Cơ khí, chế tạo máy - Bài 02: Sửa chữa và bảo dưỡng máy khởi động

Trang 7 
ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG 
BÀI 02: SỬA CHỮA VÀ BẢO DƯỠNG MÁY KHỞI ĐỘNG 
(§2: KIỂM TRA STATOR VÀ ROTOR MÁY KHỞI ĐỘNG) 
MỤC TIÊU CỦA BÀI: 
 Sau khi học xong tiết học này học sinh có khả năng: 
1. Kiến thức 
 - Hiểu và trình bày được các hư hỏng - nguyên nhân, phương pháp kiểm tra Stator và Rotor 
máy khởi động. 
2. Kỹ năng 
 - Kiểm tra được các hư hỏng của Stato và Rotor máy khởi động đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. 
3. Thái độ 
 - Có ý thức tổ chức nơi làm việc phù hợp với điều kiện xưởng thực hành và đảm bảo an toàn 
lao động. 
II. NỘI DUNG CỦA BÀI 
 3. Hư hỏng - nguyên nhân, phương pháp kiểm tra Stator và Rotor máy khởi động 
 3.1 Kiểm tra hư hỏng của Stator 
 3.1.1 Hư hỏng - nguyên nhân: 
Hư hỏng Nguyên nhân thường gặp 
- Cuộn dây kích từ bị chạm 
mát 
- Do làm việc lâu ngày, chịu nhiệt độ cao lớp 
cách điện cuộn dây kích từ bị hư hỏng 
- Cuộn dây kích từ bị đứt - Máy khởi động bị cháy 
 Sơ đồ đấu cuộn dây kích từ (đấu kiểu hỗn hợp): 
- Cách đấu hỗn hợp các cuộn dây kích từ giúp 
máy khởi động có mô men khởi động lớn, đồng 
thời giảm được giá trị cực đại của vòng quay 
không tải. Đảm bảo được độ bền của máy khởi 
động. 
 3.1.2 Trình tự thực hiện: 
 Chuẩn bị thiết bị, dụng cụ 
 -Thiết bị: Máy khởi động Toyota 1.4kw, đồng hồ VOM 
Trang 8 
Nội dung Phương pháp kiểm tra Yêu cầu kỹ thuật 
- Kiểm tra thông 
mạch cuộn dây kích 
từ 
- Sử dụng thang đo 
VOM phù hợp 
- Phát hiện được vị trí 
hư hỏng của cuộn dây 
kích từ (nếu có) 
- Kiểm tra chạm mát 
cuộn dây kích từ 
- Sử dụng thang đo 
VOM phù hợp 
- Phát hiện được cuộn 
dây kích từ bị chạm 
mát (nếu có) 
 3.1.3 Thực hành: 
 3.2 Kiểm tra hư hỏng của Rotor 
 3.2.1 Hư hỏng - nguyên nhân: 
Hư hỏng Nguyên nhân thường gặp 
- Cổ góp bị chạm mát với trục Rotor - Hỏng lớp cách điện 
- Cổ góp bị ô van - Do Rotor bị đảo 
- Cổ góp bị cháy - Xuất hiện tia lửa điện giữa chổi than với 
cổ góp, nhiệt độ cao 
- Rotor bị ngắn mạch - Hỏng lớp nhựa cách điện giữa các khung 
dây 
 Khái niệm Rotor ngắn mạch, nguyên lý kiểm tra: 
Trang 9 
- Rotor bị ngắn mạch là hiện tượng các 
lớp cách điện bị bong ra làm cho các 
khung dây bị chạm nhau 
-Trong một Rotor các khung dây được 
quấn ở rìa ngoài của Rotor. Nhờ cấu tạo 
của Gronha, số đường sức từ đi vào lõi 
Rotor bằng số đường sức từ đi ra. Do vậy 
trên các khung dây sinh ra sức điện động 
thuận và sức điện động ngược, tổng của 
chúng bằng không (0) nên không có dòng 
điện đi qua khung dây. Nếu có các khung 
dây bị chạm, một mạch kín hình thành làm 
mất trạng thái cân bằng, tạo dòng điện 
chạy qua khung dây. Từ trường của dòng 
điện này sẽ hút lưỡi cưa dính vào Rotor. 
 3.2.2 Trình tự thực hiện: 
 Chuẩn bị thiết bị, dụng cụ 
- Đồng hồ VOM, đồng hồ so, gối đỡ V, bàn máp, Gronha và lưỡi cưa thép 
 * Vệ sinh Rotor trước khi kiểm tra, nếu cổ góp bị cháy thì dùng giấy nhám mịn để làm sạch 
Nội dung Phương pháp kiểm tra Yêu cầu kỹ thuật 
- Kiểm tra chạm mát 
của cổ góp 
- Sử dụng thang đo 
VOM phù hợp 
- Phát hiện được phiến 
góp chạm mát (nếu có) 
- Kiểm tra thông 
mạch của Rotor 
- Sử dụng thang đo 
VOM phù hợp 
- Phát hiện được mối 
hàn khung dây với cổ 
góp bị bong, đứt 
Trang 10 
- Kiểm tra ngắn 
mạch của Rotor 
- Vận hành được 
Gronha 
- Phát hiện được vị trí 
khung dây bị ngắn 
mạch (nếu có) 
- Kiểm tra độ ô van 
cổ góp 
- Gá lắp được đồng hồ 
so 
- Đo được độ ôvan của 
cổ góp 
- So sánh với giá trị tiêu 
chuẩn (<0.05mm) 
 3.2.3 Thực hành: 
III. CỦNG CỐ 
 1.Củng cố kiến thức. 
 2.Củng cố kỹ năng đo kiểm tra. 
Trang 11 
PHIẾU HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN 
Bài 02: SỬA CHỮA VÀ BẢO DƯỠNG MÁY KHỞI ĐỘNG 
 (§2: KIỂM TRA STATOR VÀ ROTOR MÁY KHỞI ĐỘNG) 
Họ và tên:........................................... 
Lớp 36A2 
- Chuẩn bị dụng cụ, thiết bị, vật tư: 
Dụng cụ tháo lắp, máy khởi động Toyota 1.4kw, bàn máp, giấy nhám mịn, giẻ lau, 
Gronha, lưỡi cưa sắt, đồng hồ so, đồng hồ VOM, gối đỡ V. 
1. Trình tự thực hiện tiểu kỹ năng 1: Kiểm tra hư hỏng của Stator 
T
T 
Nội 
dung 
công 
việc 
Phương pháp Yêu cầu cần đạt được Điểm 
Nhận 
xét của 
giáo 
viên 
I Kiểm tra 
Stator 
Quan sát, sử dụng đồng 
hồ VOM 
- Chuẩn bị đầy đủ, đúng 
các dụng cụ, thiết bị, 
vật tư cần thiết cho 
công việc 
- Xác định được các hư 
hỏng của Stator 
- Sử dụng thành thạo 
thiết bị kiểm tra 
- Đảm bảo an toàn, vệ 
sinh 
1 B1: Làm vệ 
sinh, quan 
sát, nhận 
định tình 
trạng kỹ 
thuật của 
Stator 
Quan sát - Vệ sinh sạch sẽ Stator 
- Quan sát, phát hiện 
được các tình trạng hư 
hỏng của cuộn dây 
kích từ (như bong tróc 
lớp cách điện, đứt dây 
chổi than....) 
2 B2: Kiểm 
tra thông 
mạch cuộn 
dây kích từ 
- Sử dụng đúng đồng hồ 
VOM, xác định được 
cuộn dây kích từ có bị 
đứt hay không? 
Trang 12 
2.Trình tự thực hiện tiểu kỹ năng 2: Kiểm tra hư hỏng của Rotor 
3 B3: Kiểm 
tra chạm 
mát cuộn 
dây kích từ 
- Sử dụng đúng đồng hồ 
VOM, xác định được 
cuộn dây kích từ có bị 
chạm mát hay không? 
T
T 
Nội 
dung 
công 
việc 
Phương pháp Yêu cầu cần đạt được Điểm 
Nhận 
xét của 
giáo 
viên 
II Kiểm tra 
Rotor 
Quan sát, sử dụng đồng 
hồ VOM, đồng hồ so, 
Gronha 
- Chuẩn bị đầy đủ, đúng 
các dụng cụ, thiết bị, 
vật tư cần thiết cho 
công việc 
- Xác định được các hư 
hỏng của Rotor 
- Sử dụng thành thạo 
thiết bị kiểm tra 
- Đảm bảo an toàn, vệ 
sinh 
1 B1: Làm 
vệ sinh, 
quan sát, 
nhận định 
tình trạng 
kỹ thuật 
của Rotor 
Quan sát - Vệ sinh sạch sẽ Rotor 
- Quan sát, phát hiện 
được các tình trạng hư 
hỏng của Rotor (cháy 
cổ góp, sứt mẻ bánh 
răng đề, nứt cổ góp... 
2 B2: Kiểm 
tra chạm 
mát của 
Rotor 
- Sử dụng đúng đồng hồ 
VOM, xác định được 
các phiến góp có bị 
chạm mát hay không? 
Trang 13 
 Giáo viên hướng dẫn 
 Đặng Xuân Hạnh 
3 B3: Kiểm 
tra thông 
mạch của 
Rotor 
- Sử dụng đúng đồng hồ 
VOM, xác định được 
các khung dây trên 
Rotor có bị đứt, bong 
mối hàn hay không? 
4 B4: Kiểm 
tra ngắn 
mạch của 
Rotor 
- Vận hành được 
Gronha, kiểm tra, kết 
luận được Rotor có bị 
ngắn mạch hay không? 
5 B5: Kiểm 
tra độ ô 
van của cổ 
góp 
- Gá lắp được đồng hồ so 
- Kiểm tra được độ ô van 
của cổ góp, so sánh với 
giá trị tiêu chuẩn 
(<0.05mm)