Bài giảng Quản trị doanh nghiệp - Chương I: Doanh nghiệp và quản trị doanh nghiệp - Lương Thu Hà

1QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP
(Tài liệu dùng cho sinh viên ngoài ngành)
ThS. Lương Thu Hà
TẬP BÀI GIẢNG
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 2
MỤC ĐÍCH - Ý NGHĨA
 Phương pháp luận và nghiệp vụ QTDN phù hợp với 
cơ chế thị trường
 Vấn đề cốt yếu, quan trọng nhất của QTDN
 Hiểu biết chung về các LVQT trong DN 
 Hiểu biết chung về tài chính DN, hiệu quả KD
 Cách thức phân tích và ra quyết định trong quản trị
 Phân tích một số ví dụ thực tế điển hình
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 3
TÀI LIỆU THAM KHẢO
 PGS.TS.Lê Văn Tâm, PGS.TS. Ngô Kim Thanh, Quản trị 
doanh nghiệp, Nhà xuất bản Thống kê, 2003
 Tập thể bộ môn QTDN & QTSX – Khoa QTKD – ĐH KT Tp 
HCM, Quản trị doanh nghiệp, NXB Giáo dục, 2000
 Học viện Tài chính, Quản trị doanh nghiệp hiện đại – Cho 
giám đốc và thành viên hội đồng quản trị ở Việt Nam, NXB 
Tài chính, 2006
 Harol Koontz - Cyril O’Donnell - Heinz Weihrich, Những vấn 
đề cốt yếu của quản lý (Essentials of Management), NXB 
Khoa học - Kỹ thuật, 2004
 William H.Cunningham – Ramon J.Aldag – Christopher 
M.Swift, Introduction to Business (Second Edition), South-
Western Publishing Co, 1989
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 4
Chương I
Doanh nghiệp và quản trị doanh nghiệp
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 5
NỘI DUNG
 Doanh nghiệp và các loại hình doanh nghiệp 
 Các giai đoạn phát triển của khoa học quản trị
 Nhà quản trị
 Chức năng – Lĩnh vực quản trị trong doanh nghiệp
 Các trường phái lý thuyết ứng dụng trong QTDN
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 6
DOANH NGHIỆP
* Quan niệm về doanh nghiệp (1)
YẾU TỐ ĐẦU VÀO YẾU TỐ ĐẦU RADN
DN = HỘP ĐEN
TRONG NỀN KINH TẾ KẾ HOẠCH HOÁ TẬP TRUNG
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 7
DOANH NGHIỆP
* Quan niệm về doanh nghiệp (2)
YẾU TỐ ĐẦU VÀO YẾU TỐ ĐẦU RADN
DN = CƠ THỂ SỐNG
Quy luật thích nghi
Đấu tranh sinh tồn
Phát triển
Tồn tại 
Thích nghi
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 8
DOANH NGHIỆP
* Quan niệm về doanh nghiệp (3)
 Doanh nghiệp là một tổ chức chặt chẽ
HOẠT ĐỘNG 
KINH DOANH
CHỦ THỂ
KINH DOANH
(3 NHÓM)
DOANH 
NGHIỆP
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 9
DOANH NGHIỆP
* Quan niệm về doanh nghiệp (4)
 Điều 4 - Luật Doanh nghiệp 2005 (01/7/2006)
“Doanh nghiệp là một tổ chức kinh tế có tên riêng, 
có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng 
ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm 
thực hiện các hoat động kinh doanh.”
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 10
DOANH NGHIỆP
* Vai trò của DN trong nền KTTT (1)
 Là đơn vị sản xuất và kinh doanh cơ sở => thoả 
mãn nhu cầu và thúc đẩy sản xuất xã hội.
 Mắt xích của quá trình tái sản xuất mở rộng, liên 
kết chuỗi
 Đào tạo một đội ngũ lao động có chuyên môn, 
giác ngộ chính trị, ý thức tổ chức kỷ luật
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 11
DOANH NGHIỆP
* Vai trò của DN trong nền KTTT (2)
 Nơi thực hiện và thể nghiệm đường lối chính 
sách và cơ chế quản lý của Đảng và Nhà nước
 Công cụ quản lý vĩ mô của Nhà nước (can thiệp 
thị trường, điều hoà cung cầu)
 Định hướng tiêu dùng, tạo văn minh tiêu dùng
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 12
 Phân loại căn cứ vào hình thức sở hữu vốn
 Phân loại căn cứ vào quy mô 
 Phân loại căn cứ vào lĩnh vực hoạt động
 Phân loại căn cứ vào loại hình doanh nghiệp 
DOANH NGHIỆP 
* Phân loại doanh nghiệp
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 13
DOANH NGHIỆP
* Phân loại doanh nghiệp
 Các loại hình doanh nghiệp (Luật DN 2005)
 Doanh nghiệp tư nhân 
 Công ty TNHH 1 thành viên
 Công ty TNHH 2 thành viên trở lên
 Công ty cổ phần 
 Nhóm công ty
 Công ty hợp danh
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 14
Các loại hình doanh nghiệp (1)
 Doanh nghiệp tư nhân
 Do một cá nhân làm chủ, chịu trách nhiệm vô hạn
 Không có TCPN
 Mỗi cá nhân chỉ có quyền thành lập 1 DNTN
 Không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào
 Ưu, nhược điểm
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 15
Các loại hình doanh nghiệp (2)
 Công ty TNHH
 Chủ sở hữu có thể là tổ chức hoặc cá nhân (<=50)
 Chịu trách nhiệm hữu hạn
 Có TCPN kể từ ngày được cấp GCN ĐKKD
 Không được phát hành cổ phiếu
 Ưu, nhược điểm
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 16
Các loại hình doanh nghiệp (3)
 Công ty cổ phần
 Cổ phần, tự do chuyển nhượng
 Cổ đông: tối thiểu là 3, chịu trách nhiệm hữu hạn
 Có TCPN kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng 
ký kinh doanh
 Được phát hành chứng khoán các loại
 Ưu, nhược điểm
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 17
Các loại hình doanh nghiệp (4)
 Nhóm công ty 
Tập hợp các công ty có mối quan hệ 
gắn bó lâu dài với nhau về lợi ích kinh tế, công nghệ, 
thị trường và các dịch vụ kinh doanh khác
 Công ty mẹ - Công ty con
 Tập đoàn kinh tế
 Các hình thức khác
 Ưu, nhược điểm
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 18
Các loại hình doanh nghiệp (5)
 Công ty hợp danh
 Ít nhất 2 thành viên hợp danh chịu trách nhiệm vô hạn
 Có thể có thành viên góp vốn, chịu TNHH
 Có TCPN kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng 
ký kinh doanh
 Không được phát hành chứng khoán các loại
 Ưu, nhược điểm
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 19
CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA 
KHOA HỌC QUẢN TRỊ
 Giai đoạn trước 1911: Phát triển tự phát
 Giai đoạn 1911 – 1945: Phát triển bùng nổ 
 Giai đoạn 1946 – nay: Phát triển rực rỡ nhất 
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 20
CÁC GIAI ĐOẠN
* Giai đoạn trước năm 1911
 Phát triển tự phát và chưa được coi là một môn 
khoa học chính thống
 Quản trị nhờ kỹ năng và kinh nghiệm, chưa có lý 
thuyết soi đường
 Vai trò sở hữu và điều hành DN là đồng nhất
 Các tài liệu viết tay truyền trong gia đình, dòng họ
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 21
CÁC GIAI ĐOẠN
* Giai đoạn 1911 – 1945
 Phát triển tự giác và được coi là một môn khoa 
học chính thống
 Tác phẩm đầu tiên: “Những nguyên tắc và 
phương pháp quản trị một cách khoa học” –
Frederich Winslow Taylor
 Nhu cầu về một đội ngũ quản trị viên => một hệ 
thống trường lớp đào tạo, giáo trình ra đời
 Chiến tranh Thế giới II
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 22
CÁC GIAI ĐOẠN
* Giai đoạn 1946 – nay
 Khoa học quản trị phát triển mạnh mẽ, rực rỡ nhất 
là từ 1960 - nay
 Kinh tế phát triển bùng nổ sau Chiến tranh Thế 
giới II
 Xuất hiện nhiều tư tưởng quản trị hiện đại
 Thành lập rất nhiều trường dạy về kinh doanh, 
đào tạo các nhà quản trị ở tất cả các cấp
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 23
NHÀ QUẢN TRỊ 
* Khái niệm và phân loại
Nhà quản trị là 
khái niệm dùng 
để chỉ 
những người chỉ 
huy trong bộ 
máy điều hành 
doanh nghiệp.
Theo lĩnh vực quản trị trong DN
Theo cấp quản trị
Theo góc độ pháp lý
Theo tính chất và nội dung hoạt động 
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 24
NHÀ QUẢN TRỊ
* Phân loại theo cấp quản trị (1)
NQT 
cấp cao
NQT 
cấp trung gian
NQT cấp cơ sở
NQT cấp cơ sở
NQT 
cấp trung gian
NQT cấp
cao
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 25
NHÀ QUẢN TRỊ
* Phân loại theo cấp quản trị (2)
NHÀ QUẢN TRỊ CẤP CAO
 Là ai?
 Nhiệm vụ chung
 Nhiệm vụ cụ thể
 Xác định chiến lược chung
 Tạo dựng bộ máy
 Phối hợp hoạt động
 Phân phối tài nguyên, nguồn lực
 Đề ra biện pháp kiểm soát, báo cáo
Tầm 
nhìn
quản
trị
Khả
năng 
lãnh 
đạo
Khả 
năng 
nhân 
sự
Yêu cầu, tiêu chuẩn
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 26
NHÀ QUẢN TRỊ
* Phân loại theo cấp quản trị (3)
NHÀ QUẢN TRỊ TRUNG GIAN
 Là ai?
 Nhiệm vụ chung
 Nhiệm vụ cụ thể
 Nghiên cứu nắm vững nhiệm vụ
 Đề ra phương hướng của bộ phận
 Tổ chức, sắp xếp, giao việc 
 Dự trù kinh phí
 Đề ra biện pháp kiểm soát, chế độ 
Hiểu 
nhiệm 
vụ
Hiểu 
mối 
quan 
hệ
Hiểu 
nhân 
viên
Yêu cầu, tiêu chuẩn
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 27
NHÀ QUẢN TRỊ
* Phân loại theo cấp quản trị (4)
NHÀ QUẢN TRỊ CẤP CƠ SỞ
 Là ai?
 Nhiệm vụ cụ thể
 Hiểu và phấn đấu hoàn thành công việc
 Xây dựng phương pháp, tác phong làm 
việc, kỷ luật lao động
 Báo cáo công việc và xin hỗ trợ kịp thời 
 Quan hệ đồng nghiệp và văn hoá DN
Kiến 
thức
Kỹ 
năng
Tích 
cực
Cầu 
tiến
Làm 
việc 
nhóm
Yêu cầu, tiêu chuẩn
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 28
NHÀ QUẢN TRỊ
* Vai trò của nhà quản trị (1)
 Thực sự NQT làm gì?
Việc nhà quản trị thực sự làm là thực hiện đầy đủ 10 vai trò
- G.S. Henry Mintzbezg -
 Nhóm vai trò quan hệ với con người (3)
 Nhóm vai trò thông tin (3)
 Nhóm vai trò quyết định (4)
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 29
NHÀ QUẢN TRỊ
* Vai trò của nhà quản trị (2)
 Nhóm vai trò quan hệ với con người
 Vai trò ĐẠI DIỆN 
 Vai trò LÃNH ĐẠO
 Vai trò LIÊN LẠC
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 30
NHÀ QUẢN TRỊ
* Vai trò của nhà quản trị (3)
 Nhóm vai trò thông tin
 Vai trò người NHẬN thông tin
 Vai trò người TRUYỀN ĐẠT thông tin
 Vai trò người PHÁT NGÔN
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 31
NHÀ QUẢN TRỊ
* Vai trò của nhà quản trị (4)
 Nhóm vai trò quyết định
 Vai trò PHỐI HỢP
 Vai trò PHÂN PHỐI tài nguyên
 Vai trò người THƯƠNG THUYẾT
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 32
NHÀ QUẢN TRỊ
* Mối quan hệ NQT và kỹ năng QT (1)
Kỹ năng quản trị là những kỹ năng mà nhà quản trị 
cần phải có để tiến hành các hoạt động quản trị
 Kỹ năng chuyên môn
 Kỹ năng giao tiếp
 Kỹ năng tư duy
Skills in
Management
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 33
NHÀ QUẢN TRỊ
* Mối quan hệ NQT và kỹ năng QT (2)
NQT CẤP CƠ SỞ NQT CẤP TRUNG GIAN NQT CẤP CAO
KỸ NĂNG TƯ DUY
KỸ NĂNG NHÂN SỰ
KỸ NĂNG CHUYÊN MÔN
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 34
CHỨC NĂNG QUẢN TRỊ
* Khái niệm và phân loại (1)
 Khái niệm
Là những hoạt động riêng biệt của quản trị 
thể hiện phương thức tác động của các nhà quản trị 
đến các lĩnh vực quản trị trong doanh nghiệp
 Henry Fayol: 5 chức năng – 1916 
 Gulick & Urwick: 7 chức năng – 1937
 Harol Koontz & Cyril O’Donell: 5 chức năng –
1955 
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 35
CHỨC NĂNG QUẢN TRỊ
* Khái niệm và phân loại (2)
Henry Fayol – 1916
Dự kiến
Tổ chức
Chỉ huy 
Phối hợp
Kiểm tra
Hoạch định
Chỉ huy
Phối hợp
Tổ chức
Nhân sự
Báo cáo
Ngân sách
Gulick & Urwick – 1937
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 36
CHỨC NĂNG QUẢN TRỊ
* Nội dung của chức năng quản trị (1)
 Chức năng hoạch định
 Chức năng tổ chức
Mục tiêu CL tổng thể
CL bộ phận 
CL bộ phận
CL bộ phận
Tổ chức
Nhân sự 
Cơ cấu tổ chức
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 37
CHỨC NĂNG QUẢN TRỊ
* Nội dung của chức năng quản trị (2)
 Chức năng chỉ huy 
 Chức năng phối hợp
 Chức năng kiểm tra
Chỉ huy
Chỉ huy gián tiếp 
Chỉ huy trục tiếp
Phối hợp
Phối hợp ngang 
Phối hợp dọc 
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 38
CHỨC NĂNG QUẢN TRỊ
* Các mối quan hệ
 Mối quan hệ giữa CNQT với quy mô DN 
 Mối quan hệ giữa CNQT với nhà quản trị các cấp
 Tính thời điểm và tính quốc tế của các CNQT
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 39
LĨNH VỰC QUẢN TRỊ 
* Khái niệm 
Lĩnh vực quản trị trong doanh nghiệp được hiểu 
như các hoạt động quản trị khi được sắp xếp 
trong một bộ phận nào đó. 
Ở các bộ phận này có người chỉ huy và liên quan 
đến việc ra các quyết định quản trị.
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 40
LĨNH VỰC QUẢN TRỊ
* So sánh CNQT và LVQT
Tiêu chí Chức năng quản trị Lĩnh vực quản trị
Bản chất
- Hoạt động riêng biệt
- Phương hướng tác động
- Nhóm các hoạt động 
có liên quan, được sắp 
xếp lại với nhau
Góc độ 
xem xét
- Nguyên lý, chuẩn mực
- Được thừa nhận rộng rãi
- Mang tính thực tiễn, 
gắn với hoạt động SXKD
Phạm vi 
áp dụng
- Mọi cấp, mọi bộ phận, 
mọi chức danh
- Mang tính đặc thù của 
từng bộ phận
Mục đích
- Đảm bảo yêu cầu của 
khoa học quản trị
- Căn cứ để xây dựng và 
hoàn thiện bộ máy 
QTDN 
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 41
LĨNH VỰC QUẢN TRỊ
* Nội dung (1)
 Lĩnh vực vật tư: nhu cầu, mua, phát, bảo quản
 Lĩnh vực sản xuất: chương trình, kế hoạch sản 
xuất, kiểm tra chất lượng
 Lĩnh vực marketing: thông tin thị trường, chính 
sách sản phẩm, giá, phân phối, hỗ trợ
 Lĩnh vực nhân sự: tuyển dụng, bố trí, đánh giá, trả 
lương, đào tạo, phát triển
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 42
LĨNH VỰC QUẢN TRỊ 
* Nội dung (2)
 Lĩnh vực tài chính kế toán: tạo - quản lý - sử 
dụng vốn, kế toán quản trị - kế toán tài chính
 Lĩnh vực nghiên cứu phát triển: nghiên cứu cơ 
bản, ứng dụng, triển khai
 Lĩnh vực tổ chức và thông tin
 Lĩnh vực hành chính pháp chế và các dịch vụ 
chung
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 43
LĨNH VỰC QUẢN TRỊ
* Các nhân tố ảnh hưởng tới số lượng LVQT
 Quy mô doanh nghiệp (không nhất thiết)
 Ngành nghề kinh doanh
 Cơ chế quản lý kinh tế 
 Truyền thống quản trị, sự nhận thức về khoa học 
quản trị, yếu tố xã hội 
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 44
CÁC TRƯỜNG PHÁI LÝ THUYẾT 
Nho gia và tư tưởng “Nhân trị” của Khổng Tử 
(551 – 479 TCN)
 Bản tính “Nhân”, sinh ra đã giống nhau
 Nhân, nghĩa <= Trí, dũng <= Quá trình học tập, tu 
dưỡng
 Dùng tư tưởng “Nhân trị” để giáo hoá dân, thu 
phục nhân tâm
=> Con người: Có thể đào tạo, có thể giáo dục để 
trở nên tốt hơn
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 45
CÁC TRƯỜNG PHÁI LÝ THUYẾT
Pháp gia và tư tưởng “Pháp trị” của Hàn Phi Tử 
(Khoảng 280 – 233 TCN)
 Bản chất con người ích kỷ, tham dục, vị lợi => 
phải dùng “hình”
 Thời thế thay đổi => Trị nước công bằng và hữu 
hiệu cần “Pháp”
 Pháp luật: đòn bẩy trong tay vua là “thưởng hậu 
và phạt nặng”
 Đề cao “Thế”, “Thuật” 
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 46
CÁC TRƯỜNG PHÁI LÝ THUYẾT
TP TÂM LÝ
- Hugo Munsterberg
- Lilian Gibreth
- Abraham Maslow
LT ĐỊNH 
LƯỢNG
TPQT
NHẬT BẢN
- Thuyết Z
- Kaizen
1930 1945 1960s 1980s1911
- Henry Fayol
- Maz Weber
- Gulick & Urwich
LTQT 
Hành chính
- F. W.Taylor
- Henry L.Gant
- Ông bà Gibreth
LTQT 
Khoa học
TP CỔ ĐIỂN
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 47
CÁC TRƯỜNG PHÁI 
* Trường phái cổ điển (1)
LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ KHOA HỌC 
 Frederick Winslow Taylor (1856 – 1915)
 “Principles of Scientific Management” – 1911
 Tối ưu hoá sản xuất
 Tiêu chuẩn hóa, chuyên môn hoá
 Xây dựng con người kinh tế
 Vai trò của người lao động - người quản lý
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 48
CÁC TRƯỜNG PHÁI  
* Trường phái cổ điển (2)
 Herry L.Gant: hệ thống thưởng vượt định mức, 
biểu đồ Gant
 Ông bà Gibreth: nâng cao năng suất lao động 
bằng cách giảm các thao tác thừa
 Tóm lại: Quản trị ở cấp phân xưởng, nâng cao 
năng suất, hiệu quả của công nhân bằng các biện 
pháp khoa học 
 Hạn chế: thiếu tính nhân bản (?)
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 49
CÁC TRƯỜNG PHÁI  
* Trường phái cổ điển (3)
LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ HÀNH CHÍNH
 Henry Fayol (1841 – 1925)
 (Administration Industrielle et Generale – 1916
 Trọng tâm nghiên cứu: vấn đề quản lý tổng thể tổ chức
 Các khái niệm và nguyên tắc quản trị
 Chức năng và lĩnh vực quản trị
 Cơ cấu tổ chức quản trị DN (3 cấp)
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 50
CÁC TRƯỜNG PHÁI  
* Trường phái cổ điển (4)
 Maz Weber: hệ thống chức vụ phù hợp với hệ 
thống quyền hành
 Chestger Barnard: sự bền vững của tổ chức phụ 
thuộc vào sự hiểu biết, hợp tác lẫn nhau cùng 
hướng tới mục tiêu chung
 Tóm lại: nâng cao NSLĐ của lao động quản lý và 
hiệu quả quản trị ở cấp DN
 Hạn chế: cứng nhắc, thiếu tính nhân bản (?)
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 51
CÁC TRƯỜNG PHÁI  
* Trường phái tâm lý xã hội (1)
 Tư tưởng chung
 Doanh nghiệp là một hệ thống Kinh tế - Kỹ thuật – Xã hội
 Chủ trương xây dựng con người xã hội
 Sự lãnh đạo trong tổ chức không chỉ dựa vào hệ thống 
chức vụ chính thức
 Ý nghĩa khoa học
 Bổ sung cho lý thuyết cổ điển
 Hạn chế: nhìn nhận thiên lệch về “Con người xã hội”
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 52
CÁC TRƯỜNG PHÁI  
* Trường phái tâm lý xã hội (2)
 Hugo Musterberg: người tiên phong
 Mary P.Follet: quản trị là một tiến trình mang tính 
chất quan hệ xã hội
 Elton Mayo: nhu cầu vật chất và phi vật chất
 Donglas Gregor: khởi xướng thuyết Y
 Abraham Maslow: Tháp thứ bậc nhu cầu
Hugo Munsterberg
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 53
CÁC TRƯỜNG PHÁI  
* Trường phái tâm lý xã hội (3)
Nhu cầu hít thở, ăn uống, ngủ, chỗ ở, bài tiết, tình dục 
An toàn về tính mạng, công việc, 
tôn giáo, gia đình, sức khoẻ, của cải 
Tình bạn, tình cảm gia đình,
tình cảm lứa đôi 
Tự trọng, tự tin, thành công, 
được mọi người tôn trọng
Sáng tạo,
tự hoàn thiện,
tôn trọng đạo lý, 
không thành kiến 
Nhu cầu tự hoàn thiện
Nhu cầu kính trọng
Nhu cầu yêu thương
Nhu cầu an toàn
Nhu cầu vật chất
Abraham Maslow
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 54
CÁC TRƯỜNG PHÁI  
* Trường phái tâm lý xã hội (4)
Thuyết Hành vi trong quản lý
Herbert A.Simon – Nobel Kinh tế 1978
 Quyết định “Hợp lý – Khách quan” 
 Theo trình tự (4 giai đoạn) và phi trình tự (lần đầu)
 Thống nhất hành động: Hệ thống Mục tiêu –
Phương tiện
 Tập quyền hoặc phân quyền trong việc ra quyết sách
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 55
CÁC TRƯỜNG PHÁI 
* Trường phái định lượng
 Áp dụng mạnh mẽ từ 1960s
 Nội dung: Đề xuất dùng các phương pháp quản 
trị, mô hình toán học, thuật toán kết hợp với máy 
tính điện tử trong quản trị và điều hành
 Công cụ trợ giúp đắc lực: Máy tính điện tử
 Ý nghĩa: nâng cao trình độ hoạch định và kiểm tra
Electronics Delay Storage Automatic Caculator (EDSAC) - 1945
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 56
CÁC TRƯỜNG PHÁI 
* Trường phái QT Nhật Bản (1)
Thuyết Z – William Ouchi
 DN: tạo lợi nhuận và đảm bảo cuộc sống
 Quan điểm toàn diện về mặt nhân trị: Tạo ra nền 
văn hoá kiểu Z
 Gắn bó suốt đời, lòng trung thành và sự tin cậy
 Tinh thần cộng đồng
 Quyền lợi toàn cục
 Hạn chế: khó áp dụng rộng rãi
William Ouchi
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 57
CÁC TRƯỜNG PHÁI 
* Trường phái quản trị Nhật Bản (2)
Lý thuyết Kaizen
 Kai = Thay đổi Zen = Tốt hơn 
=> Thay đổi để tốt hơn 
 Cốt lõi là những cải tiến nhỏ, cải tiến từng bước
 Giảm sản xuất thừa, khuyết tật, tồn kho, di 
chuyển bất hợp lý, chờ đợi
 Cơ sở triển khai: Vòng lặp xoáy ốc PDCA
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 58
CÁC TRƯỜNG PHÁI 
* Trường phái quản trị Nhật Bản (3)
Lý thuyết Kaizen
 Nguyên tắc 5S
 Seiri - Sort - Sàng lọc
 Seiton - Simply - Sắp xếp
 Seiso - Shine - Sạch sẽ
 Seikeysu - Standardize - Săn sóc
 Shitsuke - Sustain - Sẵn sàng
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 59
NHỮNG XU HƯỚNG MỚI
* Quan điểm hệ thống – Systerm thinking (1)
 Hệ thống – Hệ thống con
 Tác giả đầu tiên: Chestger Barnard 
(Chức năng của nhà quản trị - Xb 1938)
 Tổ chức = Hệ thống hợp tác của các cá nhân
“có ý thức, thận trọng và có mục đích”
 Nhà quản trị: thiết lập hệ thống hợp tác thông qua 
giao tiếp
 Các HT con hoạt động tốt và phối hợp nhịp nhàng 
với các HT con khác => Tổ chức hoạt động tốt 
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 60
NHỮNG XU HƯỚNG MỚI
* Quan điểm hệ thống – Systerm thinking (2)
CustomersSuppliers
Hệ thống 
Marketing, bán 
hàng và phân phối
Inputs
Sơ đồ: Tổ chức là một mạng lưới phức tạp của các hệ thống con tương tác
Quản trị 
sản xuất 
và cung 
ứng dịch 
vụ
Outputs
Mạng lưới tổ 
chức của hệ 
thống conHệ thống vật 
tư và kiểm kê
Hệ thống 
Kế toán –
Tài chính
Hệ thống 
Thông tin –
Công nghệ
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 61
NHỮNG XU HƯỚNG MỚI
* Quan điểm ngẫu nhiên – Contingency thinking
 Hoạt động quản trị hiện đại: mang tính hoàn cảnh có định 
hướng (situational in orientation)
 Mục đích: làm phù hợp giữa phản ứng của nhà quản lý 
với mỗi cơ hội và khó khăn đối với mỗi cách thức tổ chức 
khác nhau
 Được áp dụng cho mọi chức năng quản trị
 Cơ cấu “tốt nhất” phụ thuộc vào nhiều nhân tố
 Môi trường ổn định: cơ cấu hành chính chặt chẽ - Weber
Môi trường biến động: cơ cấu có khả năng thay thế
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 62
NHỮNG XU HƯỚNG MỚI
* Lý thuyết quản lý các mặt hạn chế (1)
Theory of Constraints – TOC
 Cải tiến liên tục – xác định và quản lý các mặt 
hạn chế – mục tiêu tổng thể
 Luận điểm chính: bất cứ doanh nghiệp nào cũng 
có ít nhất một mặt hạn chế
 Sức mạnh của sợi dây xích: mắt xích yếu nhất
 Năng suất của hệ thống: năng suất của nguồn lực 
có năng suất thấp nhất
 Điểm bắt đầu: bộ phận có năng suất thấp nhất
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 63
NHỮNG XU HƯỚNG MỚI
* Lý thuyết quản lý các mặt hạn chế (2)
Theory of Constraints – TOC
 Ứng dụng TOC vào quản lý:
 Yếu tố thời gian (sản xuất, cài đặt máy, thời gian chờ, 
thời gian nghỉ)
 Yếu tố công nghệ
 Yếu tố nhân lực
Tài liệu giảng dạy của Nhóm môn học Quản trị doanh nghiệp – Bộ môn QTDN- Khoa QTDN –ĐH KTQD
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép không được sự đồng ý của nhóm tác giả 64
NHỮNG XU HƯỚNG MỚI
* Lý thuyết quản lý các mặt hạn chế (3)
Theory of Constraints – TOC
 Quy trình cho lĩnh vực quản lý: 
 Xác định điểm có khả năng ách tắc cao nhất (mắt xích 
yếu nhất)
 Phương án hạn chế ách tắc (có thể outsourcing), xác 
định giải pháp tối ưu
 Xuất hiện mắt xích yếu nhất thứ 2
 Tiếp tục quy trình cải tiến
 Xây dựng quá trình tư duy để giải quyết vấn đề