Luận án Thực trạng dạy-Học lâm sàng tại trường đại học y dược Hải Phòng và kết quả áp dụng thử nghiệm một số biện pháp can thiệp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ 
PHẠM THỊ HẠNH 
THỰC TRẠNG DẠY-HỌC LÂM SÀNG 
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG 
VÀ KẾT QUẢ ÁP DỤNG THỬ NGHIỆM 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP CAN THIỆP 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG 
HẢI PHÒNG-2018 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ 
PHẠM THỊ HẠNH 
THỰC TRẠNG DẠY-HỌC LÂM SÀNG 
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG 
VÀ KẾT QUẢ ÁP DỤNG THỬ NGHIỆM 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP CAN THIỆP 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG 
Mã số: 62.72.03.01 
 Người hướng dẫn khoa học: 
1. PGS.TS Nguyễn Ngọc Sáng 
2. PGS.TS Phạm Văn Hán 
HẢI PHÒNG-2018 
LỜI CAM ĐOAN 
Tôi xin cam đoan nghiên cứu này là của riêng tôi, số liệu trong nghiên 
cứu là hoàn toàn trung thực và chưa được công bố trên bất cứ tài liệu hoặc 
công trình nào khác. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. 
Hải Phòng, ngày 21 tháng 12 năm 2018 
Tác giả 
Phạm Thị Hạnh 
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT 
BV: Bệnh viện 
BN: Bệnh nhân 
CBYT: Cán bộ y tế 
CS: Cộng sự 
CT: Can thiệp 
ĐKCQ: Đa khoa chính quy 
EBM (Evidence Based Medicine) Y học dựa vào bằng chứng 
GV: Giảng viên 
GĐ: Giảng đường 
LS: Lâm sàng 
NHTT: Người học trung tâm 
PBL (Problem Based Learning) Học dựa trên vấn đề 
PP: Phương pháp 
SV: Sinh viên 
MỤC LỤC 
 Trang 
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................. 1 
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ........................................................... 3 
1.1. Vai trò và một số đặc điểm của dạy-học lâm sàng. .................................. 3 
1.2. Một số vấn đề hiện nay của dạy-học lâm sàng ......................................... 4 
1.3. Một số phương pháp dạy-học lâm sàng .................................................... 5 
1.4. Thực trạng dạy-học lâm sàng .................................................................. 14 
1.5. Một số mô hình dạy-học lâm sàng lấy người học làm trung tâm trên thế 
giới .................................................................................................................. 24 
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........ 31 
2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu: ............................................ 31 
2.2. Phương pháp nghiên cứu: ....................................................................... 31 
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 44 
3.1. Thực trạng và yếu tố ảnh hưởng tới dạy-học lâm sàng ........................... 44 
3.2. Kết quả can thiệp trên một số kỹ năng lâm sàng của sinh viên đa khoa tại 
trường Đại học Y Dược Hải Phòng ................................................................ 78 
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 98 
4.1. Về thực trạng và yếu tố ảnh hưởng dạy-học lâm sàng ............................ 98 
4.2. Về kết quả can thiệp trên một số kỹ năng lâm sàng của sinh viên đa khoa 
tại trường Đại học Y Dược Hải Phòng ......................................................... 115 
KẾT LUẬN ................................................................................................. 131 
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ......................................... 133 
KHUYẾN NGHỊ ......................................................................................... 134 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
DANH MỤC CÁC BẢNG 
 Trang 
Bảng 3.1: Phân bố sinh viên theo giới ........................................................... 44 
Bảng 3.2. Mức độ sử dụng các phương pháp dạy-học lâm sàng cho sinh viên 
khối Y3 ........................................................................................................... 45 
Bảng 3.3. Mức độ sử dụng các phương pháp dạy-học lâm sàng cho sinh viên 
Y4 ................................................................................................................... 46 
Bảng 3.4. Mức độ sử dụng các phương pháp dạy-học lâm sàng cho sinh viên 
Y5 ................................................................................................................... 47 
Bảng 3.5. Mức độ sử dụng các phương pháp dạy-học lâm sàng cho sinh viên 
Y6 ................................................................................................................... 48 
Bảng 3.6: Mức độ sử dụng các phương pháp dạy-học lâm sàng của sinh viên 49 
Bảng 3.7. Mức độ hứng thú của sinh viên với các phương pháp dạy-học lâm 
sàng ................................................................................................................. 51 
Bảng 3.8: Các kĩ năng sinh viên Y3 đạt được trong quá trình dạy-học lâm 
sàng ................................................................................................................ 53 
Bảng 3.9: Các kĩ năng sinh viên Y4 đạt được trong quá trình dạy-học lâm 
sàng ................................................................................................................. 54 
Bảng 3.10: Các kĩ năng sinh viên Y5 đạt được trong quá trình dạy-học lâm 
sàng ................................................................................................................. 57 
Bảng 3.11: Các kĩ năng sinh viên khối Y6 đạt được trong quá trình dạy-học 
lâm sàng .......................................................................................................... 58 
Bảng 3.12: Một số phương pháp lượng giá sinh viên Y3 trong quá trình dạy-
học lâm sàng ................................................................................................... 60 
Bảng 3.13: Một số phương pháp lượng giá sinh viên Y4 trong quá trình dạy-
học lâm sàng .................................................................................................. 61 
Bảng 3.14: Một số phương pháp lượng giá sinh viên Y5 trong quá trình dạy-
học lâm sàng ................................................................................................... 62 
Bảng 3.15: Một số phương pháp lượng giá sinh viên Y6 trong quá trình dạy-
học lâm sàng ................................................................................................... 63 
Bảng 3.16: Mức độ hứng thú của sinh viên với các phương pháp lượng giá 
lâm sàng .......................................................................................................... 64 
Bảng 3.17: Số lượng sinh viên đa khoa chính quy và giảng viên lâm sàng .. 68 
Bảng 3.18: Phẩm chất, năng lực của giảng viên lâm sàng theo ý kiến của sinh 
viên ................................................................................................................. 71 
Bảng 3.19: Cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ dạy và học lâm sàng .... 72 
Bảng 3.20: So sánh điểm kỹ năng giao tiếp của sinh viên trước, sau can thiệp 
9 tuần và so với nhóm chứng. ........................................................................ 78 
Bảng 3.21: So sánh điểm kỹ năng giao tiếp của sinh viên trước, sau can thiệp 
2 năm và so với nhóm chứng ......................................................................... 79 
Bảng 3.22: So sánh điểm kỹ năng giao tiếp của sinh viên sau can thiệp 9 tuần, 
sau can thiệp 2 năm ........................................................................................ 79 
Bảng 3.23: So sánh điểm kỹ năng hỏi bệnh sử của sinh viên trước, sau can 
thiệp 9 tuần và so với nhóm chứng. ............................................................... 81 
Bảng 3.24: So sánh điểm kỹ năng hỏi bệnh sử của sinh viên trước, sau can 
thiệp 2 năm và so với nhóm chứng ................................................................ 81 
Bảng 3.25: So sánh điểm kỹ năng hỏi bệnh sử của sinh viên sau can thiệp 9 
tuần, sau can thiệp 2 năm. .............................................................................. 82 
Bảng 3.26: So sánh điểm kỹ năng hỏi tiền sử của sinh viên trước, sau can 83 
thiệp 9 tuần và so với nhóm chứng. ............................................................... 83 
Bảng 3.27: So sánh điểm kỹ năng hỏi tiền sử của sinh viên trước, sau can 
thiệp 2 năm và so với nhóm chứng ................................................................ 83 
Bảng 3.29: So sánh điểm kỹ năng làm bệnh án của sinh viên trước, sau can 
thiệp 9 tuần và so với nhóm chứng ................................................................ 85 
Bảng 3.30: So sánh điểm kỹ năng làm bệnh án của sinh viên trước, sau can 
thiệp 2 năm và so với nhóm chứng ................................................................ 85 
Bảng 3.31: So sánh điểm kỹ năng làm bệnh án của sinh viên sau can thiệp 9 
tuần và sau can thiệp 2 năm. .......................................................................... 86 
Bảng 3.32: So sánh tỉ lệ sinh viên thực hiện kỹ năng khám lâm sàng trước, 
sau can thiệp 9 tuần và so với nhóm chứng ................................................... 88 
Bảng 3.33: Hiệu quả can thiệp với sinh viên thực hiện kỹ năng khám lâm sàng 
sau 9 tuần ........................................................................................................ 89 
Bảng 3.34: So sánh tỉ lệ sinh viên thực hiện kỹ năng khám lâm sàng trước, 
sau can thiệp 2 năm và so với nhóm chứng ................................................... 90 
Bảng 3.35: Hiệu quả can thiệp với sinh viên thực hiện kỹ năng khám lâm sàng 
sau 2 năm ........................................................................................................ 91 
Bảng 3.36: Sự thay đổi về tỉ lệ sinh viên làm một số việc trong buổi học lâm 
sàng trước, sau can thiệp 9 tuần ..................................................................... 93 
Bảng 3.37: Hiệu quả can thiệp với một số việc sinh viên làm trong buổi học 
lâm sàng sau 9 tuần. ....................................................................................... 94 
Bảng 3.38: So sánh một số việc sinh viên làm trong buổi học lâm sàng sau 
can thiệp 2 năm và so với nhóm chứng. ......................................................... 95 
Bảng 3.39: Hiệu quả can thiệp với một số việc sinh viên làm trong buổi học 
lâm sàng sau 2 năm ........................................................................................ 96 
DANH MỤC CÁC HÌNH 
 Trang 
Hình 3.1: Số lượng sinh viên cùng tham gia học buổi giảng tại giường bệnh 65 
Hình 3.2: Số lượng sinh viên cùng tham gia học giao ban, bình bệnh án ..... 67 
Hình 3.3: Trình độ chuyên môn của giảng viên lâm sàng ............................. 70 
Hình 3.4: Thâm niên công tác của giảng viên lâm sàng. ............................... 70 
Hình 3.5: Số lượng bệnh nhân và mô hình bệnh tật đáp ứng nhu cầu học lâm 
sàng ................................................................................................................. 74 
Hình 3.6: Sự hợp tác của bệnh nhân, bệnh viện thực hành ............................ 75 
Hình 3.7: Sự tạo điều kiện của nhân viên khoa, phòng bệnh viện ................. 76 
1 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Dạy-học lâm sàng thường chiếm tỉ lệ lớn trong các chương trình đào 
tạo bác sĩ y khoa nói chung và có đóng góp rất to lớn trong việc rèn luyện thái 
độ, kỹ năng thực hành lâm sàng của sinh viên y khoa [1],[2],[3]. Mặt khác, 
dạy-học lâm sàng được thực hiện trong một môi trường đặc biệt là bệnh viện, 
trên đối tượng đặc biệt là người bệnh, dạy-học lâm sàng cần kết hợp chặt chẽ 
giữa dạy-học kiến thức, thái độ và kỹ năng. Trong những năm gần đây, số 
lượng sinh viên y khoa tăng quá nhanh, trong khi số bệnh viện thực hành và 
số giường bệnh tăng không đáng kể. Đây là một trong những lý do rất quan 
trọng ảnh hưởng đến chất lượng dạy-học lâm sàng. 
Vấn đề dạy-học lấy người học làm trung tâm đã được đề cập đến khá 
nhiều trong các tài liệu dạy-học trong và ngoài nước. Tại Nhật Bản, yêu cầu 
thiết yếu của cải cách giáo dục là chú trọng vai trò, tính cách của mỗi người, 
làm cho giáo dục phù hợp hơn với yêu cầu của thời đại. Ở Pháp, về nguyên 
tắc, mọi hoạt động giáo dục đều phải lấy người học làm trung tâm [9],[19]. Ở 
nước ta, mầm mống tư tưởng dạy-học lấy người học làm trung tâm đã có từ 
lâu. Chúng ta có thể thấy điều này qua các câu ngạn ngữ: Học thầy không tày 
học bạn, Học một biết mười (trích dẫn từ [17]). 
Mô hình dạy-học lâm sàng lấy người học làm trung tâm sử dụng mô 
hình “Microskills” đã được áp dụng rộng rãi ở các trường Đại học Y Hoa Kỳ 
và một số nước khác trên thế giới, tuy nhiên hiện vẫn chưa được áp dụng rộng 
rãi trong đào tạo y khoa tại Việt Nam (trích dẫn từ [45],[70]). Điều này có thể 
do số lượng sinh viên quá đông, do giảng viên lâm sàng (cả cơ hữu và kiêm 
nhiệm) thường quá bận với công việc chuyên môn tại bệnh viện nên cũng 
không có nhiều thời gian để giảng dạy lâm sàng [8],[27]. 
Trước đây, trong khuôn khổ dự án hợp tác Việt Nam-Hà Lan nhằm xây 
dựng các đơn vị đào tạo và tư vấn chuyên sâu trong tám trường Đại học Y của 
Việt Nam, trường Đại học Y Dược Hải Phòng đã xây dựng được đơn vị đào 
tạo, tư vấn về dạy-học lâm sàng. Tiếp nối những kết quả đã thu được sau dự 
2 
án Việt Nam-Hà Lan và sự hỗ trợ của dự án “chương trình phát triển nguồn 
nhân lực y tế” trường Đại học Y Dược Hải Phòng tiếp tục áp dụng những mô 
hình dạy-học tích cực vào trong đào tạo y khoa. Các hình thức đổi mới 
phương pháp dạy-học lâm sàng một lần nữa khẳng định nhà trường luôn chú 
trọng công tác đào tạo theo hướng tích cực, đặc biệt là dạy-học lâm sàng. 
Tuy nhiên, thực trạng dạy-học lâm sàng như thế nào? Những yếu tố nào 
ảnh hưởng đến dạy-học lâm sàng? Làm gì để dạy-học lâm sàng có hiệu quả 
hơn? Là những câu hỏi thiết thực đang được đặt ra trên thực tế tại các trường 
Đại học Y hiện nay. Ở nước ta, cho đến nay đã có một số nghiên cứu về chủ 
đề này nhưng chủ yếu dừng ở mức mô tả thực trạng [4],[8],[29]. Để có thể 
cải thiện được việc dạy-học tại bệnh viện, cần có những nghiên cứu cấp thiết 
để tìm ra yếu tố ảnh hưởng và giải pháp khắc phục nhằm nâng cao chất lượng 
dạy-họclâm sàng. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu: 
1. Mô tả thực trạng dạy-học lâm sàng đối với sinh viên y đa khoa chính 
quy tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng năm 2014 và một số yếu 
tố ảnh hưởng 
2. Đánh giá kết quả áp dụng thử nghiệm một số biện pháp dạy-học lâm 
sàng đối với sinh viên y đa khoa chính quy 
 Hy vọng với kết quả thu được sẽ góp phần nâng cao chất lượng 
dạy-học lâm sàng tại trường Đại học Y Dược Hải Phòng cũng như các 
trường Đại học Y Dược khác ở nước ta. 
3 
Chương 1 
TỔNG QUAN TÀI LIỆU 
1.1. Vai trò và một số đặc điểm của dạy-học lâm sàng. 
Dạy-học lâm sàng nhấn mạnh sự ứng dụng kiến thức vào việc thực hiện 
các kỹ năng, giúp sinh viên học cách cung cấp dịch vụ an toàn, chất lượng 
cho bệnh nhân. Dạy-học lâm sàng giúp đạt được các mục tiêu sau: 
- Có thái độ, tác phong, cách ứng xử, qua đó mà rèn luyện y đức và 
định hình nhân cách người cán bộ y tế. 
- Có kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp để chăm sóc sức khỏe cho 
người bệnh. 
- Rèn luyện nếp tư duy lâm sàng, cách làm việc của nhân viên y tế, có 
phương pháp luận, hình thành tiềm năng tự học, ... iếp với bệnh nhân 
Khai thác bệnh sử 
Khám bệnh 
Làm bệnh án 
Vận dụng lí thuyết vào thực tiễn 
Giải quyết vấn đề, ra quyết định 
Làm việc theo nhóm 
Tự học lâm sàng 
Học dựa trên bằng chứng 
Thực hiện thủ thuật thông thường 
Tư vấn, giáo dục sức khỏe 
14. Thầy/cô đã và đang và áp dụng các phương pháp dạy-học LS dưới đây ở mức độ nào. 
Phương pháp dạy-học 
lâm sàng 
Hầu 
như 
không 
Hiếm 
khi 
Thi 
thoảng 
Thường 
xuyên 
Học tại giảng đường không có bệnh nhân 
Học bên giường bệnh nhân 
Học bên giường bệnh kết hợp với thảo luận ở GĐ 
Học qua buổi đi buồng điểm bệnh 
Học thông qua buổi giao ban 
Học qua hội chẩn, TH thủ thuật và thông qua mổ 
Học qua các buổi trực tại bệnh viện 
Học tại giảng đường có bệnh nhân 
Học bằng tình huống lâm sàng giả định có mô hình 
Học trên các thiết bị y học 
Học bằng bài tập tư duy nghiên cứu trường hợp 
Học LS dựa vào dữ kiện y học 
15. Thầy cô vui lòng cho biết mức độ hứng thú của thầy/cô với các PP dạy-học dưới đây. 
Stt Phương pháp dạy-học lâm sàng 
Mức độ hứng thú 
Không 
 hứng thú 
Hứng 
 thú 
Rất 
hứng thú 
1 Dạy-học tại GĐ không có bệnh nhân 
2 Dạy-học bên giường bệnh 
3 
Dạy-học bên giường bệnh kết hợp với thảo 
luận ở giảng đường 
4 Dạy-học qua các buổi đi buồng điểm bệnh 
5 Dạy-học thông qua buổi giao ban 
6 
Dạy-học thông qua hội chẩn, thực hiện thủ 
thuật và thông qua mổ 
7 Dạy-học thông qua các buổi trực tại BV 
8 Dạy-học tại giảng đường có bệnh nhân 
9 Dạy-học LS dựa vào các dữ kiện y học 
10 Dạy-học bằng đóng vai 
11 Dạy-học dựa trên vấn đề 
12 Dạy-học theo nghiên cứu từng ca 
13 Dạy-học sử dụng tiểu kỹ năng Microskills 
16. Thầy cô vui lòng cho biết mức độ áp dụng các phương pháp lượng giá sinh viên trong 
quá trình dạy-học lâm sàng 
Một số phương pháp 
Mức độ sử dụng 
Hầu 
như 
không 
Hiếm 
khi 
Thi 
thoảng 
Thường 
xuyên 
Đánh giá kĩ năng thủ thuật trên BN thật 
Báo cáo bệnh án+ vấn đáp 
Đánh giá liên tục trong quá trình học bằng cách sử 
dụng sổ ghi LS 
Đánh giá kĩ năng giao tiếp, thái độ 
Đánh giá kĩ năng thăm khám 
Đánh giá tư duy LS bằng bài tập tư duy 
Đánh giá LS bằng các câu hỏi lí thuyết có tính 
nhớ lại thuần túy 
17. Mức độ hứng thú của thầy/cô với các phương pháp đánh giá lâm sàng 
Stt Phương pháp lượng giá, đánh giá lâm sàng 
Mức độ hứng thú 
Không 
hứng thú 
Hứng 
thú 
Rất 
hứng thú 
1 
Đánh giá kĩ năng thủ thuật trên bệnh nhân 
thật 
2 Báo cáo bệnh án+ vấn đáp 
3 Thi lâm sàng nhiều trạm 
4 
Đánh giá liên tục trong quá trình học bằng 
cách sử dụng sổ ghi lâm sàng 
5 Đánh giá kĩ năng giao tiếp, thái độ 
6 Đánh giá kĩ năng thăm khám 
7 Đánh giá tư duy lâm sàng bằng bài tập tư duy 
8 
Đánh giá lâm sàng bằng các câu hỏi lí thuyết 
có tính nhớ lại thuần túy 
18.Theo thầy/cô yếu tố ảnh hưởng đến dạy-học lâm sàng của sinh viên là gì? 
19. Ý kiến khác của thầy /cô góp phần nâng cao chất lượng dạy-học lâm sàng. 
Xin chân thành cám ơn sự đóng góp ý kiến của thầy/cô! 
Phụ lục 3 
PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU 
I. Thông tin chung 
1. Bộ môn............................................................................................................. 
2. Giới.................................................................................................................. 
3. Chuyên ngành đào tạo..................................................................................... 
4. Số năm công tác............................................................................................... 
5. Học hàm.......................................................................................................... 
6. Học vị.............................................................................................................. 
7. Chức vụ tại bộ môn......................................................................................... 
8. Chức vụ tại bệnh viện...................................................................................... 
II. Nội dung 
Câu 1: Hiện tại thầy/cô đang áp dụng những phương pháp dạy-học lâm sàng nào cho sinh 
viên? 
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................ 
Câu 2: Theo thầy/cô những yếu tố nào ảnh hưởng đến dạy-học lâm sàng của sinh viên đa 
khoa ? 
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................ 
Câu 3: Thầy/ cô nhận xét thế nào về các trang thiết bị do nhà trường cung cấp phục vụ 
cho việc dạy-học lâm sàng tại bộ môn? Các đề xuất của thầy/ cô về vấn đề này là gì? 
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................ 
Câu 4: Thầy/ cô nhận xét gì về cơ sở thực hành hiện tại dành cho dạy-học lâm sàng? 
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................ 
Câu 5: Theo thầy/cô GV/SV gặp những khó khăn gì trong quá trình dạy-học lâm sàng? Xin 
vui lòng nêu những vấn đề khó khăn nhất hiện nay? 
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................. 
Câu 5: Thầy/ cô có đề xuất gì để nâng cao chất lượng dạy-học lâm sàng trong thời gian tới? 
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................ 
Câu 6: Theo thầy/ cô hiện tại sinh viên được lượng giá bằng những phương pháp nào 
trong quá trình học lâm sàng? 
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
. 
Câu 7: Xin thầy/ cô cho biết những khó khăn lớn nhất trong lượng giá lâm sàng hiện nay? 
Ý kiến thầy/ cô về giải pháp khắc phục là gì? 
................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................. 
XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN Ý KIẾN CỦA QUÝ THẦY/ CÔ! 
Phụ lục 4 
HƯỚNG DẪN THẢO LUẬN NHÓM 
( Về dạy-học lâm sàng tại trường đại học Y Hải Phòng ) 
Thành phần tham gia: Đại diện Ban giám hiệu, phòng đào tạo đại học,đại 
diện nhóm sinh viên của từng khối Y3,Y4,Y5,Y6 
Số lượng tham gia: 6-10 người/nhóm 
Nội dung thảo luận: 
1. Thực trạng dạy-học lâm sàng: 
- Chương trình, thời gian, hình thức, thời lượng dạy-học lâm sàng ? 
- Tài liệu dạy-học lâm sàng ? 
- Công cụ dạy-học lâm sàng ? 
- Phương pháp dạy-học lâm sàng ? 
- Phương pháp lượng giá lâm sàng ? 
2. Những yếu tố ảnh hưởng đến dạy-học lâm sàng: 
- Số lượng sinh viên 
- Số lượng giảng viên và trình độ chuyên môn của giảng viên 
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy-học lâm sàng 
- Môi trường xã hội 
- Môi trường bệnh viện 
- Dạy-học lâm sàng trong nhà trường (chương trình, thời gian, hình 
thức...) 
- Quản lý sinh viên 
3. Kết quả một số biện pháp can thiệp: đối với một số kỹ năng như kỹ 
năng giao tiếp với bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, kỹ năng hỏi tiền 
sử, bệnh sử, kỹ năng làm bệnh án 
Phụ lục 5 
BẢNG KIỂM GIAO TIẾP VỚI BỆNH NHÂN 
VÀ NGƯỜI NHÀ BỆNH NHÂN 
Mã số: Y4. 
STT NỘI DUNG 
Điểm 
0 1 2 
1. Chào hỏi bệnh nhân, giới thiệu tên học viên 
2. 
Giải thích mục đích cuộc nói chuyện và đề nghị 
bệnh nhân/người nhà bệnh nhân hợp tác 
3. Sử dụng câu hỏi mở – đóng 
4. Dùng từ đơn giản, dễ hiểu 
5. 
Ngôn ngữ nhẹ nhàng, tế nhị trong giao tiếp, mỗi 
lần chỉ hỏi một câu 
6. Khen ngợi việc đúng của bệnh nhân 
7. Khuyến khích bệnh nhân cung cấp thông tin 
8. Lắng nghe bệnh nhân 
9. Đồng cảm với bệnh nhân 
10. Trấn an bệnh nhân 
11. Trả lời các câu hỏi của người bệnh 
12. Tóm tắt các thông tin thu được 
13. Kiểm tra lại thông tin 
14. Cảm ơn và chào tạm biệt bệnh nhân 
TỔNG ĐIỂM 
Quy định: 
0 điểm: Không làm 
1 điểm: Làm sai, làm không đầy đủ. 
2 điểm: Làm chủ được kỹ năng 
% Kỹ năng đạt được = Tổng điểm/28 x 100% = % 
Ngày  tháng  năm .. 
Người quan sát 
Phụ lục 6 
BẢNG KIỂM LƯỢNG GIÁ KỸ NĂNG HỎI BỆNH SỬ 
Mã số: 
STT NỘI DUNG 
Điểm 
0 1 2 
1. Chào và hỏi tên bệnh nhân, giới thiệu tên học viên 
2. 
Giải thích mục đích cuộc nói chuyện và đề nghị bệnh 
nhân/người nhà bệnh nhân cung cấp thông tin 
3. 
Thông báo về việc ghi thông tin vào bệnh án, đề nghị 
bệnh nhân đồng ý 
4. Sử dụng câu hỏi mở 
5. 
Lắng nghe và khuyến khích bệnh nhân nói bằng cả 
ngôn ngữ có lời và không lời 
6. Sử dụng câu hỏi đóng để khẳng định lại thông tin 
7. 
Sử dụng cặp câu hỏi đối chứng để kiểm chứng thông 
tin khi có mâu thuẫn trong lời kể của bệnh nhân 
8. 
Dành thời gian cho người bệnh nói trước khi kết thúc 
giao tiếp, trả lời các câu hỏi của người bệnh 
9. Tóm tắt các thông tin quá trình hỏi bệnh 
10. Cảm ơn và chào tạm biệt bệnh nhân 
TỔNG ĐIỂM 
Quy định: 
0 điểm: Không làm 
1 điểm: Làm sai, làm không đầy đủ 
2 điểm: Làm chủ được kỹ năng 
% Kỹ năng đạt được = Tổng điểm/20 x 100% =  % 
Ngày  tháng  năm .. 
 Người quan sát 
Phụ lục 7 
BẢNG KIỂM LƯỢNG GIÁ KỸ NĂNG HỎI TIỀN SỬ BỆNH 
Mã số: 
STT NỘI DUNG 
Điểm 
0 1 2 
1. Chào và hỏi tên bệnh nhân, giới thiệu tên học 
viên 
2. 
Giải thích mục đích cuộc nói chuyện và đề nghị 
bệnh nhân/người nhà bệnh nhân cung cấp thông 
tin 
3. Hỏi về tiền sử sản khoa 
4. Hỏi về tiền sử nuôi dưỡng, phát triển 
5. Hỏi về tiền sử tiêm chủng 
6. Hỏi về tiền sử các bệnh mà bệnh nhân đã mắc 
7. Hỏi về tiền sử dị ứng thuốc của bệnh nhân 
8. Hỏi về tiền sử gia đình, thói quen sinh hoạt và 
môi trường sống 
9. Tóm tắt các thông tin quá trình hỏi tiền sử 
10. Cảm ơn và chào tạm biệt bệnh nhân 
TỔNG ĐIỂM 
Quy định: 
0 điểm: Không làm 
1 điểm: Làm sai, làm không đầy đủ 
2 điểm: Làm chủ được kỹ năng 
% Kỹ năng đạt được = Tổng điểm/20 x 100% = % 
Ngày  tháng  năm .. 
Người quan sát 
Phụ lục 8 
BẢNG KIỂM LƯỢNG GIÁ KỸ NĂNG LÀM BỆNH ÁN 
Mã số: 
STT NỘI DUNG 
Điểm 
0 1 2 
1. Phần hành chính và lý do vào viện 
2. Phần bệnh sử và tiền sử 
3. Khám lâm sàng (toàn thân, bộ phận) 
4. Chẩn đoán sơ bộ (tóm tắt phần hỏi bệnh và khám lâm 
sàng rút ra chẩn đoán sơ bộ) 
5. 
Phần xét nghiệm (dựa trên chẩn đoán sơ bộ, đề xuất 
các xét nghiệm cần làm và phân tích kết quả các xét 
nghiệm đã làm) 
6. Chẩn đoán xác định (tóm tắt bệnh án, nêu được tiêu 
chuẩn để chẩn đoán xác định) 
7. Chẩn đoán phân biệt, chẩn đoán thể lâm sàng, chẩn 
đoán nguyên nhân, chẩn đoán biến chứng 
8. Nguyên tắc điều trị, chế độ ăn, chăm sóc 
9. Cách theo dõi và kê đơn thuốc cụ thể 
10. Tiên lượng và phòng bệnh 
TỔNG ĐIỂM 
Quy định: 
0 điểm: Không làm 
1 điểm: Làm sai, làm không đầy đủ 
2 điểm: Làm chủ được kỹ năng 
% Kỹ năng đạt được = Tổng điểm/20 x100% =% 
Ngày  tháng  năm .. 
Người quan sát 
Phụ lục 9 
BẢNG KIỂM QUAN SÁT KỸ NĂNG KHÁM LÂM SÀNG 
Mã số: 
STT Kỹ năng khám lâm sàng 
Có Không 
1 Rửa tay trước và sau khi khám 
2 
Thể hiện sự cởi mở, tôn trọng, riêng tư và khiêm 
tốn với bệnh nhân 
3 
Giải thích cho bệnh nhân bước khám lâm sàng tiếp 
theo, xin phép 
4 
Bộc lộ rõ, khám ngay vùng thích hợp theo vấn đề 
lâm sàng chính. Chú trọng dấu hiệu chủ yếu 
5 
Thực hiện khám định khu theo hệ thống và toàn 
diện, chỉ khi cần thiết mới khám toàn thân 
6 
Sử dụng kỹ thuật hợp lý ( ví dụ: đứng ở đâu, đặt 
ống nghe ở đâu, gõ thế nào cho đúng, phát hiện 
dấu hiệu đúng cách) 
7 
Hạn chế thay đổi vị trí nhiều lần, tránh tiếp xúc chỗ 
bẩn trước, tránh vòng lại 
8 Rút ra kết luận hợp lý từ khám lâm sàng 
9 Thể hiện sự hiểu biết về kết quả khám được 
 Ngàythángnăm 
 Người quan sát 
Phụ lục 10 
BẢNG KIỂM QUAN SÁT MỘT SỐ VIỆC 
 SINH VIÊN THỰC HIỆN TRONG BUỔI HỌC LÂM SÀNG 
Mã số: 
STT Một số việc sinh viên thực hiện 
 trong buổi học lâm sàng Có Không 
1 Thực hiện khám bệnh tại vị trí được phân công 
2 Kiến tập phẫu thuật/thủ thuật 
3 
Thực hành tư vấn giáo dục sưc khỏe cho người 
bệnh 
4 Tự học lâm sàng tại buồng bệnh 
5 
Học lâm sàng tại buồng bệnh dưới sự hướng 
dẫn của giảng viên/nhân viên y tế 
6 Thảo luận nhóm 
 Ngàythángnăm 
 Người quan sát 
PHỤ LỤC 12 
MỘT SỐ HÌNH ẢNH DẠY-HỌC LÂM SÀNG 
Dạy-học lâm sàng bằng đi buồng điểm bệnh 
Dạy-học lâm sàng bằng thảo luận nhóm 
Đối chiếu lâm sàng - XQ 
Dạy-học lâm sàng kỹ năng thủ thuật 
Dạy-học lâm sàng trong giao ban 
Sinh viên quá đông trong buổi học bên giường bệnh 
Học lâm sàng bằng thảo luận nhóm 
Dạy-học lâm sàng trong phòng mổ 
Tập huấn sinh viên về dạy-học lâm sàng 
Tập huấn giảng viên về dạy-học lâm sàng 
Tập huấn giảng viên về dạy-học lâm sàng 
Tập huấn giảng viên về dạy-học lâm sàng