Bài giảng Nhạc Lý - Tiết 12: Quãng có bậc chuyển hóa, tính chất quãng, đảo quãng - Trường Cao đẳng Sư phạm Bắc Ninh

Vị trí, Mục đích, Ý nghĩa của môn Nhạc lý 
BÀI GIẢNG MÔN NHẠC LÝ 
Giảng viên: Đặng Cao Sơn 
Khoa Nhạc- Họa-Thể dục-QPAN 
Trường Cao đẳng Sư phạm Bắc Ninh 
Lớp dạy: CĐ TH 
Tiết 12 
QUÃNG CÓ BẬC CHUYỂN HÓA, 
TÍNH CHẤT QUÃNG, 
ĐẢO QUÃNG 
CÁC NỘI DUNG CHÍNH TRONG BÀI HỌC 
1. QUÃNG CÓ BẬC CHUYỂN HÓA 
Xem và nhận xét các quãng sau: 
 1 2 3 4 
Ngoài những quãng được thành lập bởi các bậc cơ bản, 
có những quãng có âm ngọn hoặc gốc là âm chuyển 
hóa. 
H 
 Quãng có 1 hoặc cả 2 âm là bậc chuyển hóa được gọi là 
quãng có bậc chuyển hóa. 
Tuy nhiên những quãng này vẫn được gọi là các quãng 
đi-a-tô-nic nếu trùng tên với 14 quãng cơ bản đã nêu. 
 - Ngoài ra, việc nâng cao hoặc hạ thấp các âm trong 
quãng sẽ làm xuất hiện một số quãng nằm ngoài các 
các cơ bản đã nêu, những quãng này được gọi là 
quãng crô-ma-tic. 
 5+ 4- 2+ 6+ 7- 
Như vậy, có thể làm thay đổi giá trị của quãng bằng 
cách nâng cao hoặc hạ thấp các âm trong quãng. 
Sự thay đổi của quãng khi tăng, giảm các âm: 
- Tăng âm gốc hoặc giảm âm ngọn: quãng hẹp lại. 
- Giảm âm gốc hoặc tăng âm ngọn: quãng rộng ra. 
Do đó: 
- Quãng thứ thêm nửa cung = quãng trưởng 
- Quãng trưởng bớt nửa cung = quãng thứ. 
- Quãng trưởng và quãng đúng tăng nửa cung = 
quãng tăng. 
- Quãng thứ và quãng đúng giảm nửa cung = quãng 
giảm. 
2. TÍNH CHẤT THUẬN NGHỊCH CỦA QUÃNG 
 Xin mời nghe đoạn nhạc sau: 
Quãng thuận: Cho ta cảm giác hoà hợp êm ái 
- Quãng thuận hoàn toàn gồm: 1 đúng, 4 đúng, 5 đúng, 
8 đúng 
- Quãng thuận không hoàn toàn gồm: 3 thứ ,3 trưởng, 6 
thứ, 6 trưởng. 
Quãng nghịch: Cho ta cảm giác gay gắt khó chịu. 
 Gồm các quãng 2, quãng 7 và các quãng tăng, giảm. 
3. ĐẢO QUÃNG ĐƠN 
Bạn hãy quan sát và nhận xét các quãng sau. 
 1 2 3 4 5 6 
 Trong các quãng trên, có các âm được đổi chỗ cho nhau. 
Đảo quãng là sự thay đổi vị trí các âm của quãng 
khiến cho âm gốc thành âm ngọn và ngược lại. 
 Cách đảo: Đối với quãng đơn, ta nâng cao âm 
gốc hoặc hạ thấp âm ngọn 1 quãng 8. 
 Quãng gốc hạ thấp âm ngọn nâng cao âm gốc 
Sau khi đảo, giá trị của quãng thay đổi. 
- Tổng của quãng gốc và quãng đảo luôn bằng 9. Vì vậy để 
tính nhanh tên quãng mới ta lấy 9 trừ đi quãng gốc. 
- VD: quãng 5 đảo thành quãng 4; quãng 4 đảo thành 
quãng 5; quãng 3 đảo thành quãng 6 
- q5 q4 q4 q5 q3 q6 
- Tính chất của quãng đảo cũng thay đổi ngược lại so với 
quãng gốc (trừ quãng đúng). Quãng trưởng thành 
quãng thứ; quãng tăng thành quãng giảm và ngược lại. 
- VD: quãng 4Đ thành 5Đ; 3t thành 6T; 2T thành 7t-  
 4Đ 5Đ 3t 6T 2T 7t 
4. BÀI TẬP THỰC HÀNH 
Bài tập 1 
 Nối các quãng tương ứng với tên gọi: 
 7 thứ 
 2 trưởng 
 5 đúng 
 3 thứ 
 4 tăng 
Bài tập 2 
 Hãy ghi tên của các quãng sau: 
 3t 4+ 5 - 6t 7T 
BÀI 2: CHỌN CÂU TRẢ LỜI ĐÚNG 
 Câu 1: 
A: 4 đúng, 5 đúng. 
B: 8 đúng, 3 trưởng. 
C: nghe êm tai, hòa hợp. 
Gồm có: 1Đ; 3T; 3t; 4Đ; 
5Đ; 6T; 6t; 8Đ 
 nghe êm tai, hòa hợp. 
 Gồm có: 1Đ; 3T; 3t; 
 4Đ; 5Đ; 6T; 6t; 8Đ. 
D: 6 trưởng, 6 thứ. 
Câu 2: Sau khi đảo, 
Giờ học đã kết thúc 
Xin chân thành cảm ơn các 
Thầy Cô và các em.