Luận án Hiệu quả và chi phí thở khí Nitric oxide ở trẻ sơ sinh suy hô hấp nặng

 1
ĈҺT VҨN Ĉӄ 
Suy hô hҩp cҩp là vҩn ÿӅ thѭӡng gһp nhҩt ӣ trҿ sѫ sinh ÿӫ tháng, non tháng muӝn 
(>34 tuҫn) nhұp khoa Hӗi sӭc sѫ sinh. Cao áp phәi tӗn tҥi sѫ sinh (PPHN) là mӝt nguyên 
nhân gây suy hô hҩp tuҫn hoàn quan trӑng, tҫn suҩt khoҧng 1,9 trên 1000 trҿ sinh sӕng 
[77], xҧy ra do tình trҥng không thích nghi nguyên phát cӫa trҿ sѫ sinh hoһc thӭ phát sau 
các bӋnh lý khác nhѭ viêm phәi hít phân su, nhiӉm trùng huyӃt, và thoát vӏ hoành bҭm 
sinh. PPHN ngày nay là mӝt yӃu tӕ bӋnh nӅn thѭӡng gһp nhҩt ӣ trҿ cҫn phҧi ÿLӅu trӏ vӟi 
Oxy hoá máu màng ngoài cѫ thӇ (ECMO). 
Trѭӟc khi có thӣ khí NO (iNO), ÿLӅu trӏ thông thѭӡng bao gӗm cung cҩp oxygen 
Qӗng ÿӝ cao, thӣ máy tҫn sӕ cao, giãn cѫ, an thҫn, và kiӅm hoá máu bҵng tăng thông khí 
và Bicarbonate. Nhӳng phѭѫng pháp ÿLӅu trӏ này không giҧm ÿѭӧc tӹ lӋ tӱ vong hoһc 
nhu cҫu ECMO qua các thӱ nghiӋm tiӅn cӭu ngүu nhiên. 
1ăm 1987, Furchgott và Zawadzki ÿã chӭng minh sӵ giãn mҥch máu dѭӟi tác 
Gөng cӫa acetylcholine cҫn sӵ hiӋn diӋn cӫa tӃ bào nӝi mô, và sӵ giãn mҥch này xҧy ra 
qua trung gian yӃu tӕ giãn mҥch có nguӗn gӕc tӯ nӝi mô (EDRF) [51]. Sӵ khám phá tiӃp 
theo vӅ sӵ tәng hӧp phân tӱ nitric oxide (NO) tӯ L-arginine bӣi tӃ bào nӝi mô ÿã mӣ rӝng 
nhiӅu công trình nghiên cӭu vӅ sinh hӑc khí NO. Tҥp chí Science ÿã ÿһt tên NO là “Phân 
Wӱ cӫa năm” vào năm 1992. Ngày nay ngѭӡi ta nhұn thҩy NO là phân tӱ quan trӑng trong 
Fѫ thӇ. 
 Khí NO ngoҥi sinh khuӃch tán qua phӃ nang ÿӃn tӃ bào cѫ trѫn mҥch máu phәi và 
gây giãn mҥch. Khi NO vào máu, sӁ nhanh chóng bӏ bҩt hoҥt bӣi hemoglobin, vì vұy tác 
Gөng giãn mҥch cӫa NO chӍ khu trú ӣ mҥch máu phәi và không có biӇu hiӋn giãn mҥch 
KӋ thӕng. Trong khi ÿó, các thuӕc giãn mҥch khác nhѭ Prostacyclin, Magnesium sulphate 
Vӱ dөng truyӅn tƭnh mҥch sӁ gây giãn mҥch hӋ thӕng và tөt huyӃt áp. Tác dөng giãn mҥch 
chӑn lӑc này giúp NO trӣ thành biӋn pháp ÿLӅu trӏ an toàn và hiӋu quҧ. HiӋn nay, chӍ có 
Pӝt vài công trình nghiên cӭu riêng lҿ vӅ hiӋu quҧ cӫa Sildenafil [160], Bosentan [117], 
và chѭa có ÿӫ dӳ liӋu ӫng hӝ cho viӋc sӱ dөng các thuӕc giãn mҥch phәi này [99]. 
 Trên thӃ giӟi, nhiӅu báo cáo cho thҩy hiӋu quҧ [88] và chi phí [158] cӫa thӣ NO 
trong ÿLӅu trӏ trҿ sѫ sinh bӏ suy hô hҩp nһng do tăng áp phәi. Các nghiên cӭu gҫn ÿây cho 
 2
thҩy thӣ khí NO có thӇÿѭӧc sӱ dөng trong nhiӅu trѭӡng hӧp bӋnh vӟi mөc ÿích ÿLӅu trӏ, 
ÿánh giá, và phòng ngӯa bӋnh lý tim mҥch và hô hҩp [146]. 
7ҥi ViӋt nam cho ÿӃn nay chѭa có công trình nào báo cáo vӅ sӱ dөng khí NO 
trong ÿLӅu trӏ suy hô hҩp nһng. Hàng năm Khoa Hӗi sӭc sѫ sinh BӋnh viӋn Nhi ÿӗng I 
nhұn khoҧng 200 trҿ sѫ sinh gҫn ÿӫ tháng (>34 tuҫn) suy hô hҩp nһng phҧi thӣ máy, trong 
ÿó có hѫn 30 trҿ suy hô hҩp do cao áp phәi tӗn tҥi nһng, thҩt bҥi vӟi thӣ máy rung tҫn sӕ 
cao, tӹ lӋ tӱ vong cao, khoҧng 70%. 
Nghiên cӭu này ÿѭӧc thӵc hiӋn nhҵm trҧ lӡi câu hӓi ÿLӅu trӏ thӣ khí Nitric oxide ӣ 
trҿ sѫ sinh ÿӫ tháng và non tháng muӝn suy hô hҩp nһng có kӃt quҧ và chi phí nhѭ thӃ 
nào. 
 3
0ӨC TIÊU NGHIÊN CӬU 
0өc tiêu tәng quát: 
Khҧo sát kӃt quҧ chi phí ÿLӅu trӏ thӣ khí Nitric oxide ӣ trҿ sѫ sinh ÿӫ tháng và non tháng 
muӝn suy hô hҩp nһng. 
0өc tiêu chuyên biӋt 
1. Xác ÿӏnh các ÿһc ÿLӇm (%, trung bình) lâm sàng, cұn lâm sàng cӫa trҿ sѫ sinh ÿӫ 
tháng và non tháng muӝn suy hô hҩp giҧm Oxy máu nһng. 
2. Xác ÿӏnh tӍ lӋÿáp ӭng hoàn toàn, mӝt phҫn hoһc không ÿáp ӭng vӟi thӣ khí Nitric 
oxide ӣ nhóm trҿ sѫ sinh ÿӫ tháng và non tháng muӝn suy hô hҩp nһng. 
3. So sánh ÿһc ÿLӇm lâm sàng, cұn lâm sàng trong nhóm trҿÿáp ӭng thӣ NO hoàn 
toàn và không ÿáp ӭng. 
4. Xác ÿӏnh tӍ lӋ tăng MetHemoglobin máu, tăng NO2 máu. 
5. Xác ÿӏnh kӃt quҧÿLӅu trӏ, tӍ lӋ tӱ vong và di chӭng lúc 30 ngày tuәi cӫa nhóm ÿLӅu 
trӏ. 
6. Xác ÿӏnh chi phí ÿLӅu trӏ trung bình cӫa thӣ khí NO. 
 4
CHѬѪNG 1 
7ӘNG QUAN TÀI LIӊU 
1. 1. CѪ SӢ SINH HӐC PHÂN TӰ TRONG CAO ÁP PHӘI 
1.1.1. Phân loҥi cao áp phәi 
Tháng 6 năm 2009, nhӳng kӃt quҧ cӫa Hӝi nghӏ chuyên ÿӅ thӃ giӟi vӅ cao áp phәi lҫn 
thӭ tѭÿã ÿѭӧc ÿăng trên Tҥp chí cӫa Hӝi Tim mҥch hӑc Hoa kǤ (Journal of the American 
College of Cardiology) và cho ra hӋ thӕng phân loҥi hiӋn nay cӫa cao áp phәi [126]. Phân 
loҥi gӗm 5 nhóm: 
Nhóm 1: Cao áp ÿӝng mҥch phәi 
ƒ Di truyӅn: BMPR2 
 Cao áp ph͝i t͛n t̩i ͧ tr̓ s˯ sinh 
Nhóm 2: Cao áp phәi do bӋnh lý tim trái. 
Nhóm 3: Cao áp phәi do bӋnh lý phәi và/hoһc thiӃu oxy máu. 
Nhóm 4: Cao áp phәi do thuyên tҳc mҥch mãn tính 
Nhóm 5: Cao áp phәi vӟi cѫ chӃÿa yӃu tӕ. 
Khía cҥnh ÿҫu tiên ÿѭӧc nhҩn mҥnh là tránh dùng thuұt ngӳ PAH nguyên phát và thӭ 
phát; nhѭÿã ÿѭӧc sӱ dөng trѭӟc ÿây tҥi Hӝi nghӏ chuyên ÿӅ thӃ giӟi vӅ cao áp phәi lҫn 
thӭ ba năm 2003 [126]. 
1.1.2. Sinh hӑc phân tӱ cao áp phәi 
Nhӳng phát hiӋn gҫn ÿây nhҩn mҥnh vai trò co thҳt mҥch máu trong tiӃn trình tái cҩu 
trúc [126] (Hình 1.1). 
1.1.2.1. R͙i lo̩n chͱc năng n͡i mô trong cao áp ph͝i 
Gia ÿình Rho GTPase (Ras homologous guanosine triphosphatase) : Kích hoҥt 
RhoA làm gia tăng co tӃ bào, và tăng tính thҩm tӃ bào nӝi mô, ӭc chӃ men tәng hӧp 
Nitric oxide cӫa tӃ bào nӝi mô (eNOS). 
 5
Nitric oxide (NO) và Prostacyclin (PGI2) : Rӕi loҥn chӭc năng nӝi mô trong cao áp 
phәi ÿѭӧc thӇ hiӋn bҵng giҧm sҧn xuҩt các chҩt giãn mҥch nhѭ NO, PGI2 và tăng sҧn xuҩt 
các chҩt co mҥch nhѭ endothelin-1 và thromboxane A2. 
Hình 1.1. Cѫ chӃ cao áp phәi gây bӣi các thay ÿәi vӅ chӭc năng và cҩu trúc trong mҥch 
máu phәi dүn ÿӃn gia tăng kháng lӵc mҥch máu phәi. 
1. Ӭc chӃ hoҥt ÿӝng kênh K+góp phҫn tăng nӗng ÿӝ Ca++ tӵ do trong bào tѭѫng, làm co mҥch máu. 
2. 1ӗng ÿӝ Ca++ tӵ do trong bào tѭѫng tăng gây co thҳt và tăng sinh mҥch máu. 
3. Tenascin- C làm tăng sinh tӃ bào cѫ trѫn bҵng cách hoҥt hóa thө thӇ tyrosine kinases (RTK). 
4. Ĉ͡t bi͇n nhi͍m s̷c th͋ BMPR-II gây giҧm tín hiӋu BMP dүn ÿӃn tái cҩu trúc mҥch máu phәi. 
5. Ang-1 hoҥt hóa thө thӇ TIE2, gây tăng sinh tӃ bào cѫ trѫn mҥch máu. 
6. Giҧm sҧn xuҩt các chҩt giãn mҥch nhѭ NO, PGI2 
7. Thө thӇ 5-HT1B là trung gian gây co mҥch. 
8. ROCK là chҩt ӭc chӃ hoҥt ÿӝng cӫa men MLCP (myosin light chain phosphatase) và gây co mҥch. 
9. NhiӉm siêu vi HHV (Human Herpes Virus) sҧn xuҩt yӃu tӕ tăng trѭӣng GF (Growth factor) kích 
thích 5-HT. 
“Nguӗn: Nicholas W. Morrel, 2009” [126]. 
7Ӄ bào cѫ trѫn 
7Ӄ bào nӝi mô 
Tái lұp mҥch máu phәi 
Bình thѭӟng PAH 
Co thҳt m/máu phәi 
Bình thѭӟng PAH 
 6
1.1.2.2. R͙i lo̩n chͱc năng t͇ bào c˯ tr˯n m̩ch máu trong cao áp ph͝i 
5-hydroxytryptamine (HT) : Thө thӇ 5-HT1B là trung gian gây co mҥch ӣ bӋnh nhân 
cao áp phәi, gây tái lұp cҩu trúc mҥch máu phәi sau thiӃu oxy máu. 
Kênh K+ và Ca++ : Nӗng ÿӝ Ca++ tӵ do trong bào tѭѫng ([Ca++]cyt) là yӃu tӕ quan 
trӑng gây co thҳt và tăng sinh mҥch máu. Giҧm chӭc năng kênh K ÿѭa ÿӃn khӱ cӵc màng 
và tăng nӗng ÿӝ Ca++ tӵ do trong bào tѭѫng, làm co mҥch máu. 
RhoA/ROCK (Ras homologus A/Rho kinase) : Trѭѫng lӵc tӃ bào cѫ trѫn là kӃt quҧ 
Fӫa mӕi tѭѫng quan giӳa sӵ phosphoryl hóa (gây co cѫ) và khӱ phosphoryl (gây giãn cѫ) 
Fӫa chuӛi myosin nhҽ (MLC: myosin light chain). ROCK ӭc chӃ hoҥt ÿӝng cӫa men 
MLCP, là men gây khӱ phosphoryl, làm tӃ bào cѫ trѫn không giãn ÿѭӧc, và gây co mҥch. 
Tenascin- C là mӝt glycoprotein quan trӑng, là trung gian chính làm tăng sinh tӃ bào 
Fѫ trѫn bҵng cách hoҥt hóa thө thӇ tyrosine kinases. 
1.1.2.3. R͙i lo̩n thông tin riêng giͷa n͡i mô và c˯ tr˯n m̩ch máu 
Ĉӝt biӃn nhiӉm sҳc thӇ BMPR-II ÿѭӧc tìm thҩy trong gia ÿình cӫa khoҧng 70% 
EӋnh nhân cao áp phәi. Giҧm tín hiӋu BMP gây tái cҩu trúc mҥch máu phәi. 
Angiopoietin (Ang)-1 Wҥo tác dөng thông qua TIE2. Ang-1 do tӃ bào cѫ trѫn mҥch 
máu bài tiӃt, và TIE2 là thө thӇ xuyên màng nҵm trên tӃ bào nӝi mô. Ang-1 hoҥt hóa thө 
thӇ TIE2, gây tăng sinh tӃ bào cѫ trѫn mҥch máu. Kích thích tӃ bào nӝi mô bҵng Ang-1 
gây phóng thích 5-hydroxytryptamine (HT), là chҩt kích thích tăng sinh tӃ bào cѫ trѫn. 
1.1.3. Gien trong cao áp phәi 
Cao áp phәi có thӇ có tính chҩt gia ÿình, và năm 2000, các nhà khoa hӑc ÿã tìm thҩy 
BMPR2 trong hѫn 70% trѭӡng hӧp cao áp phәi có tính di truyӅn. Cao áp phәi di truyӅn 
trӝi trên nhiӉm sҳc thӇ thѭӡng, vӟi tӹ lӋ nӳ : nam là 1,7:1. 
1.1.3.1. C̭u trúc BMPR-II và s͹ d̳n truy͉n tín hi͏u 
Phӭc hӧp các thө thӇ loҥi I gӗm ALK 1, BMPR1A hoһc BMPR1B, và BMPR-II hӧp 
nhҩt gҳn kӃt phía ngoài cӫa tӃ bào. BMPR-II hoҥt hóa các thө thӇ loҥi I. TiӃp theo, các 
thө thӇ loҥi I sӁ phosphoryl hóa gia ÿình thө thӇ Smad (protein tín hiӋu trong bào tѭѫng), 
là Smad 1/5 hoһc 8 [141]. Khi ÿѭӧc hoҥt hóa, ái lӵc cӫa R-Smads vӟi Smad-4 gia tăng. 
Phӭc hӧp này tiӃn tӟi nhân, ҧnh hѭӣng viӋc ÿLӅu hòa bӝ gien ÿích (Hình 1. 2). 
 7
Hình 1.2. Sӵ truyӅn tín hiӋu BMPR- II 
Trong quá trình gҳn kӃt, thө thӇ loҥi II phosphoryl hóa thө thӇ loҥi I, có thӇ là BMPR1A/B hoһc 
ALK-1. Tӯÿó ÿѭa ÿӃn sӵ dүn truyӅn tín hiӋu vào bào tѭѫng thông qua R-Smads 1/5/8 hoһc qua 
p38MAPK. Cùng vӟi SMAD4, R-Smads chuyӇn vӏ vào trong nhân và ÿLӅu hòa biӇu hiӋn bӝ 
gen ÿích. “Nguӗn: Rajiv D. Machado, 2009” [141]. 
1.1.3.2. Ĉ͡t bi͇n cͯa BMPR-II 
Ĉӝt biӃn cӫa BMPR-II do khuyӃt mҩt ÿѫn vӏ mã (codons) ӣ vӏ trí 2q32. Ĉӝt biӃn dӏch 
nhҫm cӫa BMPR-II làm BMPR-II không hoҥt hóa ÿѭӧc Smad, vì vұy hҫu nhѭ các tín 
hiӋu qua con ÿѭӡng Smad bӏ loҥi bӓ hoàn toàn. Giҧm tín hiӋu BMPR-II gây kích thích 
Wăng sinh mҥch máu, mӝt yӃu tӕ quan trӑng trong sinh bӋnh hӑc cao áp phәi [141]. 
1.2. KHÍ NITRIC OXIDE 
1.2.1. Lӏch sӱ 
1ăm 1980, Furgott và Zawadzki [52] lҫn ÿҫu tiên báo cáo rҵng cѫ trѫn mҥch máu 
phҧn ӭng khác nhau vӟi chҩt giãn mҥch tҥo acetylcholin khi có nӝi mô mҥch máu hѫn là 
khi không có. Lúc ÿҫu, ngѭӡi ta gӑi yӃu tӕ này là yӃu tӕ giãn mҥch xuҩt phát tӯ nӝi mô 
(Endothelium derived relaxing factor, EDRF), vӅ sau ngѭӡi ta biӃt yӃu tӕ giãn mҥch xuҩt 
phát tӯ nӝi mô này là nitric oxide (NO), mӝt loҥi khí có ÿһc tính gây giãn mҥch mҥnh 
[73],[132]. Nitric oxide khuӃch tán qua màng tӃ bào và có ái lӵc cao gҳn kӃt vӟi 
Hemoglobine. Sӵ khuyӃch tán cӫa NO nӝi sinh vào tӃ bào cѫ trѫn gây giãn mҥch [99]. 
ĈLӅu hòa biӇu hiӋn gen 
ChuyӇn mҧ 
Màng tӃ bào 
 8
1.2.2. Giӟi thiӋu khí Nitric Oxide 
Nitric oxide (NO) là mӝt loҥi khí không màu, không mùi. Trѭӟc ÿây, NO ÿѭӧc xem 
nhѭ mӝt sҧn phҭm ÿӝc cӫa ÿӝng cѫÿӕt trong, khói thuӕc. Nӗng ÿӝ NO trong khí quyӇn 
Wӯ 10 ÿӃn 500 p.p.b (parts per billion), 1,5 p.p.m. (parts per million) ӣ nѫi xe cӝÿông ÿúc, 
và 1000 p.p.m. trong khói thuӕc lá. Ĉѭӡng hô hҩp cӫa ngѭӡi sҧn xuҩt ra NO tҥi niêm mҥc 
PNJi, nӗng ÿӝ tӯ 25 ÿӃn 64 p.p.b., nӗng ÿӝ NO giҧm ÿáng kӇ khi vào sâu hѫn trong ÿѭӡng 
hô hҩp, còn 1-6 p.p.b ӣ miӋng, khí quҧn và phӃ quҧn. 
NO ӣ nӗng ÿӝ thҩp giúp tӃ bào tӗn tҥi và phát triӇn, tuy nhiên, ӣ nӗng ÿӝ cao, NO lҥi 
gây ngӯng phát triӇn tӃ bào, chӃt tӃ bào và /hoһc lão hóa [104]. Các phҧn ӭng sinh hӑc 
Fӫa NO ÿѭӧc chia thành hai nhóm: Các phҧn ӭng qua tác dөng trӵc tiӃp và phҧn ӭng qua 
tác dөng gián tiӃp (Hình 1.3). 
Hình 1.3. Tác dөng trӵc tiӃp và gián tiӃp cӫa NO phө thuӝc nӗng ÿӝ. 
“Nguӗn: Louis J. Ignarro, 2010” [104]. 
Các phҧn ӭng sinh hӑc ÿһc hiӋu cӫa NO tùy thuӝc vào nӗng ÿӝ [104]. Cho tӃ bào tiӃp 
xúc vӟi các nӗng ÿӝ NO khác nhau, ngѭӡi ta chӭng minh ÿѭӧc sӵ phө thuӝc cӫa nhiӅu 
loҥi protein tín hiӋu tùy theo nӗng ÿӝ cӫa NO (Hình 1.4). 
Ӣ nӗng ÿӝ cao 
Tác dөng gián tiӃp 
Tác dөng trӵc tiӃp 
Ӣ nӗng ÿӝ thҩp 
7ѭѫng tác vӟi: 
Các loҥi gӕc tӵ 
do phӭc hӧp 
kim loҥi 
Các loҥi 
Nitrogen phҧn 
ӭng: 
NO2,, N2O3 tӯ phҧn 
ӭng Yӟi O2 và O-2 
 9
1.2.3. Tәng hӧp khí Nitric oxide 
1.2.3.1. Nitric Oxide n͡i sinh 
Hình 1.4. NO hoҥt ÿӝng tín hiӋu riêng biӋt theo kiӇu phө thuӝc nӗng ÿӝ 
Cho tӃ bào tiӃp xúc vӟi các nӗng ÿӝ NO khác nhau vào nhӳng thӡi ÿLӇm ÿӏnh trѭӟc: 1ӗng ÿӝ NO 
ӣ mӭc 10-30 nM kèm vӟi phҧn ӭng phosphoryl hóa ERK (Extracellular signal regulated kinases) 
phө thuӝc GMP vòng ӣ tӃ bào nӝi mô, có tác dөng tăng sinh và bҧo vӋ tӃ bào. Ӣ nӗng ÿӝ tӯ 30-
60nM dүn ÿӃn phҧn ӭng phosphoryl hóa Akt, bҧo vӋ chӕng chӃt tӃ bào thông qua phҧn ӭng 
phosphoryl hóa, bҩt hoҥt Bad và caspase-9. Nӗng ÿӝ NO ÿҥt ÿӃn mӭc 100nM dүn ÿӃn sӵәn ÿӏnh 
\Ӄu tӕ thiӃu oxy cҧm ӭng HIF-1 (Hypoxia inducible factor). Tӯÿó, khӣi ÿӝng ÿáp ӭng tăng sinh 
và bҧo vӋ chӕng tәn thѭѫng mô. Ӣ nӗng ÿӝ NO trên 400 nM, P53 ÿѭӧc phosphoryl hóa và acetyl 
hóa. Nitrosyl hóa các proteins quan trӑng nhѭ PARP (Poly ADP ribose polymerase) xҧy ra ӣ 
Qӗng ÿӝ NO trên 1µM, gây ӭc chӃ hô hҩp ty thӇ.” Nguӗn: Louis J. Ignarro, 2010” [104]. 
- Men tәng hӧp NO 
Phân tӱ NO nӝi sinh có nguӗn gӕc tӯ phҧn ӭng giӳa oxy và 1 nguyên tӱ nitѫ cӫa acid 
amine L-Arginine, dѭӟi tác dөng cӫa men tәng hӧp NO (NOS). Các nghiên cӭu phát hiӋn 
Uҵng men tәng hӧp NO thúc ÿҭy L-arginine kӃt hӧp vӟi O2 chuyӇn thành NO và L-
Citrulline [119],[124]. Phҧn ӭng này cҫn có nicotinamide adenine dinucleotide phosphate 
(NADP), flavin adenine dinucleotide (FAD), flavin mononucleotide (FMN), và 
tetrahydrobiopterin (BH4) làm yӃu tӕÿӗng vұn [19],[179] (Hình 1.5). 
Có ba dҥng ÿӗng phân cӫa men NOS trong mô phәi : loҥi I (neuronal hoһc nNOS), 
loҥi II (inducible hoһc iNOS), và loҥi III (endothelial hoһc eNOS). Ba dҥng ÿӗng phân 
 10
này ÿѭӧc mã hóa bҵng 3 loҥi gen khác nhau trên các nhiӉm sҳc thӇ 7, 12, và 17, khác 
Hình 1.5. Cҩu trúc NOS. 0ӛi bán ÿѫn vӏ cӫa NOS gӗm có phҫn men khӱ và phҫn men 
oxy hóa. 
Phҫn men khӱ có khҧ năng chuyӇn ÿLӋn tӱ tӯ NADPH ÿӃn flavin FAD và FMN. Phҫn men khӱ có thӇ kӃt 
Kӧp vӟi calmodulin (CaM), tӯÿó kích thích ÿLӋn tӱ vұn chuyӇn bên trong phҫn men khӱ. Heme cҫn thiӃt 
cho sӵ tѭѫng tác giӳa hai phҫn men khӱ và men oxy hóa và cҫn cho sӵ chuyӇn ÿLӋn tӱ giӳa hai bán ÿѫn 
Yӏ, tӯ flavin ÿӃn heme cӫa bán ÿѫn vӏÿӕi diӋn. Khi có ÿӫ L-Arginine và yӃu tӕÿӗng vұn BH4, NOS nӕi 
hai heme lҥi và khӱ oxy ÿӇ tҥo thành NO và L-Citrulline. Tҩt cҧ các dҥng ÿӗng phân cӫa NOS ÿӅu có 
chӭa ion kӁm phӕi hӧp tetrahedral vӟi CXXXXC ӣ giao diӋn dimer NOS. Ĉây là vӏ trí quan trӑng gҳn kӃt 
BH4 và L-Arg. Sӵ vұn chuyӇn ÿLӋn tӱ tӯ phҫn men khӱ (*) giúp cho NOS ferric (Fe3+) heme kӃt hӧp vӟi 
O2 và tҥo thành dҥng ferrous (Fe2+) dioxy. Dҥng này có thӇ nhұn mӝt ÿLӋn tӱ thӭ hai tӯ BH4(**) . Tӯÿó 
hoҥt hóa oxygen và cho phép xúc tác thӫy phân L-Arg. “Nguӗn: Louis J. Ignarro, 2010” [104]. 
nhau tùy theo chӭc năng, vӏ trí tӃ bào và ÿһc tính sinh hóa (Bҧng 1.1). 
'ҥng NOS I (nNOS) hiӋn diӋn mӝt phҫn trong tӃ bào thҫn kinh và NOS III (eNOS) 
có trong tӃ bào nӝi mô. Cҧ hai ÿӅu thuӝc dҥng NOS cѫ cҩu (constitutive), luôn tӗn tҥi và 
Vҧn xuҩt NO liên tөc vӟi sӕ lѭӧng ít. Chúng hiӋn diӋn ӣ trҥng thái sinh lý, cho phép tәng 
Kӧp NO tuҫn tӵ vӟi tѭ cách là các chҩt trung gian tác ÿӝng giãn cѫ trѫn mҥch máu và dүn 
truyӅn thҫn kinh. Chúng là men tҥo ra NO ӣ nӗng ÿӝ nhӓ (nanomole) và trong thӡi gian 
ngҳn, khi ÿѭӧc hoҥt hóa bӣi các chҩt ÿӗng vұn khác làm tăng calcium nӝi bào. 
 'ҥng NOS II (iNOS) gӑi là NOS cҧm ӭng (inducible), hiӋn diӋn trong biӇu mô 
ÿѭӡng hô hҩp và mӝt sӕ tӃ bào viêm, chӍ xuҩt hiӋn khi có bӋnh, ví dө nhѭ sӕc nhiӉm 
 11
%ҧng 1.1. Ĉһc ÿLӇm ÿӗng phân NOS [104] 
 eNOS iNOS nNOS 
Tên ... ÿӃn trung tâm ECMO. ECMO là mӝt phѭѫng pháp hӛ trӧ hô 
Kҩp, giúp trҿ PPHN có tӍ lӋ cӭu sӕng cao hѫn [96]. Thӣ khí NO giúp giҧm nhu cҫu ECMO 
Wҥi các nѭӟc ÿã phát triӇn, giҧm tӹ lӋ tӱ vong tҥi các nѭӟc chѭa có sҹn ECMO. Tӹ lӋ tӱ vong 
chung trong nghiên cӭu này là 32% (Bҧng 4.27) cao hѫn nhiӅu so vӟi nghiên cӭu cӫa tác giҧ 
David L. Wessel [191] chӍ có 8%. Tuy nhiên, tác giҧ Wessel phҧi sӱ dөng ECMO cho 31% 
trѭӡng hӧp. Nói cách khác, tӹ lӋ thӣ NO thҩt bҥi cӫa tác giҧ Wessel là 39%. 
%ҧng 4.27. Hұu quҧ lâm sàng trѭӟc mҳt 
+ұu quҧ Lô nghiên cӭu 
(n=50) 
6ӕ ca (%) 
David L.Wessel 
 (n= 26) 
6ӕ ca (%) 
7ӱ vong lúc 30 ngày tuәi 16 (32%) 2 (8%) 
ECMO - 8 (31%) 
Thӡi gian thӣ máy trung bình, ngày (phҥm vi) 12 (4 – 80) 9 
Thӡi gian nҵm viӋn trung bình, ngày (phҥm vi) 24 ( 1 – 82) 22 
Nhѭ vұy, do không có ÿLӅu trӏ ECMO, tӹ lӋ tӱ vong trong nghiên cӭu này cao hѫn so 
Yӟi nghiên cӭu cӫa tác giҧ David L. Wessel 1997. 
Thӡi gian thӣ máy trung bình và thӡi gian nҵm viӋn trung bình không khác nhau 
giӳa nghiên cӭu này và nghiên cӭu cӫa tác giҧ David L. Wessel. 
4.5.1.2. T͵ vong theo OI tr˱ͣc thͧ NO 
Theo y văn [99], các mӕc OI (15 – 24; 25 – 40 và > 40) giúp ÿánh giá mӭc ÿӝ suy 
hô hҩp (trung bình; nһng và rҩt nһng). ĈLӅu này phù hӧp vӟi kӃt quҧ nghiên cӭu này cho 
thҩy tӹ lӋ tӱ vong gia tăng ÿáng kӇӣ nhóm OI cao > 40, so vӟi nhóm OI < 40 (93,8% so 
 97
Yӟi 6,2%). Dùng sӕÿo PR (Prevalence risk) phân tích cho thҩy nhóm trҿ có OI > 40 có 
nguy cѫ tӱ vong cao gҩp 6,4 lҫn nhóm có OI < 40. 
4.5.1.3. T͵ vong theo mͱc ÿ͡ÿáp ͱng thͧ NO 
Trong sӕ 11 trҿÿáp ӭng mӝt phҫn, có bӕn trҿ sӕng sót nhӡÿLӅu trӏ thӣ HFO và kháng 
sinh. Bҧy trҿ trong nhóm ÿáp ӭng mӝt phҫn tӱ vong sau ÿó do cao áp phәi không hӗi phөc, 
trong ÿó bӕn trҿ cao áp phәi thӭ phát sau nhiӉm trùng huyӃt, vӟi sӕc kéo dài, hai trҿ viêm 
phәi hít phân su, mӝt trҿ cao áp phәi tӗn tҥi. 
7ҩt cҧ trҿ trong nhóm không ÿáp ӭng vӟi ÿLӅu trӏ NO ÿӅu thҩt bҥi vӟi các thuӕc giãn 
Pҥch khác nhѭ Prostacyclin, Magnesium sulfate, Sildenafil và ÿӅu tӱ vong. 
4.5.1.4. T͵ vong theo nguyên nhân suy hô h̭p 
7ӹ lӋ tӱ vong cӫa trҿ thӣ NO thay ÿәi tuǤ bӋnh căn nguyên. Trҿ bӋnh viêm phәi hít 
phân su, và cao áp phәi nguyên phát có tӹ lӋ sӕng lҫn lѭӧt là 71,4% và 93,3%, tѭѫng tӵ so 
Yӟi nghiên cӭu cӫa tác giҧ Gupta năm 2002, vӟi tӹ lӋ cӭu sӕng lҫn lѭӧt là 89,2% và 97,4%. 
Tuy nhiên, trҿ cao áp phәi thӭ phát do nhiӉm khuҭn huyӃt trong nghiên cӭu này có tӹ lӋ cӭu 
Vӕng thҩp 53,3%, so vӟi báo cáo cӫa Gupta, 72,7% [6], có lӁ do tác giҧ Gupta ÿã sӱ dөng 
ECMO trong ÿLӅu trӏ 45% trѭӡng hӧp cao áp phәi thӭ phát sau nhiӉm khuҭn huyӃt. Tҩt cҧ trҿ 
cao áp phәi do loҥn sҧn phӃ nang ÿӅu tӱ vong, vì bӋnh lý nӅn cho ÿӃn nay không ÿLӅu trӏ 
ÿѭӧc. 
Có 7/41 trѭӡng hӧp lúc ÿҫu ÿáp ӭng vӟi thӣ NO, tuy nhiên sau ÿó bӕn trҿ tӱ vong 
trong bӋnh cҧnh nhiӉm trùng huyӃt vӟi sӕc kéo dài, 2 trѭӡng hӧp tӱ vong do viêm phәi hít, 
và 1 trѭӡng hӧp tӱ vong do cao áp phәi tӗn tҥi không hӗi phөc. Nhѭ vұy, tҩt cҧ trҿÿáp ӭng 
hoàn toàn ÿӅu sӕng, trong khi 7/11 (63,6%) trҿ trong nhóm ÿáp ӭng mӝt phҫn tӱ vong sau ÿó 
và tҩt cҧ trҿ thuӝc nhóm không ÿáp ӭng thӣ NO ÿӅu tӱ vong. 
Trong sӕ 16 trѭӡng hӧp tӱ vong, có 6 trѭӡng hӧp bӋnh nӅn là nhiӉm trùng huyӃt. 
Phân tích tác nhân gây bӋnh cho thҩy ÿây là nhӳng vi trùng Gram âm ÿa kháng, thӡi ÿLӇm 
Fҩy máu dѭѫng tính sau nhұp viӋn trên 48 giӡ. Vì vұy, nhiӅu khҧ năng nguyên nhân tӱ vong 
do nhiӉm khuҭn bӋnh viӋn. Chúng tôi nghƭ rҵng ÿáp ӭng vӟi thӣ NO dӵa trên bӋnh căn 
nguyên. Trҿ bӋnh viêm phәi hít phân su, cao áp phәi nguyên phát, và bӋnh màng trong ÿáp 
ӭng vӟi thӣ NO cao hѫn trҿ nhiӉm trùng huyӃt. 
4.5.2. Di chӭng 
 98
4.5.2.1. Di chͱng ÿ͇n 12 tháng theo dõi 
Tính an toàn liên quan hiӋn tѭӧng phҧn ӭng dӝi cao áp phәi khi ngѭng NO liên 
quan chiӃn lѭӧc cai NO. NhiӅu nghiên cӭu cӫa Rosenberg và cӝng sӵ báo cáo vӅ kӃt quҧ 
phát triӇn thҫn kinh lâu dài [147]. Nhӳng trҿÿѭӧc thӣ NO có kӃt quҧ tѭѫng tӵ vӟi nhӳng 
trҿ nhóm chӭng vӅ phát triӇn tâm thҫn, vұn ÿӝng, thính lӵc cNJng nhѭ bӋnh phәi mãn. Tӹ 
OӋ bӋnh phәi mãn trong nghiên cӭu là 16%, tѭѫng tӵ so vӟi nghiên cӭu cӫa Kinsella năm 
1997 là 21% [85]. 
%ҧng 4.28. Di chӭng ÿӃn 12 tháng theo dõi 
+ұu quҧ Lô nghiên cӭu G. Ganesh Konduri 
%ҥi não trung bình -nһng 
%ҥi não nhҽ 
1/15 (6,7 %) 
2/15 (13,3%) 
4,9% 
16% 
Mù 0/30 0,9% 
Giҧm thính lӵc 1/30 3% 
Co giұt 1/40 3,7% 
7ӹ lӋ xuҩt huyӃt não nhҽÿѭӧc ghi nhұn ӣ 3% trѭӡng hӧp, tѭѫng tӵ nghiên cӭu cӫa 
tác giҧ Dennis Davidson là 4% [36]. Mӝt trѭӡng hӧp có biӇu hiӋn co giұt trong thӡi gian 
Qҵm viӋn, tuy nhiên kӃt quҧÿo diӋn não ÿӗ bình thѭӡng. 
4.5.2.2. Tái khám th̯n kinh 
Cao áp phәi tӗn tҥi là mӝt bӋnh lý gây thiӃu oxy nһng và bӋnh nhi cҫn phҧi thӣ 
máy kéo dài. Chính vì vұy, tҩt cҧ bӋnh nhi nên ÿѭӧc tái khám, theo dõi sӵ phát triӇn thҫn 
kinh. 
Trong 15 trҿÿѭӧc tái khám lúc 12 tháng tuәi, sӱ dөng bӝ câu hӓi ASQ cho trҿ 12 
tháng cho thҩy có 2/15 trҿÿҥt tәng sӕÿLӇm thҩp hѫn ÿLӇm ngѭӥng. 2 trҿ này ÿѭӧc khám 
chuyên khoa Thҫn kinh và ghi nhұn mӝt trҿ có phát triӇn thҫn kinh bҩt thѭӡng trung bình 
ӣ thӡi ÿLӇm 12 tháng, chiӃm 6,7% và mӝt trҿ có phát triӇn thҫn kinh bҩt thѭӡng nhҽӣ 
thӡi ÿLӇm 12 tháng, chiӃm 13,3% tѭѫng tӵ so vӟi báo cáo cӫa tác giҧ G. Ganesh Konduri, 
Yӟi tӹ lӋ lҫn lѭӧt là 4,9% và 16% [91] (Bҧng 4.27.). 
 99
'ӳ liӋu theo dõi 30 trҿ cho thҩy không có trҿ nào bӏÿLӃc, mӝt trҿ có bҩt thѭӡng 
thҫn kinh nhҽ. Nhѭ vұy, khoҧng 86,7% trҿ ÿѭӧc ÿánh giá phát triӇn thҫn kinh bình 
thѭӡng, tѭѫng tӵ nghiên cӭu cӫa tác giҧ Konduri 84% [91]. Rosenberg và cӝng sӵÿã báo 
cáo dӵ hұu phát triӇn thҫn kinh tѭѫng tӵӣ 51 trҿ cao áp phәi ÿLӅu trӏ thӣ NO [147]. Trong 
khi ÿó, theo báo cáo cӫa Rosenberg và cӝng sӵ năm 2002, trong tәng sӕ 27 trҿ thӣ NO tái 
khám, tác giҧ ghi nhұn có 4 trѭӡng hӧp bҩt thѭӡng thҫn kinh nһng và 5 trѭӡng hӧp bҩt 
thѭӡng thҫn kinh nhҽ [147]. Lý do cӫa sӵ khác biӋt này có thӇ vì tiêu chuҭn nhұn bӋnh 
Fӫa tác giҧ bao gӗm cҧ trҿ sanh ngҥt, và có 3 trҿ ngҥt nһng lúc sanh. Nói cách khác, hұu 
quҧ phát triӇn thҫn kinh lâu dài không bӏҧnh hѭӣng bӣi ÿLӅu trӏ thӣ NO. 
Tóm lҥi, mһc dù chi phí- hiӋu quҧÿLӅu trӏ thӣ NO nҵm trong phҥm vi chҩp nhұn 
ÿѭӧc (so vӟi các kӻ thuұt chuyên sâu khác, nhѭ bѫm surfactant), và thӣ NO là can thiӋp 
hiӋu quҧ giҧm tӹ lӋ tӱ vong, nghiên cӭu này chѭa ÿӫ mҥnh ÿӇÿӅ nghӏ sӱ dөng thӣ NO 
Uӝng rãi. Vì vұy, cҫn có nghiên cӭu vӟi cӣ mүu lӟn hѫn vӅ chҩt lѭӧng cuӝc sӕng cӫa 
nhóm trҿÿѭӧc cӭu sӕng. 
4.6.CHI PHÍ Ĉ,ӄU TRӎ TRUNG BÌNH 
ĈLӅu trӏ trҿ tҥi Khoa Săn sóc Tăng cѭӡng Sѫ sinh cҫn các phѭѫng pháp chăm sóc 
chi phí cao. Chi phí ÿLӅu trӏ trong thұp niên vӯa qua gia tăng ÿáng kӇ do áp dөng các kӻ 
thuұt chuyên sâu, giúp cҧi thiӋn tӹ lӋ cӭu sӕng trҿ sѫ sinh bӋnh nһng. 
4.6.1. Chi phí khí NO 
Khí NO, mӝt chҩt giãn mҥch phәi chӑn lӑc, là phѭѫng thӭc ÿѭӧc chӑn lӵa ÿҫu tiên 
trong ÿLӅu trӏ cao áp phәi tӗn tҥi ӣ trҿ sѫ sinh. Tuy nhiên, Scott và cӝng sӵ nhұn thҩy ÿLӅu 
trӏ NO ÿã thұt sӵ gia tăng chi phí ÿLӅu trӏ [158]. Trong nghiên cӭu này, chi phí khí NO 
trung bình là 28.402.000 VNĈ /mӝt bӋnh nhi (7.375.000 – 38.999.000 VNĈ). Chi phí khí 
NO không quá ÿҳt tiӅn nӃu so sánh vӟi chi phí ÿLӅu trӏ surfactant. Tәng viӋn phí ÿLӅu trӏ 
cho mӝt bӋnh nhi trung bình là 30.682.500 VNĈ, so vӟi tác giҧ Philip Jacobs ӣ Canada 
Qăm 2000 là 21.163 ÿô la Canada [76] (Tӹ giá 1 ÿôla Canada = 20.331 VNĈ). 
4.6.2. Chi phí ÿLӅu trӏ 
Chi phí ÿLӅu trӏ trung bình cho mӝt bӋnh nhi thӣ NO cӭu sӕng là 41.117.500 VNĈ 
cao hѫn có ý nghƭa thӕng kê so vӟi nhóm bӋnh nhi thӣ NO và tӱ vong, chӍ có 
16.266.000VNĈ ( P = 0,018) do thӡi gian nҵm viӋn ӣ nhóm cӭu sӕng kéo dài hѫn. 
4.6.3. Chi phí hiӋu quҧ sӕng còn 
 100
 /ѭӧng giá chi phí –hiӋu quҧ sӕng còn cӫa thӣ khí NO ÿѭӧc ѭӟc tính bҵng tì lӋ 
giӳa chi phí ÿLӅu trӏ trung bình trong thӡi gian nҵm ÿLӅu trӏ tҥi bӋnh viӋn vӟi hiӋu quҧ 
Vӕng còn sau khi ÿѭӧc ÿLӅu trӏ. Vӟi hiӋu quҧ sӕng còn khi xuҩt viӋn là 68%, chi phí - hiӋu 
quҧ trung bình trong nghiên cӭu này là 45.121.323 VND, so vӟi tác giҧ Philip Jacobs 
30.187 ÿôla Canada cho mӝt trѭӡng hӧp NO ÿѭӧc cӭu sӕng [76]. Chi phí ÿLӅu trӏ tҥi 
Canada cao hѫn do công chăm sóc cӫa nhân viên y tӃ tҥi Canada ÿѭӧc tính cao hѫn, ÿһc 
biӋt chi phí giѭӡng bӋnh tҥi Canada là 793 ÿô la Canada/ngày, bao gӗm chi phí chăm sóc, 
chi phí bác sƭ và chi phí khác, lҫn lѭӧt là 376, 38 và 379 ÿô la Canada/ngày) [76], so vӟi 
ViӋt nam là 30.000 VNĈ/ ngày. 
Chi phí thӣ khí NO trong nghiên cӭu này chiӃm 62,9% tәng viӋn phí, cao hѫn gҩp 
ÿôi so vӟi tác giҧ Philip Jacobs ӣ Canada (27,3%) [76], có thӇ vì công chăm sóc và chi 
phí giѭӡng bӋnh ӣ ViӋt nam rҿ hѫn. 
Theo tác giҧ Jacobs, thӣ NO ӣ nhóm bӋnh nhi suy hô hҩp không do thoát vӏ hoành 
kèm chi phí ÿLӅu trӏ cao hѫn không ÿáng kӇ, và tӹ lӋ tӱ vong thҩp hѫn so vӟi nhóm không 
thӣ NO. Riêng ÿӕi vӟi nhóm bӋnh nhi suy hô hҩp do thoát vӏ hoành bҭm sinh, thӣ NO 
kèm chi phí cao hѫn và tӱ vong cNJng cao hѫn. Do vұy, cho ÿӃn nay, thӣ NO chѭa ÿѭӧc 
ÿӅ nghӏ trong ÿLӅu trӏ thoát vӏ hoành bҭm sinh. 
 Trҿ cao áp phәi tӗn tҥi có chi phí ÿLӅu trӏ cao trong thӡi gian nҵm viӋn, vì vұy, 
nhân viên y tӃ nên nӛ lӵc phòng ngӯa các yӃu tӕ nguy cѫ dүn ÿӃn cao áp phәi tӗn tҥi, nhѭ 
ÿҧm bҧo hӗi sӭc phòng sanh tӕt. Mһt khác, cҫn cӕ gҳng cҧi thiӋn hiӋu quҧ sӱ dөng NO 
trong ÿLӅu trӏ, nhѭ thӣÿúng chӍÿӏnh, chiӃn lѭӧc cai NO thích hӧp . 
 101
.ӂT LUҰN 
Qua nghiên cӭu 50 trѭӡng hӧp trҿ sѫ sinh ÿӫ tháng và non tháng muӝn suy hô hҩp giҧm 
oxy máu nһng, cho thӣ khí NO, chúng tôi rút ra ÿѭӧc nhӳng kӃt luұn sau: 
1. Các trҿ có ngày tuәi trung bình vào lô nghiên cӭu là 2,7 ± 0,9 ngày. 100% trҿ 
nhұp viӋn có triӋu chӭng tím trѭӟc khi vào lô nghiên cӭu. Hai phҫn ba trѭӡng 
Kӧp có SpO2 trѭӟc ӕng ĈM cao hѫn SpO2 sau ӕng ĈM. Khí máu ÿӝng mҥch 
trѭӟc khi vào lô có pH trung bình 7,2 ± 0,1. OI trung bình trong lô nghiên cӭu là 
69,6 ± 6,1. Siêu âm tim Doppler màu phát hiӋn 81,5% trҿ có luӗng thông hai 
chiӅu hoһc luӗng thông phҧi – trái ngoài phәi (qua lӛ bҫu dөc và /hoһc qua ӕng 
ÿӝng mҥch) ӣ thӡi ÿLӇm bҳt ÿҫu vào lô nghiên cӭu. 
2. Có 60% trѭӡng hӧp ÿáp ӭng vӟi thӣ NO hoàn toàn, 22 % trѭӡng hӧp ÿáp ӭng 
thoáng qua và 18% còn lҥi không ÿáp ӭng. 
3. Trҿ tăng áp ÿӝng mҥch phәi tӗn tҥi thӭ phát sau nhiӉm khuҭn huyӃt vӟi sӕc kéo 
dài, thiӇu sҧn phәi, loҥn sҧn phәi kém ÿáp ӭng vӟi thӣ NO và thӡi gian ÿáp ӭng 
thӣ NO khác vӟi trҿ tăng áp ÿӝng mҥch phәi có phәi phát triӇn bình thѭӡng. Trҿ 
có pH cao hѫn và OI thҩp hѫn có ÿáp ӭng thӣ NO tӕt hѫn. 
82% có ÿáp ӭng vӟi thӣ khí NO 20 ppm trong 30 - 60 phút. Ĉáp ӭng ban ÿҫu vӟi 
thӣ khí NO không ÿҧm bҧo ÿѭӧc rҵng ÿáp ӭng này sӁ duy trì, và không chҳc 
ÿѭӧc rҵng bӋnh nhi sӁ tránh ÿѭӧc tӱ vong hoһc tránh không sӱ dөng ECMO. Có 
52 % trҿ lúc nhұp viӋn OI > 40 ÿѭӧc cӭu sӕng vӟi thӣ NO. 
4. Sau khi thӣ khí NO, mӭc MetHemoglobin cao nhҩt là 2,8%. Mӭc NO2 ÿo ÿѭӧc 
trung bình là 0,5 ± 0,2 ppm. Tӹ lӋ bӋnh phәi mãn trong nghiên cӭu là 16%. Tӹ lӋ 
xuҩt huyӃt não nhҽÿѭӧc ghi nhұn ӣ 3% trѭӡng hӧp. KӃt quҧ theo dõi tái khám 30 
trҿ cho thҩy không có trҿ nào bӏÿLӃc, mӝt trҿ có bҩt thѭӡng thҫn kinh nhҽ. 
5. 7ӹ lӋ tӱ vong chung lúc 30 ngày tuәi cӫa nhóm ÿLӅu trӏ là 32%. Nhóm trҿ cao áp 
phәi thӭ phát sau loҥn sҧn phӃ nang và nhiӉm khuҭn huyӃt có tӹ lӋ tӱ vong cao 
 102
Kѫn so vӟi nhóm trҿ cao áp phәi tӗn tҥi, bӋnh màng trong. Thӡi gian ÿLӅu trӏ thӣ 
NO trung bình là 25,1 ± 11 giӡ và thӡi gian thӣ máy trung bình là 12 ngày. Thӡi 
gian nҵm viӋn trung bình là 24 ngày. 
6. Chi phí - hiӋu quҧ sӕng còn trung bình trong nghiên cӭu này là 45.121.323 
VNĈ, vӟi hiӋu quҧ sӕng còn khi xuҩt viӋn là 68%, trong ÿó chi phí khí NO 
trung bình là 28.402.000 VNĈ /mӝt bӋnh nhi, chiӃm 62,9% tәng viӋn phí. 
 103
KIӂN NGHӎ 
Qua nghiên cӭu 50 trѭӡng hӧp trҿ sѫ sinh ÿӫ tháng và non tháng muӝn suy hô hҩp 
giҧm oxy máu nһng, ÿLӅu trӏ thӣ khí Nitric oxide, chúng tôi mҥn phép ÿѭa ra nhӳng kiӃn 
nghӏ sau: 
1. Xây dӵng hѭӟng dүn chi tiӃt ÿLӅu trӏ thӣ khí Nitric oxide trong suy hô hҩp sѫ sinh 
Qһng: 
Chi͇n l˱ͫc ÿL͉u tr͓ tr˱ͣc thͧ NO 
 Әn ÿӏnh bӋnh nhi 
 FiO2 100% 
 KiӅm hoá máu (pH > 7,45) 
 'ӏch truyӅn/ Vұn mҥch 
 An thҫn 
 Huy ÿӝng phӃ nang 
 Thӣ máy rung tҫn sӕ cao 
 Surfactant thay thӃ 
Li͉u ÿL͉u tr͓ NO 
 Thӣ NO ӣ liӅu khӣi ÿҫu là 20 ppm. Khi bӋnh nhi ÿáp ӭng vӟi thӣ khí NO, cӕ gҳng 
giҧm MAP và FiO2 dҫn ÿӇ hҥn chӃ tәn thѭѫng phәi. 
Chi͇n l˱ͫc cai NO 
- Khӣi ÿҫu thӣ NO ӣ liӅu 20 ppm. 
- NӃu bӋnh nhi ÿáp ӭng thӣ NO, giҧm FiO2 Pӛi 5%. Khi FiO2 60%, giҧm liӅu NO, 
thѭӡng trong vòng 4 giӡ. 
- &ӕ gҳng giҧm FiO2 hoһc giҧm liӅu NO khi tình trҥng lâm sàng bӋnh nhi әn ÿӏnh 
Yӟi các tiêu chuҭn sau : (1) SpO2 trѭӟc ӕng ÿӝng mҥch > 92% ; (2) PaO2 > 60 
mmHg và (3) ÿӝ khác biӋt SpO2 trѭӟc và sau ӕng ÿӝng mҥch < 5%. 
- Nên cӕ gҳng cai NO tӕi thiӇu mӛi 24 giӡ. 
- Có thӇ giҧm liӅu NO mӛi 5 ppm mӛi 15 phút cho ÿӃn khi ÿҥt liӅu 5 ppm. 
- 7ӯ liӅu NO 5 ppm xuӕng 1 ppm: Nên giҧm liӅu NO mӛi 1 ppm. 
 104
- Có thӇ tăng FiO2 Pӛi 15% ÿӃn tӕi ÿa 75% nhҵm mөc ÿích ngѭng NO. Khi ngѭng 
NO, có khҧ năng ÿӝ bão hoà oxy ÿӝng mҥch sӁ giҧm, vì vұy thѭӡng tăng FiO2 lên 
10 – 20 %. Nói cách khác, không nên thӣ NO lҥi chӍ vì phҧi tăng FiO2 Yӯa phҧi. 
- Sau khi ngѭng thӣ NO, nên ÿánh giá lҥi bӋnh nhi sau 60 phút, và chӍÿӏnh thӣ lҥi 
NO nӃu (1) Cҫn FiO2 > 75% ÿӇ duy trì PaO2 > 60 mmHg hoһc SpO2> 92% ; hoһc 
(2) Tình trҥng huyӃt ÿӝng xҩu hѫn. 
Nên làm siêu âm tim màu khi bӋnh nhi cai NO thҩt bҥi dù ÿã áp dөng phác ÿӗ thӣ 
NO chuҭn, hoһc diӉn tiӃn lâm sàng cӫa bӋnh nhi nһng hѫn trong quá trình ÿLӅu trӏ 
thӣ NO. 
2. BiӋn pháp an toàn bӋnh nhi và môi trѭӡng: 
- BiӋn pháp an toàn bӋnh nhi: ĈӇ loҥi bӓÿӝc tính cӫa NO thì trong quá trình ÿLӅu trӏ 
Fҫn theo dõi nӗng ÿӝ NO, NO2 khí hít vào, và nӗng ÿӝ MetHb. Trong quá trình 
ÿLӅu trӏ NO, cҫn thu thұp sӕ liӋu vӅ quá trình ÿLӅu trӏ, ÿӝc tính, thҩt bҥi ÿLӅu trӏ, sӱ 
Gөng phѭѫng pháp ÿLӅu trӏ thay thӃ và các kӃt quҧ trѭӟc mҳt. Ngoài ra, các trung 
tâm ÿLӅu trӏ thӣ NO nên tә chӭc theo dõi tái khám phát triӇn thҫn kinh và thính lӵc 
cho tҩt cҧ trҿ khi xuҩt viӋn. 
- BiӋn pháp an toàn môi trѭӡng: 
Ĉѭӡng thӣ ra cӫa máy thӣÿѭӧc nӕi vӟi hӋ thӕng hút trung tâm, tránh khí 
NO và NO2 trong ÿѭӡng thӣ ra thҧi vào phòng bӋnh. 
KiӇm tra hӋ thӕng cung cҩp NO, ÿҧm bҧo không có dò rӍ khí trѭӟc khi cho 
EӋnh nhi thӣ NO. 
3. Trang bӏ hӋ thӕng thӣ khí NO chӍ nên tұp trung ӣ nhӳng trung tâm sѫ sinh tuyӃn 
cuӕi, có khҧ năng theo dõi và hӛ trӧ hô hҩp, bao gӗm thӣ máy rung tҫn sӕ cao cho trҿ 
Vѫ sinh suy hô hҩp nһng. 
4. Chi phí ÿLӅu trӏ thӣ khí NO cҫn ÿѭӧc bҧo hiӇm y tӃ thanh toán, vì ÿây là mӝt trong 
các phѭѫng pháp ÿLӅu trӏ cҩp cӭu cho trҿ sѫ sinh suy hô hҩp nһng. 
 105
5. %ѭӟc ÿҫu áp dөng kӻ thuұt thӣ khí NO cho thҩy hiӋu quҧ cҧi thiӋn oxy hóa máu và an 
toàn, không có tác dөng phө. Vì vұy, chúng tôi mҥnh dҥn ÿӅ xuҩt tiӃp tөc nghiên 
Fӭu ÿa trung tâm, vӟi cӣ mүu lӟn hѫn,ÿһc biӋt quan tâm vӅ chi phí hiӋu quҧ sӕng 
còn trѭӟc khi quyӃt ÿӏnh triӇn khai kӻ thuұt này tҥi ViӋt nam.