu chuẩn chọn đất xây dựng ao nuôi 
  Vùng đất thịt hay đất thịt pha cát có độ kết dính tốt 
 pH đất >5 
3.3 Kiểm tra pH đất 
Dụng cụ kiểm tra: sử dụng máy đo pH đất 
Cách đo : 
Bước 1 : Cắm đầu đo xuống đất 
+ Cắm pH xuống đất sao cho 2 vòng kim loại của đầu đo ngập trong đất. 
Bước 2 : Đọc kết quả 
+ Đọc chỉ số pH theo kim chỉ trên màn hình (thang đo tương ứng từ 3 - 8 pH) 
+ Nếu pH đất >5 thì có thể chọn xây dựng ao nuôi 
+ Nếu pH đất < 4 thì không nên chọn xây dựng ao nuôi vì sẽ bị phèn, khó quản lý môi trường, chi phí sản xuất cao 
Lưu ý: 
	- Khi đo pH thì đất nên ẩm, tơi xốp, nếu đất khô thì thêm một ít nước. 
	- Nên đo pH ở nhiều nơi, ở các tầng khác nhau của khu đất cần khảo sát. 
	- Sau khi đo, nên lau sạch 3 vòng kim loại của đầu đo tránh sự gỉ ố. Nếu có vết gỉ ố thì dùng giấy nhám chà cho sạch. 
4. Chọn nguồn cung cấp nước 
- Có nguồn nước sạch, dồi dào quanh năm. 
- Có nguồn nước mặn từ 5-30‰ 
- Có nguồn nước ngọt càng tốt 
- Cách xa nơi có thể chịu sự ô nhiễm bởi chất thải công nghiệp, nông nghiệp, nước thải sinh hoạt, trang trại. 
5. Chọn cơ sở hạ tầng 
Nên xây dựng ao nuôi ở vùng có cơ sở hạ tầng như sau: 
- Giao thông thuận tiện 
- Có nguồn điện quốc gia đảm bảo cung cấp đầy đủ cho các thiết bị máy móc, thức ăn phục vụ nuôi tôm. 
- Thông tin liên lạc thuận tiện. 
- Đảm bảo an ninh . 
Bảng 1-2: Tiêu chuẩn lựa chọn địa điểm nuôi 
TT 
Ðiều kiện 
Yêu cầu kỹ thuật 
1 
Nguồn nước 
Vùng ven biển có nguồn nước mặn, lợ, ngọt 
không bị nhiễm bẩn do chất thải của các ngành 
sản xuất nông, công nghiệp và chất thải từ khu 
dân cư. 
2 
Ðộ mặn ( 0 / 00 ) 
Từ 5 đến 35 (thích hợp 15 - 25) 
3 
Ðộ trong (m) 
0,4 - 0,5 
4 
Ðộ cứng CaCO 3 (mg/l) 
> 80 
5 
pH nước 
7,5 - 8,5 
6 
H 2 S (mg/l) 
< 0,02 
7 
NH 3 (mg/l) 
< 0,10 
8 
Chất đất 
Ðất thịt hoặc thịt pha cát, hoặc thịt pha bùn ít 
mùn bã hữu cơ có độ kết dính cao. 
9 
pH đất 
> 5,0 
10 
Cao trình đáy ao 
Cao triều hoặc trên cao triều. 
6. Lỗi thường gặp 
Chọn địa điểm nuôi không thuận lợi về giao thông 
Chọn chất đất không tốt, giữ nước kém 
Nguồn nước thiếu, ô nhiễm 
Câu hỏi và bài tập thực hành 
Bài tập 1: Thực hành đo pH đất, pH nước, độ mặn 
Bài tập 2: Thực hành chọn chất đất 
Bài tập 3: Thực hành điều tra khảo sát chọn địa điểm nuôi tôm 
Ghi nhớ 
Các yêu cầu về chọn địa điểm xây dựng ao nuôi tôm