Dinh dưỡng và thức ăn

1thức ăn (2)
kỹ thuật 
chăn nuôi
(6, 7, 8, 9)
năng suất
giống 
(1)
sức khoẻsinh sản
chuồng trại 
(3)
Lợi nhuận
quản lí sinh 
sản (4, 5) +
++
NỘI DUNG MÔN HỌC CHĂN NUÔI TRÂU BÒ
Dinh d−ìng vμ thøc ¨n
• §Æc ®iÓm tiªu ho¸ cña GSNL
• Nhu cÇu dinh d−ìng cña tr©u bß
• nguån thøc ¨n cho tr©u bß
• KhÈu phÇn nu«i d−ìng tr©u bß
3
• Đặc điểm đường tiêu hoá
• Hệ vi sinh vật dạ cỏ
• Đặc thù của các quá trình 
tiêu hoá
contents
ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ
CỦA GSNL
4
®−êng tiªu ho¸ GSNL
Ruột già
Ruột non
Tuyến nước 
bọt
Dạ tổ ong
Dạ cỏ
Dạ múi khế
Dạ lá sách
5
¾ Nhai lại làm giảm kích thước các mẩu thức ăn⇒ tạo thuận lợi cho việc 
tấn công xơ của vi sinh vật và enzym của chúng.
Miệng 
Miệng có chức năng lấy thức ăn, 
tiết nước bọt và nhai lại: 
¾ Dung dịch đệm trong nước bọt (cacbonat và phốt phát) ⇒ trung hoà các 
AXBH ⇒ tạo thuận lợi cho sự phát triển của các vi sinh vật tiêu hoá xơ nhờ
duy trì độ axít trung tính trong dạ cỏ
¾ Nước bọt đóng vai trò quan trọng trong việc làm mềm, tạo miếng 
thức ăn và cung cấp các yếu tố cần thiết cho VSV dạ cỏ (N, khoáng.
6
Ảnh hưởng của loại hình thức ăn 
đến lượng nước bọt tiết ra
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
18 
7Dạ dày kép
8
Sù ph¸t triÓn cña d¹ dµy kÐp
9
Dạ cỏ và
dạ tổ ong
D¹ tæ
ong
D¹
cá
D¹ l¸
s¸chD¹ mói khÕ
10
¾ VSV lên men thức ăn sinh ra axít béo bay hơi và sinh khôi VSV giàu 
protéin
¾ Thùng để lên men (130 đến 180 lít) ở phần trước của ống tiêu hoá.
Chức năng của
dạ cỏ và dạ tổ ong
Các phần tử dài chằng chịt 
Các phần tử nhỏ lơ lửng
khí
¾Giữ lại các mẩu thức ăn có sợi dài kích thích nhai lại và tiết nước bọt 
¾ Hấp thụ axít béo bay hơi để sử dụng như một nguồn năng lượng trong 
cơ thể cũng như tổng hợp lactoza, các protéin và chất béo trong sữa
C
ắt
 n
ga
ng
11
D¹ l¸ s¸ch
Dạ lá sách có chức năng hấp thụ nước, natri, phốt 
pho và các axít béo bay hơi. 
12
¾ Tiết axít clohydric và nhiều enzym tiêu hoá tiêu hoá các 
protéin thoát qua.
¾ Tiêu hoá các protéin VSV sinh ra trong dạ cỏ (0,5-
2,5kg/ ngày) 
Dạ múi khế có chức năng tiêu hoá bằng dịch vị:
Dạ múi khế
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
19 
13
¾ Tiết các enzym tiêu hoá qua thành ruột và tuyến tuỵ
¾ Tiêu hoá các hydrát cácbon, protéin và lipít nhờ các enzym 
¾ Hấp thụ nước, khoáng và các sản phẩm tiêu hoá ở ruột 
(glucoza, axít amin và axít béo)
Ruột non có chức năng tiêu hoá và hấp thu:
Ruột non
14
Ruột già
¾ VSV lên men các sản phẩm đưa từ trên xuống
¾ Hấp thụ ABBH, nước và tạo phân
¾ Xác VSV không được tiêu hoá mà thải ra ngoài qua 
phân
Manh tràng có chức năng lên 
men và trực tràng có chức năng
tạo phân
@
15
HỆ VI SINH VẬT DẠ CỎ
¾ Các nhóm VSV dạ cỏ
¾ Môi trường dạ cỏ cần cho VSV
¾ Hoạt động của VSV dạ cỏ
¾ Vai trò của VSV dạ cỏ đối với vật chủ
<< 16
Vi khuÈn (Bacteria)
- Sè l−îng: 109-1010 tÕ bµo/g chÊt 
chøa d¹ cá
- Ho¹t ®éng: 
+ Ph©n gi¶i x¬ (xenluloza 
vµhemixenluloza)
+ Ph©n gi¶i tinh bét vµ d−êng 
+ Sö dông c¸c axit h÷u c¬
+ Ph©n gi¶i vµ tæng hîp protein
+ T¹o mªtan
+ Tæng hîp vitamin nhãm B vµ
vitamin K
-
17
Vi khuÈn d¹ cá cã thÓ chia thμnh 10 nhãm 
dùa theo c¬ chÊt/s¶n phÈm cña chóng (1)
¾ VK ph©n gi¶i xeluloza vµ hemixenluloza
Bacteroides, Ruminococcus, Butyrivibrio
¾ VK ph©n gi¶i pectin
Butyrivibrio, Bacteroides, Lacnospira, Succinivibrio, 
Treponema, Strptococcus Bovis
¾ VK ph©n gi¶i tinh bét 
Bacteroides, Strp..bovis, Succinamonas, Bacteroides
¾ VK ph©n gi¶i urª
Succinivibrio, Selenamonas, Bacteroides, Ruminococcus, 
Buyryvibrio, Treponem
¾ VK sinh mªtan
Methanobrevibacter, Methanobacterium, 
Methanomicobium
18
Vi khuÈn d¹ cá cã thÓ chia thμnh 10 nhãm dùa 
theo c¬ chÊt/s¶n phÈm cña chóng (2)
¾ VK sö dông ®−êng 
Treponema, Lactobacillus, Streptococcus
¾ VK sö dông axit
Megasphera, Selenamonas
¾ VK ph©n gi¶i protein
Bacteroides, Butrivibrio, Streptococcus
¾ VK sinh am«niac
Bacteroides, Megaspera, Selenomonas
¾ VK ph©n gi¶i mì
Anaerovigrio, Butrivibrio, Treponema, Eubacterium,
Fusocillus, Micrococcus
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
20 
19
§éng vËt nguyªn sinh (Protozoa)
¾ Sè l−îng: 105-106 tÕ bµo/g chÊt 
chøa d¹ cá
¾ Ho¹t ®éng:
+ Tiªu ho¸ tinh bét vµ ®−êng. 
+ XÐ r¸ch mµng mµng tÕ bµo thùc 
vËt. 
+ TÝch luü polysaccarit. 
+ B¶o tån m¹ch nèi ®«i cña c¸c 
axit bÐo kh«ng no. 
+ Sö dung protein cña VK
+ Sö dông vitamin tõ thøc ¨n hay 
do vi khuÈn t¹o nªn. 
20
NÊm (Fungi)
¾ NÊm trong d¹ cá thuéc lo¹i yÕm khÝ. 
¾ Cã kho ¶ng trªn 100 tÕ bµo nÇm/g chÊt 
chøa d¹ cá. 
¾ Nh÷ng loµi nÊm ®−îc ph©n lËp tõ d¹ cá
cõu gåm: Neocallimastix frontalis, 
Piramonas communis vμ Sphaeromonas 
communis.
¾ Hoạt động:
NÊm lµ vi sinh vËt ®Çu tiªn x©m nhËp vµ
tiªu ho¸ thµnh phÇn cÊu tróc thùc vËt b¾t 
®Çu tõ bªn trong:
- Mäc chåi ph¸ vì cÊu tróc thµnh tÕ bµo 
thùc vËt 
- TiÕt men tiªu ho¸ x¬
<
21
• Dinh dưỡng (năng lượng, N, khoáng,)
• Nhiệt độ (39,5 °C)
• Yếm khí 
• Độ ẩm (80 – 85%)
• pH 6 – 7
Vi sinh vật đòi hỏi cân bằng dinh dưỡng 
tốt nhất cũng như các điều kiện nhất định 
về môi trường cho chính nó:
Nếu thiếu các yếu tố trên ⇒ xẩy ra “rối loạn vi sinh vật” => rối loạn 
tiêu hoá hoặc chuyển hoá và/hoặc vi sinh vật gây bệnh
Môi trường dạ cỏ cần cho VSV
< 22
Dinh dưỡng cần cho tæng hîp 
VSV d¹ cá
¾ Vi khuÈn d¹ cá cã thÓ sö
dung amoniac ®Ó tæng hîp 
protein
¾ Amoniac trong d¹ cá ®−îc 
hÊp thu rÊt nhanh
¾ Amoniac cÇn cã ë møc tèi 
thÝch cïng víi gluxit ®−îc 
ph©n gi¶i (®Ó cung cÊp ®ång 
thêi N vµ n¨ng l−îng)
¾ VSV d¹ cá cã nhu cÇu vÒ 
kho¸ng (S, P)
¾ VSV d¹ cá cÇn mét sè axit 
amin (m¹ch nh¸nh) nh− lµ
nh÷ng yÕu tè sinh tr−ëng cÇn 
thiÕt.
N
Gluxit & Lipit
N¨ng l−îng
Vi sinh vËt
d¹ cá
NPN Protein
Protein
Kho¸ng
Kho¸ng
back
23
Cung cấp gluxít có thể lên men và
protéin dễ phân giải cần phải:
⇒ Đủ cho tổng hợp và hoạt động của VSV – để động vật nhai lại thu được 
nhiều năng lượng và protéin. 
⇒ Cân bằng – theo quy luật chung về yếu tố hạn chế – mức năng lượng 
hoặc protéin thiếu sẽ quyết định hiệu quả sử dụng và phần cung cấp lãng 
phí.
⇒ Đồng thời – các vi khuẩn cần đồng thời năng lượng và N vì chúng không 
có khả năng dự trữ.
⇒ Liên tục– hoạt động vi khuẩn ở mức cao, đều đặn và thường xuyên – rất 
hiệu quả. Phân bố thức ăn dần dần theo từng bữa nhỏ.
24
Phối hợp các loại thức ăn để cung cÊp 
®ång thêi N vμ n¨ng l−îng cho VSV d¹ cá
@@
Thức ăn giàu N Thức ăn giàu gluxit
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
21 
25
¶nh h−ëng cña pH d¹ cá ®Õn ho¹t 
lùc cña c¸c nhãm VSV
Ho¹t lùc
VSV
VSV 
ph©n gi¶i x¬
VSV ph©n 
gi¶i tinh bét
5 6 7 pH
26
Thay ®æi pH d¹ cá phô thuéc vμo tÇn suÊt 
cung cÊp thøc ¨n tinh
pH
6
Cho ¨n nhiÒu lÇn/ngµy
Cho ¨n 2 lÇn/ngµy
back
27
Hoạt động của VSV dạ cỏ
CHC tiªu ho¸
VSV
ChÊt trung gian
Sinh khèi
VSV(Axetat, Propionat
Butyrat)
ATP
§−êng ph©n
CO2
Methane
NH3
S
2-
Lªn men
Tæng hîp
ABBH
Duy tr×
Glucoza
ADP
NH3
Na, K, P, etc
S
-
(A) (B)
< 28
Mªtan
Thøc ¨n
Gluxit
Protein
(N)
Kho¸ng:
S, P, Co, Cu, ...
C¸c chÊt lªn 
men trung gian
Tæng hîp 
VSV
TÕ bµo VSVAxit bÐo bay h¬i:
acetic, propionic & butyric
ATP
NhiÖtNhiÖt
Amoniac
HÊp thu 
qua v¸ch d¹ cá
Tiªu ho¸
trong ruét 
Lipit
Hoạt động của VSV dạ cỏ
29
Vai trß cña vi sinh vËt d¹ cá ®èi 
víi vËt chñ
1. Cung cÊp n¨ng l−îng
C¸c axit bÐo bay h¬i (axetic, propionic, butiric vµ mét 
l−îng nhá izobytyric, valeric, izovaleric) cung cÊp 
kho¶ng 70-80% tæng sè nhu cÇu n¨ng l−îng. 
2. Cung cÊp protein
C¸c hîp chÊt chøa nit¬ (kÓ c¶ NPN) ®−îc VSV sö
dông ®Ó tæng hîp nªn sinh khèi protein cã chÊt l−îng 
cao vµ ®−îc tiªu ho¸ hÊp thu ë ruét non. 
3. ChuyÓn ho¸ lipit
- Ph©n gi¶i triaxylglycerol vµ galactolipit cña thøc ¨n 
- No ho¸ vµ ®ång ph©n ho¸ c¸c axit bÐo kh«ng no. 
- Tæng hîp lipit cã chøa c¸c axit bÐo l¹.
4. Cung cÊp vitamin: nhãm B vµ K
5. Gi¶i ®éc
<< 30
ĐẶC THÙ CÁC QUÁ TRÌNH TIÊU 
HOÁ VÀ TRAO ĐỔI CHẤT
¾ Sự nhai lại
¾ Động thái phân giải thức ăn trong dạ cỏ
¾ Tiêu hoá gluxit
¾ Tiêu hoá protein
¾ Tiêu hoá lipit
¾ Chuyển hoá các chất dinh dưỡng
<<
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
22 
31
¾ Thức ăn bò ăn vào thường dưới 
dạng các mẩu thức ăn dài với kích cỡ
quá to nên các vi khuẩn dạ cỏ khó có
thể lên men hoàn toàn
¾ Bò ợ lên để nhai lại nhiều lần cho cho đến khi các mẩu thức ăn đủ
nhỏ
¾ Bò nhai lại 6 đến 8 tiếng và tiết 160 đến 180 lít nước bọt mỗi ngày
SỰ NHAI LẠI
BACK
32
ĐỘNG THÁI PHÂN GIẢI THỨC ĂN 
TRONG DẠ CỎ
¾ Động thái phân giải thức ăn tinh
¾ Động thái phân giải thức ăn thô
¾ Sự lên men các loại thức ăn khác 
nhau trong dạ cỏ
BACK
33
 Động thái phân giải thức ăn tinh 
(protein) ở dạ cỏ
b (a+b)
c
a
P = a + b (1 - e-ct)
i
-20
0
20
40
60
80
100
0 20 40 60 80 100
Thời gian (h)
T ỷ
lệ
ph
ân
 g
iả
i(
%
)
34
Động thái phân giải thức ăn thô ở
dạ cỏ
B (A+B)
c
A
L
a
P = a + b (1 - e-ct)
i
Vách tế bào
(NDF)
Chất chứa TB
-20
0
20
40
60
80
100
0 20 40 60 80 100
Thời gian (h)
Tỷ
lệ
ph
ân
 g
iả
i(
%
)
35
NSC
kh«ng ph©n gi¶i
Gluxit phi cÊu tróc (NSC) Gluxit v¸ch tÕ bµo (CW)
D¹ cá ABBH
Sinh khèi VSV
Lªn men D¹ cáLªn men
Polysaccarit 
VSV CWkh«ng ph©n gi¶i
Ruét non Ruét non
Ruét giµ Ruét giµABBHSinh khèi VSV
(vËt chñ kh«ng sö dông ®−îc)
Lªn men Lªn men
Glucoza
Tiªu ho¸
Ph©n
NSC
kh«ng tiªu
CW
kh«ng tiªu
TIÊU HOÁ GLUXIT Ở GSNL
36
Xenluloza
Tinh bét
§−êng
Pectin Hemixenluloza
Hexoza
§−êng ph©n
Pentoza
Chu tr×nh pentoza
PyruvatFocmat
Axetyl CoA
Acrylat
Succinat
Metan Acetat Butyrat Propionat
Co2+H2
Lên men gluxit ở dạ cỏ
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
23 
37
Acetic acid (C2)
C 6 H12O6 + 2H2O 2 CH3COOH + 2CO2+ 4H2
Propionic acid (C3)
C 6 H12O6 + 2H2 2 CH3CH2COOH +2H2O
Butyric acid (C4)
C 6 H12O6 CH3 CH2 CH2 COOH + 2CO2 + 2 H2
4H2 + CO2 CH4 + 2H2O
Lên men đường sinh axit béo bay hơi
38
Thay ®æi tû lÖ c¸c ABBH phô thuéc vμo 
cÊu tróc khÈu phÇn
39
•Đường lên men nhanh 
chóng và gần như hoàn 
toàn
• Tinh bột lên men khá 
nhanh, nhưng một phần có
thể thoát qua dạ cỏ (sẽ 
được tiêu hoá trong ruột non 
nhờ enzym)
• Xơ lên men chậm, bình 
quân 70 - 80% được lên 
men (biến đổi tuỳ theo mức 
độ trùng hợp cuả xenluloza 
và lignin hoá)
Tốc độ lên men các loại gluxít ở dạ cỏ
§−êng 
(NSC)
Tinh bét 
(NSC)
X¬
(CW)
40
Cỏ : được nhai thành từng đoạn 
dài, thấm nhiều nước bọt, lên men 
chậm ⇒ giải phóng dần dần axít 
béo bay hơi – được trung hoà tốt 
và dễ dàng hấp thụ dần
Thức ăn tinh : lên men quá dễ⇒ ăn 
vào nhanh và tiết ít nước bọt ⇒ sản 
xuất nhanh và nhiều axít béo bay hơi 
⇒ tích tụ gây ra sự giảm mạnh pH dạ
cỏ
Tốc độ lên men của các loại thức ăn
BACK
41
Protein thøc ¨n NPN
Protein
kh«ng ph©n gi¶i
Protein
ph©n gi¶i
Protein
VSV
NH3 Urea
D¹ cá
Ruét non Axit aminTiªu ho¸
Protein NH3 Urea
kh«ng tiªu ho¸
Protein Protein
kh«ng tiªu VSV Ruét giμ
Ph©n
TIÊU ho¸ PROTEIN ë GSNL
42
Tiêu ho¸ protein (N) ë GSNL
 Protein th« (N) thøc ¨n 
N−íc Protein Protein 
bät ph©n gi¶i kh«ng ph©n gi¶i 
 Protein Protein 
 ph©n gi¶i nhanh ph©n gi¶i chËm 
 d¹ cá 
Urª NH3 A. amin Peptit 
N−íc 
tiÓu Protein VSV 
 D¹ khÕ vμ 
Ph©n ruét non Ph©
 Protein VSV Protein tho¸t qua 
 tiªu ho¸ ®−îc tiªu ho¸ ®−îc 
 A. amin 
 Protein m« bµo 
(Gan)
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
24 
43
ChuyÓn ho¸ N ë gia sóc
44
Sự tổng hợp protéin VSV dạ cỏ đảm bảo cung cấp các axít 
amin cần thiết cho vật chủ
• Thiếu N – tăng sinh và hoạt động của VSV không tốt
• Thừa N => nhiễm độc amoniac với những hậu quả như 
vô sinh, ngộ độc nitơ thức ăn, ...
Tổng hợp protein 
VSV
BACK
45
•Thuû ph©n triaxylglycerol vµ
galactolipit cña thøc ¨n 
• Làm no ho¸ vµ ®ång ph©n ho¸ c¸c 
axit bÐo kh«ng no. 
•Tæng hîp lipit cã chøa c¸c axit bÐo l¹.
Lipit thøc ¨n (LCFA)
D¹ cá
Ruét non
Ruét giµ
Lipit VSV
Lipit hÊp thu
Sinh khèi VSV
Ph©n
LCFA
không tiêu
LCFA
không tiêu
CHUYỂN HOÁ LIPIT Ở GSNL
BACK 46
CHUYỂN HOÁ DINH DƯỠNG Ở GSNL
Lªn men 
d¹ cá
Dinh d−ìng 
tho¸t qua
Protein Lipit C2 C4 C3 VSV Tinh bét Protein Lipit
GlucozaAcetic
C2 C6 Axit amin
AA
Lipit
Dù tru 
c¬ thÓ
Glycerol
47 48
tỉ lệ bơ
Đường hoà tan 
và pectin
Tinh bột
Xenluloza
dạ cỏ ruột non ruột già
AXBH
+ năng lượng
khí
nhiệt
glucoza
AXBH
tỉ lệ protéin
axit axetic (C2)
(45 - 70%)
axit propionic (C3)
(15 - 25%)
axit butyric(C4)
(5 à-15%)
Tiêu hoá gluxít và thành phần sữa
BACK
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
25 
49
HỆ THỐNG DINH DƯỠNG 
NUÔI GSNL
•Khái niệm
•Hệ thống dinh dưỡng năng lượng
•Hệ thống dinh dưỡng protein
contents
50
HỆ THỐNG DINH DƯỠNG
NHU CẦU VỀ 
DINH DƯỠNG 
CỦA GIA SÚC
THÀNH PHẦN VÀ GIÁ
TRỊ DINH DƯỠNG CỦA 
THỨC ĂN
<<
51
HỆ THỐNG DINH DƯỠNG NĂNG LƯỢNG
NL ph©n
NL n−íc tiÓu
NL khÝ 
NL gia nhiÖt
NL s¶n xuÊt
NL tiªu ho¸
(DE)
NL th«
(GE)
NL trao ®æi
(ME)
NL thuÇn
(NE)
NL duy tr×
52
¨n 10kg
7kg ®−îc
sö dông
3kg trong
ph©n
Tû lÖ tiªu ho¸ 70%
Trao ®æi n¨ng l−îng ë GSNL
NL th« (GE = 18,4 MJ/kgVCK)
NL ph©n (10-80%)
NL tiªu ho¸ (DE)
NL n−íc tiÓu (5-10%)
NL khÝ mªtan (6-12%)
NL trao ®æi (ME)
NL gia nhiÖt (HI)
NL thuÇn (NE)
53
Sö dông n¨ng l−îng trao ®æi
NL trao ®æi = NL thuÇn + NL gia nhiÖt
(ME) (NE) (HI)
ME duy tr× = NE duy tr× + HI duy tr×
ME lao t¸c = NE lao t¸c + HI lao t¸c 
ME nu«i thai = NE nu«i thai + HI nu«i thai
ME t¹o s÷a = NE t¹o s÷a + HI t¹o s÷a
ME t¨ng träng = NE t¨ng träng + HI t¨ng träng
NhiÖt > 54
Nång ®é vµ hiÖu suÊt sö dông ME
Nång ®é ME
qm = = 
HiÖu suÊt sö dông ME
k = =
ME
GE
ME (MJ/kg VCK)
18,4
NE
ME
ME - HI
ME
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
26 
55
HiÖu suÊt sö dông n¨ng l−îng ME
HÖ sè 
k 
Môc ®Ých 
(c«ng thøc) 
¦íc tÝnh 
(theo ARC) 
km Duy tr× 
(NEm/MEm) 
= 0.35qm + 0.053
kg T¨ng träng 
(NEg/MEg) 
= 0.78qm + 0.006
kl TiÕt s÷a 
(NEl/MEl) 
= 0.35qm + 0.420
kw Lao t¸c 
(NEw/MEw) 
= 0.35qm + 0.053
56
VÝ dô tÝnh gi¸ trÞ n¨ng l−îng thøc ¨n
Mét con bß (180kg) ®−îc nu«i ë møc duy tr×, 
mçi ngµy ¨n mét l−îng thøc ¨n chøa 45 MJ, 
th¶i ra 15 MJ theo ph©n, 3 MJ theo n−íc tiÓu, 3 
MJ theo khÝ mªtan (î h¬i) vµ 24 MJ d−íi d¹ng 
nhiÖt (17,3MJ NE duy tri + 6,7MJ HI duy tr×). 
TÝnh l−îng thu nhËn theo DE, ME vµ NE. 
Gi¶i: 
Thu nhËn (GE): 45 MJ/ngµy
Th¶i ra: 24 + 15 + 3 + 3 = 45 MJ/ngµy ... o quản được lâu 
sau vụ thu hoạch.
Thân lá lạc
• C©y l¹c khi thu ho¹ch cñ vÉn 
cßn xanh vµ giµu chÊt dinh 
d−ìng, ®Æc biÖt cã hµm l−îng 
protein th« kh¸ cao (15-16%)
• Mét sµo l¹c cã thÓ thu ®−−îc 
300-400kg th©n c©y l¹c. 
• Vô thu ho¹ch l¹c lµ th¸ng 6-7 Î
m−a nhiÒu nªn c©y l¹c rÊt dÔ bÞ 
thèi háng. 
• Cã thÓ biÕn c©y l¹c theo ph−¬ng 
ph¸p ñ chua, dù tr÷ ®−−îc hµng 
n¨m lµm thøc ¨n cho tr©u bß.
Ngọn lá sắn
<
• Giµu protein (18-20% VCK) 
• Chøa ®éc tè xyanoglucozit. 
• NÊu chÝn lµm gi¶m bít ®éc tè, nh−ng 
tiªu tèn nhiÒu chÊt ®èt vµ lao ®éng.
• ñ chua cã thÓ lo¹i bá gÇn nh−− hoµn 
toµn ®éc tè, l¹i dù tr÷ ®−îc l©u dµi. 
• Cã thÓ thu ngän l¸ s¾n (bÎ ®Õn phÇn cßn 
l¸ xanh) tr−íc khi thu ho¹ch cñ 20-30 
ngµy kh«ng ¶nh h−−ëng ®Õn n¨ng suÊt vµ
chÊt l−îng cñ s¾n.
• Mét sµo s¾n cã thÓ thu ®−îc 200-250kg 
ngän l¸ s¾n t−¬i. 
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
41 
Rỉ mật
• Sản lượng bằng khoảng 1/3 sản lượng đường sản xuất. 
• RØ mËt ViÖt nam cã hµm l−îng vËt chÊt kh« 68,5-76,7%, 
pr«tªin th« xÊp xØ 1,8 %.
• Ngoµi ra, nã cßn chøa nhiÒu nguyªn tè kho¸ng ®a l−îng 
vµ vi l−îng, rÊt cÇn thiÕt cho bß
• Dïng bæ sung n¨ng l−îng, ®Æc biÖt lµ cho khÈu phÇn c¬
së lµ thøc ¨n th« chÊt l−îng thÊp. 
• Bæ sung trùc tiÕp cïng víi thøc ¨n th« hay bæ sung d−íi 
d¹ng b¸nh dinh d−ìng tæng hîp cïng víi urª vµ kho¸ng.
• Kh«ng nªn cho bß ¨n qu¸ nhiÒu (trªn 2kg/con/ngµy) vµ
nªn cho ¨n r¶i ®Òu 
Bã bia
• Lµ s¶n phÈm t¸ch ra sau khi lªn men bia. 
• B· bia t−¬i lµ thøc ¨n nhiÒu n−íc, cã mïi 
th¬m vµ vÞ ngon
• Hµm l−îng đạm, kho¸ng, vitamin (chñ
yÕu lµ vitamin nhãm B) cao trong VCK: 
protein th« (23,5-27%), lipit (6,2-
6,5%), x¬ th« (14,0-15,5%), kho¸ng (3,7-
4%).
• X¬ trong b· bia rÊt dÔ tiªu Î kÝch thÝch 
VSV ph©n gi¶i x¬ trong d¹ cá.
• Thay thÕ kh«ng qu¸ 1/2 l−îng thøc ¨n 
tinh (cø 4,5kg b· bia cã gi¸ trÞ t−¬ng ®−¬ng 
víi 1kg thøc ¨n tinh) vµ kh«ng nªn cho ¨n 
trªn 15kg/con/ngµy). 
Bã dứa
• Gåm chåi ngän cña qu¶ døa, vá
cøng ngoµi, nh÷ng vôn n¸t trong qu¸
tr×nh chÕ biÕn døa và b· døa Ðp.
• Cø 3 kg nguyªn liÖu cho 2 kg phô 
phÈm.
• Cho bß ¨n b· døa nhiÒu bß th−êng bÞ 
r¸t l−ìi.
• Hµm l−îng chÊt x¬ cao nh−ng 
nghÌo protein.
• Cã hµm l−îng ®−êng dÔ tan cao nªn 
thuËn lîi cho qu¸ tr×nh lªn men nªn 
cã thÓ ñ chua. 
• Có thể thay thÕ mét phÇn thøc ¨n 
th« xanh trong khÈu phÇn cña gia 
sóc nhai l¹i
Bã sắn
• Lµ phô phÈm cña qu¸ tr×nh chÕ biÕn 
tinh bét s¾n tõ cñ s¾n. 
• Chøa nhiÒu tinh bét (kho¶ng 60%) 
nh−ng l¹i nghÌo chÊt ®¹m. 
• B· s¾n t−¬i cã vÞ h¬i chua, trâu bò thÝch 
¨n. Cã thÓ cho bß ¨n kho¶ng 10-15 
kg/con/ngày. 
• Khi sö dông b· s¾n nªn trén vµ cho ¨n 
thªm urª hoÆc b· ®Ëu nµnh. 
• Cã thÓ ủ chua để dù tr÷ ®−îc kh¸ l©u. 
• Cã thÓ ph¬i, sÊy kh« ®Ó lµm nguyªn 
liÖu phèi chÕ thøc ¨n hçn hîp.
Hạt bông
• Có hµm l−îng protein vµ lipit cao 
• X¬ t−¬ng ®−¬ng víi cá vÒ møc ®é tiªu ho¸ ë d¹ cá
• Tû lÖ ph©n gi¶i protein trong dạ cỏ cao.
• Cã ®éc tè gosypol cã thÓ ¶nh h−ëng xÊu ®Õn ho¹t lùc 
cña vi sinh vËt d¹ cá.
• Møc bæ sung chØ d−íi 150g/kg thøc ¨n. 
• ChÕ biÕn, ®Æc biÖt lµ xö lý nhiÖt, cã thÓ lµm t¨ng tû lÖ
lipit vµ protein kh«ng bÞ ph©n gi¶i ë d¹ cá vµ gi¶m 
gosypol tù do.
• NghiÒn vµ kiÒm ho¸ cã thÓ lµm t¨ng tû lÖ tiªu ho¸ cña 
h¹t b«ng
Khô dầu
• Là phô phÈm cßn l¹i sau khi chiÕt t¸ch dÇu tõ c¸c lo¹i 
h¹t cã dÇu: kh« dÇu l¹c, kh« dÇu ®Ëu t−¬ng, kh« dÇu 
b«ng, kh« dÇu võng, kh« dÇu dõa. 
• Lµ lo¹i thøc ¨n cung cÊp n¨ng l−îng vµ bæ sung ®¹m.
• Hµm l−îng ®¹m vµ gi¸ trÞ n¨ng l−îng tuú thuéc vµo 
c«ng nghÖ t¸ch chiÕt dÇu còng nh− nguyªn liÖu ban ®Çu. 
• Th−êng chøa Ýt canxi, phètpho
• Cã thÓ cho ¨n riªng rÏ nh− mét thøc ¨n bæ sung hoÆc 
trén víi mét sè lo¹i thøc ¨n kh¸c thµnh thøc ¨n tinh hçn 
hîp
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
42 
Cám gạo
• Lµ phô phÈm xay x¸t g¹o. 
• Thµnh phÇn ho¸ häc vµ gi¸ trÞ dinh d−ìng phô 
thuéc vµo quy tr×nh xay x¸t thãc, thêi gian b¶o 
qu¶n c¸m. 
• C¸m g¹o míi cã mïi th¬m, vÞ ngät, gia sóc nhai 
l¹i thÝch ¨n. 
• NÕu ®Ó l©u, dÇu trong c¸m sÏ bÞ oxy ho¸, c¸m 
trë nªn «i, khÐt, cã vÞ ®¾ng, thËm chÝ bÞ vãn côc, 
bÞ mèc vµ kh«ng dïng ®−îc n÷a. 
• Cã thÓ coi lµ lo¹i thøc ¨n cung cÊp n¨ng l−îng 
vµ ®¹m.
• Dïng c¸m g¹o bæ sung cho khÈu phÇn x¬ th«
cã t¸c dông bæ sung dinh d−ìng vµ kÝch thÝch 
tiªu ho¸ x¬.
<
Xay xát
THỨC ĂN BỔ SUNG
• Mục đích:
– Cân bằng dinh dưỡng cho khẩu phần cơ sở
– Đáp ứng nhu cầu sản xuất của gia súc cao sản
– Khắc phục thiếu cỏ xanh trong vụ đông xuân
• Một số loại thức ăn bổ sung
– Thức ăn tinh
– Urê
– Hỗn hợp khoáng
– Bánh đa dinh dưỡng
<
cỏ
Thøc ¨n tinh
• Hµm l−îng n−íc vµ x¬ thÊp;
• Chøa nhiÒu ®¹m, bét ®−êng, chÊt 
bÐo, c¸c chÊt kho¸ng vµ vitamin
• Tû lÖ tiªu ho¸ cao. 
• ChØ nªn dïng ®Ó bæ sung dinh 
d−ìng khi thøc ¨n th« xanh kh«ng 
®¸p øng ®ñ. 
• Cho ¨n qu¸ nhiÒu lµm bß bÞ rèi 
lo¹n tiªu ho¸, bÞ c¸c bÖnh vÒ trao 
®æi chÊt vµ ch©n mãng, 
• Cho ¨n r¶i cµng ®Òu trong ngµy 
cµng tèt. 
Quá nhiều thức ăn tinh giàu năng lượng
⇒ hạ pH dạ cỏ do sản xuất nhiều axít lactic (nhiễu axít )
⇒ giảm nhai lại ⇒ thành dạ cỏ hoá sừng (có thể các rối loạn thần kinh và
các chứng bệnh về chân)
Giải pháp :
¾ Nên cho ăn rải đều thức ăn tinh và cân bằng năng lượng khẩu phần
¾ Nên duy trì 1 tỉ lệ cỏ phù hợp trong khẩu phần để duy trì sự hoạt động 
của dạ cỏ (> 40% cỏ khô hoặc > 55% thức ăn ủ tươi)
Cần phải tránh cho ăn quá nhiều năng lượng vào cuối chu kì vắt sữa 
và có chửa để hạn chế sự béo quá của bò, là nguyên nhân gây ra các 
hậu quả đến sinh sản và bộ máy sinh sản
Thức tinh và sức khoẻ của bò
Công thức thức ăn tinh tham khảo 
cho nông hộ
Nguyªn liÖu C«ng thøc 1 C«ng thøc 2
C¸m g¹o, tÊm 35 35
Bét s¾n 10 30
Bét ng« 30 -
Kh« dÇu c¸c lo¹i 10 20
Bét c¸ (<15% muèi) 10 -
Bét th©n, l¸ vá l¹c - 10
RØ mËt - 2
Bét sß hoÆc bét x−¬ng 4 1
Urª 0,5 1
Muèi an - 1
Premix kho¸ng vµ vitamin 0,5 -
Céng 100 100
Urª
• Lµ nguån bæ sung NPN khi c¸c lo¹i thøc 
¨n kh¸c kh«ng cung cÊp ®ñ N.
• Urª = 281% CP 
N = 45% urª
45%N x 6.25 = 281% CP
• Møc bæ sung
– Tèi ®a ~1% VCK khÈu phÇn
– Cho ¨n nhiÒu gi¶m ngon miÖng => gi¶m thu 
nhËn thøc ¨n
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
43 
Nguyên tắc bổ sung urê
- ChØ sö dông khi khÈu phÇn thiÕu ®¹m.
- Ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c chÊt dÔ lªn men (bét, ®−êng, 
cá xanh).
- §èi víi nh÷ng con bß tr−íc ®ã ch−a ¨n urª th× cÇn cã 
thêi gian lµm quen: hµng ngµy cho ¨n tõng Ýt mét vµ thêi 
gian lµm quen kÐo dµi tõ 5 ®Õn 10 ngµy.
- ChØ sö dông urª cho bß tr−ëng thµnh, kh«ng sö dông 
cho bª v× d¹ cá ch−a ph¸t triÓn hoµn chØnh.
- Ph¶i cho ¨n nhiÒu lÇn trong ngµy. Nªn trén ®Òu víi c¸c 
thøc ¨n kh¸c.
- Kh«ng hoµ urª vµo n−íc cho bß uèng trùc tiÕp hay cho 
¨n víi bÇu bÝ (v× trong ®ã cã nhiÒu men urªaza).
Urê và rỉ mật
bổ sung thức ăn nghèo năng lượng và đạm
⇒ Amoniac có nguồn gốc từ phân giải urê là một 
nguồn đạm trực tiếp trong dạ cỏ
⇒ Phát huy tác dụng tốt nhất khi kết hợp với nguồn 
năng lượng lên men nhanh trong dạ cỏ–nguồn năng 
lượng phù hợp nhất là rỉ mật
khối « rỉ mật – urê »
Hỗn hợp khoáng
• Canxi, phốt pho và natri là những 
khoáng quan trọng hàng đầu
• Các loại khoáng vi lượng quan trọng
• Cách bổ sung:
+ Trén c¸c chÊt kho¸ng víi nhau theo nh÷ng tû lÖ
nhÊt ®Þnh gäi lµ premix kho¸ng. Sau ®ã dïng hçn 
hîp kho¸ng nµy trén vµo c¸c lo¹i thøc ¨n tinh, víi tû
lÖ 0,2-0,3% hoÆc bæ sung vµo khÈu phÇn hµng ngµy 
víi l−îng 10-40g cho mçi con. 
+ Trén c¸c thµnh phÇn kho¸ng víi nhau vµ víi c¸c 
chÊt mang (chÊt ®én) nh− ®Êt sÐt, xi m¨ng... Sau ®ã 
hçn hîp ®−îc ®ãng thµnh b¸nh, lµm kh« gäi lµ ®¸
liÕm. §¸ liÕm nµy ®−îc ®Æt trong chuång nu«i, trªn 
b·i ch¨n (d−íi gèc c©y) ®Ó bß liÕm tù do.
Bánh dinh dưỡng tổng hợp
• Thµnh phÇn chñ yÕu cña b¸nh 
dinh d−ìng gåm: rØ mËt (cung cÊp 
n¨ng l−îng), urª (cung cÊp 
protein) vµ c¸c chÊt kho¸ng. 
• C¸c chÊt ®én, c¸c chÊt kÕt dÝnh 
t¹o thuËn lîi cho viÖc Ðp thµnh 
b¸nh vµ lµm cho b¸nh xèp: v«i, 
xim¨ng, vá l¹c xay nhá, bét b·
mÝa, r¬m nghiÒn ...
<
GIẢI QUYẾT THỨC ĂN THÔ VỤ ĐÔNG: 
TẠI SAO VÀ BẰNG CÁCH NÀO?
TRỒNG CÂYCỎ ĐÔNGTẬN THU CỎ TỰ NHIÊNTẬN THU PHỤ PHẨM
Ủ XANH CỎ KHÔ • Yêu cầu của khẩu phần
• Những thông tin cần 
biết khi lập khẩu phần
• Cơ cấu khẩu phần
• Bổ sung dinh dưỡng
• Xây dựng khẩu phần
KHẨU PHẦN NUÔI DƯỠNG
contents
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
44 
YÊU CẦU CỦA KHẨU PHẦN
• Con vật ăn hết và đủ no
• Cung cấp đủ dinh dưỡng 
cho VSV dạ cỏ và vật chủ
• Khai thác tối đa thức ăn 
sẵn có và rẻ tiền
• An toàn
• Tiện lợi và khả thi
• Kinh tế
@
N
Xơ/Bột/Đường
Năng lượng
Vi sinh 
vật
Dạ cỏ
Urê Protein
Protein
Khoáng
Khoáng
NHỮNG THÔNG TIN CẦN BIẾT
• Nhu cầu dinh dưỡng đầy đủ của con 
vật
• Khả năng thu nhận và giới hạn sử
dụng các loại thức ăn
• Thành phần dinh dưỡng và đặc điểm 
tiêu hoá của các loại thức ăn sử dụng
• Giá của các loại thức ăn có thể khai 
thác
• Phương pháp tính toán/phần mềm 
phối hợp khẩu phần
NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA BÒ (Ví dụ)
Khèi 
l−îng 
Chu 
kú
San xuÊt UFL
/ngµy
PDI
g/ ngµy
Ca
g/ ngµy
P
g/ ngµy
350 Kg 1 & 2 Duy tri 3,9 305 21 18
+ Thai th¸ng 7 5,5 440 40 27
+ Thai th¸ng 8 6,2 540 45 30
+ Thai th¸ng 9 7,2 560 50 35
+ 5 l 6,6 585 42 26
+ 10 l 8,6 805 63 34
+ 15 l 10,6 1025 74 43
+ 20 l 12,6 1250 95 52
THÀNH PHẦN VÀ GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG 
CỦA THỨC ĂN (Ví dụ)
Lo¹i thøc an
VCK 
(%)
CP 
(%)
UFL PDIE 
(g/kg)
PDIN 
(g/kg)
Ca 
(%)
P 
(%)
Kh« dÇu l¹c 90,80 45,54 0,95 167 295
C¸m lo¹i 1 87,58 15,00 0,88 98 107 0,14 0,67
C¸m lo¹i 2 90,45 13,00 0,90 94 96 0,19 0,93
B· dong riÒng 15,05 0,68 0,15 10 4 0,05 0,03
Ngän mÝa 18,04 0,86 0,12 11 5 0,06 0,04
RØ mËt 63,06 1,58 0,94 57 10 0,46 0,09
Thøc an Con cß 90,08 15,30 0,90 150 125 1,26 0,75
B· bia 25,20 7,54 0,16 58 58 0,07 0,16
Ngoài ra, cần bổ sung sản xuất để cho phép đạt 
được tiềm năng di truyền của con vật
Điều quan trọng hàng đầu là khai thác tối đa các 
nguồn thức ăn thô sẵn có làm khẩu phần cơ sở và
bổ sung tối thiểu cần thiết để tối ưu hoá hoạt động 
VSV dạ cỏ nhằm đáp ứng được nhu cầu duy trì và
một mức sản xuất nhất định
Khẩu phần = KP cơ sở (hiệu chỉnh) + Bổ sung sản xuất
CƠ CẤU KHẨU PHẦN
KP cơ sở (hiệu chỉnh) = KP cơ sở + Bổ sung tối thiểu
Bæ sung dinh d−ìng
CÇn c©n b»ng dinh d−ìng cho 2 
®èi t−îng:
• VSV d¹ cá: lµ t¸c nh©n chuyÓn 
ho¸ c¸c thµnh phÇn cña thøc ¨n 
thµnh c¸c nguån dinh d−ìng cho 
vËt chñ (nh− ABBH, protein 
VSV)
• VËt chñ: ngoµi nguån dinh 
d−ìng cung cÊp nhê tiªu ho¸ d¹
cá cã thÓ cÇn thªm c¸c chÊt dinh 
d−ìng tho¸t qua khi nhu cÇu 
dinh d−ìng t¨ng cao (s¶n xuÊt)
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
45 
Bæ sung dinh d−ìng cho thøc ¨n 
th« chÊt l−îng thÊp
• Bæ sung ®Ó tèi −u ho¸ ho¹t ®éng cña VSV d¹ cá
– Urª, rØ mËt, b· bia, thøc ¨n giµu protein 
– Thức ăn xanh (cỏ hoad thảo, họ đậu)
– B¸nh dinh d−ìng tæng hîp (N, n¨ng l−îng, S, P, )
• Bæ sung dinh d−ìng tho¸t qua cho nhu cÇu s¶n 
xuÊt
– Nh÷ng thøc ¨n protein cã tû lÖ tho¸t qua cao: bét c¸, 
kh« dÇu thùc vËt, protein ®−îc b¶o vÖ
– N¨ng l−îng tho¸t qua: ngò cèc nghiÒn mÞn hay xö lý
– Kho¸ng ®a vµ vi l−îng: Ca, P, Mg, 
<<
Bổ sung sản xuất
Từ thành phần và giá trị dinh dưỡng của thức ăn tinh hỗn 
hợp tính toán số lượng cần cho ăn dựa vào sức sản xuất 
của từng con (thường tính 1 kg thức ăn tinh đủ cho sản 
xuất 2-2,5 lít sữa)
Thường dùng thức ăn tinh hỗn 
hợp để bổ sung sản xuất
@
CÁC BẢNG
nhu cầu dinh dưỡng 
của gia súc
thành phần dinh dưỡng 
thức ăn
khẩu phần lí thuyết (tính toán)
tiến triển về năng suất
và sức khoẻ
khẩu phần thực tế (đã điều chỉnh)
kiểm tra kết quả
thuyết minh
điều chỉnh hợp lí
CÁC BƯỚC XÂY DỰNG KHẨU PHẦN Các bước tính khẩu phần lý thuyết
• TÝnh nhu cÇu n¨ng l−îng vµ protein (theo mét hÖ thèng nhÊt 
®Þnh) cho duy tr× (cã hiÖu chØnh nhu cÇu n¨ng l−îng theo 
ph−¬ng thøc ch¨n nu«i) vµ cho s¶n xuÊt.
• TÝnh gi¸ trÞ n¨ng l−îng vµ protein cña khÈu phÇn thøc ¨n th« c¬
së trªn c¬ së −íc tÝnh l−îng thøc ¨n thu nhËn tù do hay l−îng 
thøc ¨n cung cÊp cho con vËt.
• TÝnh phÇn n¨ng l−îng vµ protein cßn l¹i cña khÈu phÇn thøc ¨n 
th« c¬ së sau khi ®· trõ ®i nhu cÇu duy tr×.
• Bæ sung khÈu phÇn c¬ së b»ng mét (hoÆc vµi) lo¹i thøc ¨n giµu 
n¨ng l−îng hoÆc protein (tuú tr−êng hîp) ®Ó c©n b»ng n¨ng 
l−îng vµ protein. KhÈu phÇn c¬ së ®· ®iÒu chØnh nµy sÏ ®¸p øng 
®−îc nhu cÇu duy tr× vµ nhu cÇu cho mét møc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh 
(thÊp).
• ThiÕt kÕ thøc ¨n hçn hîp bæ sung cho nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tÝnh 
to¸n sè l−îng thøc ¨n bæ sung ®Ó ®¸p øng møc s¶n xuÊt v−ît trªn 
møc mµ khÈu phÇn thøc ¨n c¬ së (®· ®iÒu chØnh) cho phÐp. 
Ví dụ lập khẩu phần theo UFL/PDI
LËp khÈu phÇn cho bß s÷a cã khèi l−îng 400 kg, ®ang trong 
chu kú s÷a thø 3, cho 16 lÝt s÷a tiªu chuÈn (4% mì)/ngµy. 
VCK (kg) UFL PDIN 
(g)
PDIE 
(g)
Nhu cÇu duy tri cña bß 3,88 291 291
Tæng nhu cÇu 11,00 1066 1066
Cá voi (45 kg) 6,75 5,26 627 675
Bét s¾n (bæ sung 2kg) 1,75 2,04 36 154
KhÈu phÇn c¬ së ®· ®−îc ®iÒu chØnh 8,5 7,30 663 820
Cho phÐp s¶n xuÊt (lÝt sua tiªu chuÈn) 7,75 7,75 11,2
Nhu cÇu cßn ch−a ®−îc ®¸p øng 3,70 403 -
Thµnh phÇn thøc an tinh bæ sung 0,925 100 105
L−îng thøc an tinh cÇn bæ sung 4,0 4,0
contents
• Thức ăn thô: 
– Liên tục có sẵn 
– Được ăn tự do
– Nhiều loại đồng thời
CHẾ ĐỘ CHO ĂN
VSV dạ cỏ cần được cung cấp đầy đủ, đều đặn, đồng thời, 
liên tục và ổn định các chất dinh dưỡng cần thiết.
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
46 
Thức ăn tinh
• Cho ăn càng nhiều lần/ngày và
rải càng đều càng tốt
pH
6
Ăn tinh nhiều lần/ngày
Ăn tinh 2 lần/ngày
•TĂ thô Hạt & TĂ tinh
40 L
150 L
Khẩu phần trộn hoàn chỉnh (TMR)
Nước uống
• Đủ (luôn sẵn có, uống tự do)
• Sạch
• Lành
• Ngon
Tóm tắt các nguyên tắc cho ăn
• Thức ăn thô xanh phải cắt ngắn, trộn đều với nhau, cho ăn rải đều 
trong ngày, không hạn chế về số lượng.
• Thức ăn tinh chia ra càng nhiều bữa càng tốt, các bữa cách đều
nhau, mỗi bữa không quá 2 kg/bò.
• Thức ăn bổ sung khoáng cần trộn đều với thức ăn tinh. Hỗn hợp 
khoáng bổ sung có thể dùng dưới dạng đá liếm.
• Tốt nhất là trộn đều tất cả các loại thức ăn với nhau để cho bò ăn 
(TMR).
• Cho ăn càng nhiều lần trong ngày càng tốt để kích thích bò ăn 
nhiều và đảm bảo có thức ăn liên tục có sẵn cho bò ăn, nhất là vào 
ban đêm và sáng sớm.
• Nước uống phải luôn luôn có sẵn và cho uống tự do.
• Khi thay đổi thức ăn mới phải thay đổi từ từ bằng cách giảm dần 
thức ăn cũ và tăng dần thức ăn mới để vi sinh vật dạ cỏ và gia súc 
quen dần.
Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/
47