Tóm tắt Luận án Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, X - Quang, giải phẫu bệnh và đánh giá kết quả điều trị u nguyên bào men xương hàm

U nguyên bào men (Ameloblastoma) xương hàm (XH) là tổn thương lành thường gặp ở vùng hàm mặt. Trong đó, u ở xương hàm dưới (XHD) thường gặp hơn ở xương hàm trên (XHT). Bệnh có đặc điểm tiến triển âm thầm, không đau, không ảnh hưởng nhiều đến chức năng. Những bệnh nhân (BN) đến muộn, u huỷ xương xâm lấn xung quanh, gây biến dạng mặt, ảnh hưởng chức năng ăn, nhai, có thể là nguyên nhân tử vong.

Bên cạnh đó, biểu hiện trên phim X quang khá phức tạp, thường là thấu quang nhiều hay một hốc, có khi hỗn hợp, dạng tổ ong. Vi thể của u cũng có đặc điểm phong phú, đa dạng với nhiều loại tế bào có nguồn gốc biểu mô tạo men. Điều này góp phần làm sai chẩn đoán giải phẫu bệnh (GPB). Với sự tiến bộ về hoá mô miễn dịch (HMMD), có nhiều chất chỉ điểm khác nhau làm cải thiện tính chính xác của chẩn đoán. Tuy nhiên chưa có hoạt chất nào có đủ độ tin cậy, tính chuyên biệt tuyệt đối cho chẩn đoán. Do đó, xác định đúng bản chất u này vẫn là vấn đề khó đối với thầy thuốc.

Về điều trị, phẫu thuật là chủ yếu, các giải pháp khác như xạ hay hoá trị chỉ hỗ trợ cho những u to, di căn. Có nhiều cách phẫu thuật được áp dụng như mở thông u ra hốc miệng, cắt u mài xương quanh u, cắt nguyên khối, cắt đoạn xương có hay không ghép xương. Tuy nhiên, bệnh có thể tái phát, xâm lấn tại chỗ, thậm chí di căn xa. Nên chọn phương pháp điều trị thích hợp bệnh lý này vẫn còn là vấn đề đang tranh cãi.

Tại Việt Nam, bệnh này chiếm 4,7% trong tổng số u vùng hàm mặt, 77,4% trong tổng số u do răng. Đồng thời, do tính phức tạp của tiến triển u, nên thực tế cho thấy vẫn còn những trường hợp chưa được chẩn đoán chính xác, có khi lầm với tổn thương nang hay dạng nang. Trước tình hình đó, chúng tôi thực hiện đề tài này với hai mục tiêu:

1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, X quang, giải phẫu bệnh u NBM xương hàm.

2. Đánh giá kết quả điều trị bệnh lý trên.