Bài giảng Quản trị rủi ro - Chương 3: Môi trường văn hoá và những rủi ro

CHƯƠNG III 
MÔI TRƯỜNG VĂN HOÁ VÀ NHỮNG RỦI RO 
1 
I. Khái niệm văn hoá 
Văn hoá là 1 tổng thể phức hợp về những giá trị vật chất và tinh thần do con người kiến tạo nên và mang tính đặc thù riêng của mỗi dân tộc. 
2 
II. Các yếu tố văn hoá 
Các yếu tố văn hoá bao gồm: 
Ngôn ngữ 
Tôn giáo 
Giá trị và thái độ 
Cách cư xử và phong tục 
Các yếu tố vật chất 
Thẩm mỹ 
Giáo dục 
3 
II. Các yếu tố văn hoáII.1 Ngôn ngữ 
Ngôn ngữ là sự thể hiện rõ nét nhất của văn hoá vì nó là phương tiện để truyền đạt thông tin và ý tưởng. Nếu thông thạo ngôn ngữ, có 4 lợi ích: 
Trao đổi trực tiếp và hiểu rõ ràng 
Dễ làm việc với đối tác vì chung ngôn ngữ 
Hiểu và đánh giá đúng bản chất 
Hiểu và thích nghi với văn hoá của đối tác 
Ngược lại, sẽ rất khó khăn khi tham gia thị trường nước ngoài 
4 
II. Các yếu tố văn hoáII.2 Tôn giáo 
Có nhiều tôn giáo khác nhau, như Phật Giáo, Kitô Giáo, Hồi Giáo, Khổng giáo-Lão Giáo, Ấn Độ Giáo (Hiudu). 
Các tôn giáo có ảnh hưởng lớn đến lối sống, niềm tin, giá trị và thái độ, cách ứng xử của con người 
Các tôn giáo còn ảnh hưởng đến chính trị và môi trường kinh doanh. 
Các tôn giao khác nhau, được xây dựng trên nền tảng những triết lý khác nhau 
=>khi KD tại đâu, cần NC tôn giáo ở đó cũng như đối tác KD theo tôn giáo nào 
5 
II. Các yếu tố văn hoáII.3 Giá trị và thái độ 
Giá trị là những quan niệm làm căn cứ để con người đánh giá đúng sai, tốt xấu, quan trọng và không quan trọng 
Thái độ là những khuynh hướng không thay đồi của sự cảm nhận hành xử theo 1 hướng xác định đối với 1 đối tượng 
	Thái độ bắt nguồn từ những giá trị và có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của con người đặc biệt là kinh doanh quốc tế 
Vd: việc chuộng hàng ngoại hay không chuộng hàng ngoại 
6 
II. Các yếu tố văn hoáII.4 Phong tục và cách cư xử 
Phong tục là nếp sống, thói quen, là những lề thói trong XH hay 1 địa phương 
Cách cư xử là những hành vi được xem là đúng đắn, phù hợp với 1 XH đặc thù 
 	Phong tục thể hiện cách sự vật được làm, còn cách cư xử được dùng thực hiện chúng 
Mỗi QG, vùng miền => phong tục & cách cư xử riêng NC => công việc trôi chảy, thuận lợi và ngược lại 
Vd: quan niệm về thời gian của người Mỹ và người phương đông 
7 
II. Các yếu tố văn hoáII.5 Yếu tố vật chất của văn hoá 
Trong 1 mặt nào đó, văn hoá là 
Con người ↔ tự nhiên của cải vật chất sinh tồn 
Vật chất là những gi con người có thể nhận biết: có sẵn trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra 
Khi NC văn hoá vật chất, cần: 
Cách làm ra sản vật (khía cạnh kỹ thuật) 
Ai làm, tại sao làm (khía cạnh kinh tế) 
Khi đánh giá yếu tố tố của nền văn hoá, cần: 
Cơ sở hạ tầng kinh tế; 
Cơ sở hạ tầng xã hội; 
Cơ sở hạ tầng tài chính. 
8 
II. Các yếu tố văn hoáII.6 Thẫm mỹ 
Thẫm mỹ sự hiểu biết và thưởng thức cái đẹp ảnh hưởng giá trị, thái độ của con người ở mỗi quốc gia khác nhau 
II.7 Giáo dục 
Giáo dục là quá trình hoạt động ý thức, có mục đích, có kế hoạch nhằm bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, tri thức về tự nhiên và xã hội, cũng như kỹ năng kỹ xảo cần thiết trong cuộc sống. 
9 
III. Các khía cạnh và khuynh hướng văn hoáIII.1 Các khía cạnh văn hoá 
4 khía cạnh văn hoá: ( đọc tài liệu) 
Khả năng dám chịu rủi ro 
Chủ nghĩa cá nhân 
Tính cứng rắn 
Khoảng cách quyền lực 
III. Các khuynh hướng thái độ (đọc tài liệu) 
10 
IV. Rủi ro do môi trường văn hoá và cách phòng ngừa4.1 Rủi ro trong môi trường văn hoá 
Về ngôn ngữ: không hiểu biết hoặc hiểu biết chưa tới ngôn ngữ của đối tác sẽ gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp, bàn bạc, làm ăn với họ 
Vd: Nhạc sĩ Hà Dũng vừa có văn bản đề nghị Cục Hàng không cho phép được đổi tên hãng hàng không của mình thành Indochina Airlines (Đông Dương) thay cho cái tên bị coi là chứa đựng nhiều yếu tố không may mắn Tăng Tốc - Air Speed Up (Tăng Tốc tiếng Việt không dấu là Tang Toc). 
11 
IV. Rủi ro do môi trường văn hoá và cách phòng ngừa4.1 Rủi ro trong môi trường văn hoá 
Về tôn giáo: tôn giáo có ảnh hưởng lớn đến niềm tin, lối sống, thói quen của con người. Do đó cần nghiên cứu kỹ về tôn giáo của đối tác. 
Ngoài ra, các vấn đề khác: 
Tính đúng giờ; 
Sự khác biệt trong đàm phán; 
Vai trò cá nhân; 
Đạo đức và phép xã giao. 
12 
IV. Rủi ro do môi trường văn hoá và cách phòng ngừa4.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro do môi trường văn hoá 
Nhận thức về văn hoá 
Nghiên cứu và nhận biết sự khác biệt VH của nhóm nước dự kiến đến KD 
NC kỹ hơn các yếu tố VH của nước sẽ tiến hành làm ăn. 
NC về văn hoá tổ chức và tính cách cá nhân của đối tác 
Thích nghi với các nền văn hoá khác 
13 
IV. Rủi ro do môi trường văn hoá và cách phòng ngừa4.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro do môi trường văn hoá 
Đào tạo về văn hoá: tổ chức các khoá huấn luyện về văn hoá trước khi cử họ ra nước ngoài KD: 
Khái quát về môi trường cung cấp thông tin về khí hậu, thời tiết, con người, nhà cửa, đặc biệt là VH khi tiếp xúc với người địa phương 
Định hướng văn hoá nghiên cứu các tình huống VH đặc biệt chú trọng yếu tố giá trị và thái độ 
Chương trình hấp thụ văn hoá cho tiếp xúc với những nhân vật tiêu biểu cho những yếu tố VH của các nền VH khác nhau 
14 
IV. Rủi ro do môi trường văn hoá và cách phòng ngừa4.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro do môi trường văn hoá 
Đào tạo về văn hoá: (tt) 
Huấn luyện ngôn ngữ 
Huấn luyện sự nhạy cảm giúp nhận thức về các hoạt động hiệu quả hơn 
Chương trình thực nghiệm tạo điều kiện tiếp xúc và làm quen với môi trường VH nơi đó 
15 
IV. Rủi ro do môi trường văn hoá và cách phòng ngừa4.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro do môi trường văn hoá 
Vì vậy, để phòng ngừa rủi ro về văn hoá cần: 
Hiểu biết về văn hoá 
Học hỏi từ phong tục, tập quán, truyền thống và cách diễn đạt của người địa phương 
Thích nghi với VH của đối tác 
Kết hợp nhuần nhuyễn giữa sáng tạo và kinh nghiệm 
16 
IV. Rủi ro do môi trường văn hoá và cách phòng ngừa4.2 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro do môi trường văn hoá 
Ngoài những yếu tố trên, cần có thêm: 
Nhạy cảm với VH của đối tác 
Nhẫn nại, hiểu biết và hài lòng những gì có được 
Chân thành, trung thức trong quan hệ với mọi người 
Chấp nhận thử thách, dám dấn thân 
17