Bài giảng Kinh doanh Ngoại hối - Chương 5: Giao dịch tiền tệ tương lai - Hà Lâm Oanh

01/08/2017
1
L/O/G/O
www.trungtamtinhoc.edu.vn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
KHOA KINH TẾ
Giảng viên: ThS. HÀ LÂM OANH
Bộ môn Tài chính – Ngân hàng
Chương 5
GIAO DỊCH TIỀN TỆ
TƯƠNG LAI
www.trungtamtinhoc.edu.vn
MỤC TIÊU
• Nắm vững khái niệm và đặc điểm của hợp đồng tiền tệ
tương lai.
• Làm quen sở giao dịch và cơ chế giao dịch.
• Hiểu cách sử dụng hợp đồng tiền tệ tương lai để phòng
ngừa rủi ro tỷ giá.
• Hiểu sự khác nhau giữa giao dịch kỳ hạn và giao dịch
tiền tệ tương lai.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
NỘI DUNG
1. Khái niệm, đặc điểm hợp đồng tiền tệ tương lai
2. Tổ chức giao dịch tại sở giao dịch
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
4. Tỷ giá giao dịch trên thị trường tương lai
5. Sử dụng hợp đồng tiền tệ tương lai
6. Thông tin về giao dịch tiền tệ tương lai
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
www.trungtamtinhoc.edu.vn
Các giao dịch ngoại hối cơ bản
FOREX
Nghiệp vụ sơ cấp
SPOT
OTC
Nghiệp vụ phái sinh
FORWARD SWAP OPTION FUTURE
EXCHANGE
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Khái niệm và đặc điểm
1.1 Khái niệm hợp đồng tiền tệ tương lai
Hợp đồng tiền tệ tương lai là các giao dịch trong đó
hai bên mua bán thỏa thuận với nhau về việc mua bán
một số lượng tiền của một loại tiền xác định theo mức
tỷ giá được thỏa thuận ngay tại thời điểm giao dịch và
việc giao hàng và thanh toán được thực hiện vào một
thời điểm xác định trong tương lai.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Khái niệm và đặc điểm
1.2 Các đặc điểm của hợp đồng tiền tệ tương lai
- Tiêu chuẩn hóa về quy mô hợp đồng, cách yết giá,
mức biến động giá tối thiểu, tháng giao hàng, ngày
giao hàng và ngày giao dịch cuối cùng.
- Giao dịch tập trung tại sàn giao dịch.
- Nghĩa vụ hợp đồng được đảm bảo bởi công ty
thanh toán bù trừ.
- Tháo gỡ nghĩa vụ hợp đồng bằng cách thực hiện
một giao dịch đối ứng trước khi hợp đồng đáo hạn.
01/08/2017
2
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tổ chức giao dịch tại sở giao dịch
2.1 Sở giao dịch
2.2 Các nhà kinh doanh
2.3 Công ty thanh toán bù trừ
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tổ chức giao dịch tại sở giao dịch
2.1 Sở giao dịch
- Là nơi các hợp đồng tương lai được mua bán.
- Vai trò: đảm bảo cho các giao dịch tương lai được diễn ra
có trật tự, đảm bảo tính an toàn, hiệu quả của thị trường và
tính công bằng cho các bên giao dịch.
• Thiết lập nguyên tắc hoạt động và quy chế giao dịch.
• Giám sát quá trình diễn ra giao dịch.
• Thu thập, tổng hợp và cung cấp những thông tin diễn
biến trên sàn.
- Hình thức tổ chức: tổ chức theo mô hình sở hữu thành viên.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tổ chức giao dịch tại sở giao dịch
2.2 Các nhà kinh doanh
Phân loại theo cơ cấu tổ chức:
- Nhà kinh doanh tại sàn.
- Nhà kinh doanh ngoài sàn.
Phân loại theo mục đích kinh doanh:
- Nhà đầu cơ.
- Nhà phòng ngừa rủi ro tỷ giá.
- Nhà kinh doanh chênh lệch tỷ giá.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tổ chức giao dịch tại sở giao dịch
2.3 Công ty thanh toán bù trừ
- Thuộc sở hữu của sở giao dịch
- Đóng vai trò là đối tác của tất cả các hợp đồng
tương lai
- Bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của các bên trong mỗi
hợp đồng
- Giúp các bên dễ dàng tháo gỡ nghĩa vụ hợp đồng.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
- Quy trình giao dịch
- Cơ chế ký quỹ
- Chế độ thanh toán hàng ngày
- Cơ chế tất toán
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
- Quy trình giao dịch
Bên mua
Nhà mua giới
bên mua
Nhà mua giới
bên bán
Cty thanh khoản
của NMG bên bán
Cty thanh
toán bù trừ
Cty thanh khoản
của NMG bên mua
Sàn giao dịch Futures
Bên bán
Nhà mua giới
tại sàn
1a 7a
Nhà mua giới
tại sàn
7b 1b
4
3
6a 6b
8a 8b9a 9b
2
55
2
01/08/2017
3
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
- Quy trình giao dịch
1. Bên mua và bên bán yêu cầu nhà môi giới của mình
thực hiện một giao dịch futures
2. Nhà môi giới bên mua và bên bán yêu cầu người môi
giới tại sàn thực hiện giao dịch
3. Hai nhà môi giới tại sàn gặp nhau tại sàn giao dịch và
thỏa thuận về giá
4. Thông tin về giao dịch thành công được báo cáo cho
công ty thanh toán bù trừ
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
- Quy trình giao dịch
5. Hai nhà môi giới tại sàn báo cáo về giá giao dịch đạt
được cho các nhà môi giới của bên mua và bên bán
6. Nhà môi giới bên mua và bên bán báo cáo về giá giao
dịch đạt được cho bên mua và bên bán
7. Bên mua và bên bán ký quỹ với các nhà môi giới
8. Các nhà môi giới bên mua và bên bán ký quỹ với các
công ty thanh khoản thành viên
9. Các công ty thanh khoản thành viên ký quỹ với công
ty thanh toán bù trừ
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
Cơ chế ký quỹ
- Ký quỹ ban đầu: số tiền ký quỹ cần thiết để mở
một hợp đồng tương lai.
- Ký quỹ duy trì: là số dư tối thiểu phải duy trì tại
tài khoản margin trong các ngày giao dịch sau
đó. Mức ký quỹ duy trì là mức thấp nhất được
phép trước khi nhà kinh doanh nhận được yêu
cầu ký quỹ bổ sung.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
Chế độ thanh toán hàng ngày
- Cuối mỗi ngày, công ty thanh toán bù trừ sẽ xác định giá thanh
toán của các hợp đồng tương lai.
- Giá thanh toán thường là giá bình quân của một vài giao dịch
cuối ngày.
- Tài khoản của nhà kinh doanh sẽ được điều chỉnh theo thị giá.
• Nếu giá thanh toán tăng so với ngày hôm trước số tiền chênh
lệch sẽ được ghi có cho tài khoản margin của người mua hợp
đồng và ghi nợ cho người bán hợp đồng.
• Nếu giá thanh toán giảm so với ngày hôm trước, số tiền chênh
lệch sẽ được ghi có cho các tài khoản margin của bên bán hợp
đồng và ghi nợ cho tài khoản của bên mua.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
Cơ chế tất toán
- Trường hợp 1: Hợp đồng tương lai không duy
trì cho đến khi đáo hạn.
Vị thế (Position) Long Short
Cách tất toán Bán lại HĐTL 
trên thị trường
Mua lại HĐTL 
trên thị trường
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Cơ chế giao dịch và quá trình thanh toán
Cơ chế tất toán
- Trường hợp 2: Hợp đồng tương lai được duy trì cho
đến khi đáo hạn, việc giao hàng – thanh toán theo hợp
đồng sẽ được sở giao dịch tổ chức.
• Bên mua sẽ bán lại HĐTL cho công ty thanh toán
bù trừ, số tiền cần mua sẽ mua trên thị trường giao
ngay.
• Bên bán sẽ mua lại HĐTL từ công ty thanh toán bù
trừ, số tiền cần bán sẽ bán trên thị trường giao ngay.
01/08/2017
4
www.trungtamtinhoc.edu.vn
4. Tỷ giá giao dịch trên TT tương lai
4. Tỷ giá giao dịch trên thị trường tương lai
- Tỷ giá áp dụng trong hợp đồng tương lai bằng tỷ giá kỳ
hạn có cùng kỳ hạn.
- Chênh lệch giữa tỷ giá giao ngay và tỷ giá tương lai
phản ánh mức chênh lệch lãi suất giữa hai đồng tiền áp
dụng cho kỳ hạn của giao dịch tương lai.
- Khi tiến đến gần ngày giao dịch, chênh lệch giữa tỷ giá
giao ngay và tỷ giá tương lai sẽ gần tiến lên.
- Tỷ giá tương lai bằng tỷ giá giao ngay vào ngày giao
dịch cuối cùng.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
5. Sử dụng hợp đồng tiền tệ tương lai
- Để phòng ngừa rủi ro tỷ giá
- Để đầu cơ.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
6. Thông tin về giao dịch tiền tệ tương lai
Các ấn phẩm báo chí tài chính như Wall Street
Journal và Financial Times đưa tin đến tình hình
kinh doanh các hợp đồng tương lai.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
Tiêu chí Thị trường kỳ hạn Thị trường tương lai
Quy mô
TT
Thị trường kỳ hạn lớn hơn thị trường tương lai khoảng 20
lần (Mossa, 1998)
Cấu trúc
thị
trường
Là thị trường OTC, người
mua và người bán giao dịch
thông qua phương tiện viễn
thông: điện thoại, telex,
Hợp đồng tương lai được
kinh doanh trên sàn giao dịch
của một thị trường chứng
khoán có tổ chức.
Quy mô
hợp
đồng
Hợp đồng kỳ hạn không
được tiêu chuẩn hóa, quy
mô hợp đồng do người mua
và người bán thương lượng
và thỏa thuận.
Quy mô HĐTL được tiêu
chuẩn hóa, phụ thuộc vào
đồng tiền mua bán. Nhà kinh
doanh có thể mua hoặc bán
nhiều HĐTL.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
Tiêu chí Thị trường kỳ hạn Thị trường tương lai
Đồng
tiền giao
dịch
Bất kỳ đồng tiền nào cũng
có thể mua bán kỳ hạn.
Chỉ một số đồng tiền chính
được tổ chức giao dịch trên
TTTL.
Sự biến
động của
tỷ giá
Không có giới hạn. Sở giao dịch có thể đưa ra các
giới hạn trong đó tỷ giá được
phép biến động và các giới
hạn này có thể được điều
chỉnh.
Kỳ hạn
giao
dịch
Hợp đồng kỳ hạn ngắn
thường phổ biến hơn. Có
những HĐ kỳ hạn 20 năm.
Kỳ hạn dài nhất là 12 tháng.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
Tiêu chí Thị trường kỳ hạn Thị trường tương lai
Ngày
đáo hạn
Do người mua và người bán
thương lượng và thỏa thuận.
Ngày đáo hạn được tiêu
chuẩn hóa.
Rủi ro
không
thực
hiện hợp
đồng
Ngân hàng quản trị rủi ro
bằng cách trừ vào hạn mức
tín dụng của khách hàng
hoặc yêu cầu khách hàng ký
quỹ bảo đảm thực hiện HĐ.
Cty thanh toán bù trừ kiểm
soát RRTD thông qua TK
margin, quá trình TT lời lỗ
hàng ngày, mức ký quỹ duy
trì, giới hạn biến động giá.
Thời
gian
giao
dịch
Có thể diễn ra bất cứ khi
nào.
Sở giao dịch ấn định thời gian
diễn ra giao dịch.
01/08/2017
5
www.trungtamtinhoc.edu.vn
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
7. So sánh thị trường kỳ hạn và tương lai
Tiêu chí Thị trường kỳ hạn Thị trường tương lai
Luồng
tiền
Ko có luồng tiền phát sinh
cho đến khi đáo hạn. Luồng
tiền phát sinh vào ngày đáo
hạn khi các bên thực hiện
giao hàng và thanh toán.
Luồng tiền phát sinh liên tục
dưới các hình thức ký quỹ
ban đầu, ký quỹ bổ sung, ghi
có/ ghi nợ tài khoản ký quỹ
hàng ngày và đợt thanh toán
cuối cùng vào ngày đáo hạn.
Chủ thể
tham gia
giao
dịch
Không có hạn chế đối với
việc gia nhập thị trường.
Chỉ có thành viên của sở giao
dịch mới được tham gia giao
dịch, ko phải thành viên phải
qua nhà môi giới.
Người
sử dụng
Sử dụng chủ yếu cho mục
đích bảo hiểm rủi ro.
Sử dụng chủ yếu cho mục
đích đầu cơ. www.trungtamtinhoc.edu.vn
ÔN TẬP
Câu 1: Khái niệm và đặc điểm của hợp đồng tiền tệ
tương lai?
Câu 2: Quy trình giao dịch hợp đồng tương lai?
Câu 3: Cơ chế ký quỹ hợp đồng tương lai?
Câu 4: Cơ chế tất toán hợp đồng tương lai?
Câu 5: So sánh thị trường kỳ hạn và thị trường tương
lai?
www.trungtamtinhoc.edu.vn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Giáo trình chính:
• PGS.TS Nguyễn Văn Tiến, Giáo trình nghiệp vụ kinh doanh
ngoại hối, NXB Thống kê
Tài liệu tham khảo:
• MBA. Nguyễn Ninh Kiều: Thị trường ngoại hối, NXB Tài chính.
• PGS. TS. Lê Văn Tề: Nghiệp vụ ngân hàng quốc tế, NXB Thống
kê.
• TS. Nguyễn Trần Phúc, PGS. TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo, Giáo
trình Kinh doanh ngoại hối bài tập và đáp án gợi ý, NXB Phương
Đông.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tham khảo:
• Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số 46/2010/QH12
ngày 16 tháng 6 năm 2010;
• Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16
tháng 6 năm 2010;
• Pháp lệnh ngoại hối số 28/2005/PL-UBTVQH11 ngày
13 tháng 12 năm 2005 và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung
một số điều của Pháp lệnh ngoại hối số 06/2013/PL-
UBTVQH13 ngày 18 tháng 03 năm 2013;
www.trungtamtinhoc.edu.vn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tham khảo:
• Nghị định số 70/2014/NĐ-CP ngày 17 tháng 7 năm 2014
của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của
Pháp lệnh ngoại hối và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số
điều của Pháp lệnh ngoại hối;
• Thông tư 15/2015/TT-NHNN về giao dịch ngoại tệ của các
tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối;
• Các tạp chí: Kinh tế và phát triển, Phát triển kinh tế, Công
nghệ ngân hàng;
• Các website: www.cme.com, www.iso.org
www.vcb.com.vn, www.x-rates.com.
L/O/G/O
www.trungtamtinhoc.edu.vn
Thank You!