Kế toán, kiểm toán - Chương 2: Báo cáo tài chính

28-Feb-13
1
Báo cáo tài chính 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TPHCM
CHƯƠNG 2
2
Mục tiêu
• Sau khi nghiên cứu xong chương này, bạn có 
thể:
– Trình bày mục đích và ý nghĩa của báo cáo tài 
chính.
– Giải thích kết cấu và nội dung của các báo cáo tài 
chính.
– Giải thích các giả định và nguyên tắc kế toán cơ 
bản. 
– Giải thích những hạn chế của báo cáo tài chính
3
Nội dung
• Giới thiệu về báo cáo tài chính 
• Các khái niệm và nguyên tắc cơ bản 
• Những hạn chế của báo cáo tài chính 
4
Giới thiệu báo cáo tài chính 
• Nhắc lại một số khái niệm
• Bản chất báo cáo tài chính 
• Bảng cân đối kế toán 
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
• Các báo cáo tài chính khác
• Các báo cáo liên quan
28-Feb-13
2
5
Nhắc lại một số khái niệm
Hoạt động của tổ 
chức
Dữ liệu Hệ thống kế 
toán 
Thông tin
Đối tượng 
sử dụng
Ra quyết định
Định nghĩa kế toán
6
Nhắc lại một số khái niệm
Dữ liệu 
kinh tế
Ghi chép 
ban đầu
(Chứng 
từ)
Phân loại, 
ghi chép, 
tổng hợp 
(Sổ sách)
Cung cấp 
thông tin
(Báo cáo)
Thông 
tin
Quy trình kế toán
7
Nhắc lại một số khái niệm
• Kế toán tài chính nhằm cung cấp thông tin 
cho các đối tượng ở bên ngoài (nhà đầu tư, 
chủ nợ, nhà nước ), thông qua các báo cáo 
tài chính. 
– Bảng cân đối kế toán 
– Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
– Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
– Bản thuyết minh
8
Bản chất báo cáo tài chính 
• Báo cáo tài chính là sản phẩm của kế 
toán tài chính, cung cấp thông tin cho 
những người bên ngoài trong việc ra 
quyết định kinh tế.
28-Feb-13
3
9
Những thông tin cần thiết
• Tình hình tài chính
• Sự thay đổi tình hình tài chính
• Các thông tin bổ sung
10
Tình hình tài chính
• Các nguồn lực kinh tế do doanh nghiệp 
kiểm soát thể hiện qua các tài sản của 
doanh nghiệp 
• Nguồn hình thành các nguồn lực kinh tế 
thể hiện qua nguồn vốn của doanh 
nghiệp 
11
Nguồn lực kinh tế
Nguyên vật liệu
Máy móc thiết bị
Nhà xưởng
Tiền gửi ngân hàng
Tôi nghĩ đây là 
một công ty có 
tiềm lực kinh tế 
đủ để làm công 
trình
12
Nguồn hình thành
Vay ngân hàng
Phải trả người bán
Phải nộp thuế
Vốn chủ sở hữu
Nhưng tôi thấy vay nợ nhiều 
quá nên chưa yên tâm
28-Feb-13
4
13
Sự thay đổi tình hình tài chính
• Sự thay đổi tình hình tài chính là sự vận 
động của các nguồn lực kinh tế mà 
doanh nghiệp đang sử dụng và nguồn 
hình thành của các nguồn lực đó. 
14
Sự thay đổi tình hình tài chính
Tài sản Tài sản Tài sản
Nguồn vốn Nguồn vốn Nguồn vốn
Chi 
tiền 
Mua 
hàng
Bán 
hàng 
Thu 
tiền
15
Sự thay đổi tình hình tài chính
Tài sản Tài sản
Nguồn vốn Nguồn vốn
Vay tiền 
Mua 
Máy 
móc
16
Thí dụ
• Ngày 1.1, Bạn được giao điều hành một công 
ty có nguồn lực kinh tế là 1.000 triệu dưới 
dạng tiền. Nguồn hình thành của nguồn lực 
trên là 500 triệu đi vay và 500 triệu chủ nhân 
bỏ vốn. Trong tháng 1:
– Bạn chi 300 triệu mua hàng và bán hết với giá 400 
triệu.
– Bạn vay thêm 200 triệu tiền và dùng mua 1 thiết 
bị.
28-Feb-13
5
17
Tình hình tài chính
Tài sản
Tiền 1.000
Tài sản
Tiền 1.100
Thiết bị 200
Nguồn vốn
Vay 500
Chủ 500
? Nguồn vốnVay 700
Chủ 600
18
Sự thay đổi tình hình tài chính
• Do kết quả kinh doanh:
– Doanh thu: 400
– Chi phí: 300
– Lợi nhuận: 100
Làm tăng vốn chủ sở hữu
19
Sự thay đổi tình hình tài chính
• Do lưu chuyển tiền:
– Thu tiền bán hàng: 400
– Chi tiền mua hàng: (300)
– Tiền tăng từ HĐKD 100
– Chi mua thiết bị: (200)
– Tiền giảm do HĐĐT: (200)
– Thu đi vay: 200
– Tiền tăng từ HĐTC: 200
Vay để 
đầu tư
20
Các thông tin bổ sung
• Cách thức tính toán các số liệu
• Chi tiết các số liệu
• Các vấn đề cần lưu ý khác
28-Feb-13
6
21
Thời điểm và thời kỳ
Tài sản Tài sản
Nguồn vốn Nguồn vốn
Tình hình tài chính
Thời điểm 1/1
Tình hình tài chính
Thời điểm 31/1
Sự thay đổi tình hình 
tài chính
Thời kỳ: Tháng 1
22
Các báo cáo tài chính
• Các báo cáo tài chính được lập để phản 
ảnh tình hình tài chính và sự thay đổi 
tình hình tài chính
23
Các báo cáo tài chính
Thông tin Báo cáo tài 
chính
Nội dung Tính chất
Tình hình tài 
chính
Bảng cân đối kế 
toán 
Nguồn lực kinh tế
Nguồn hình thành 
nguồn lực kinh tế
Thời điểm
Sự thay đổi tình 
hình tài chính
Báo cáo kết quả 
hoạt động kinh 
doanh
Báo cáo lưu 
chuyển tiền tệ
Sự vận động của 
nguồn lực kinh tế 
Sự thay đổi tương 
ứng của nguồn hình 
thành
Thời kỳ
Các thông tin bổ 
sung
Bản thuyết minh 
báo cáo tài chính
Số liệu chi tiết và 
các giải thích
Thời điểm và 
thời kỳ
24
Bài tập thảo luận
 Vào ngày 1.1.20x0, cửa hàng thực phẩm SafeFood 
của ông Huy có các nguồn lực kinh tế như sau:
 Thực phẩm trong kho: 300 triệu
 Tiền mặt: 100 triệu
 Ông Huy đã bỏ ra số tiền là 250 triệu để kinh doanh, 
vay của ngân hàng 150 triệu. Trong tháng 1, ông Huy 
bán hết số thực phẩm trên thu được 400 triệu, số tiền 
này ông đã sử dụng như sau:
 Trả lương cho nhân viên bán hàng tháng 1 là 30 triệu
 Trả tiền thuê cửa hàng và các vật dụng là 20 triệu
 Trả tiền lãi vay ngân hàng 2 triệu.
 Mua thực phẩm để tiếp tục kinh doanh trong tháng 2 là 330 
triệu.
28-Feb-13
7
25
Yêu cầu 1
• So sánh số tổng cộng nguồn lực kinh tế và số tổng 
cộng nguồn hình thành nguồn lực ngày 1.1.20x0.
26
Yêu cầu 2
• Liệt kê các khoản tăng/giảm của nguồn lực kinh tế 
ngày 31.1.20x0 so với ngày 1.1.20x0 của cửa 
hàng, đối chiếu với các khoản tăng lên của nguồn 
hình thành. 
27
Yêu cầu 3
• Tính lợi nhuận của cửa hàng trong tháng 1 bằng 
cách so sánh giữa doanh thu bán hàng và chi phí 
để có được doanh thu đó. Nếu bạn là ông Huy bạn 
có hài lòng với kết quả kinh doanh tháng 1 không? 
28
Yêu cầu 4
• Liệt kê các khoản thu, chi trong tháng 1 của Cửa 
hàng. Phân tích theo 3 hoạt động kinh doanh, đầu 
tư và tài chính.
28-Feb-13
8
29
Yêu cầu 5
• Ông Huy dự kiến vay ngân hàng thêm 50 triệu để 
mua một tủ lạnh. Nếu là ngân hàng bạn có cho ông 
Huy vay không? Tại sao? 
30
Bảng cân đối kế toán 
• Phương trình kế toán
• Các yếu tố của Bảng cân đối kế toán.
• Kết cấu và nội dung Bảng cân đối kế toán 
• Ý nghĩa của Bảng cân đối kế toán
• Ảnh hưởng của các nghiệp vụ đến Bảng cân 
đối kế toán 
31
Phương trình kế toán 
Tài sản Nguồn vốn=
Tài sản Nợ phải trả= VCSH+
Tài sản Nợ phải trả- VCSH=
Nguồn lực kinh tế Nguồn hình thành=
32
Các yếu tố của Bảng CĐKT 
• Tài sản là những nguồn lực kinh tế do doanh 
nghiệp kiểm soát, nhằm mang lại lợi ích kinh 
tế trong tương lai:
– Tiền
– Hàng tồn kho
– Nợ phải thu
– Tài sản cố định
28-Feb-13
9
33
Các yếu tố của Bảng CĐKT
• Nợ phải trả là nghĩa vụ mà doanh nghiệp 
phải thanh toán:
– Vay 
– Phải trả người bán
– Thuế phải nộp ngân sách
– Phải trả nhân viên
34
Các yếu tố của Bảng CĐKT
• Vốn chủ sở hữu là phần còn lại của tài sản 
sau khi thanh toán nợ phải trả. Vốn chủ sở 
hữu được doanh nghiệp được quyền sử 
dụng một cách chủ động, linh hoạt và không 
phải cam kết thanh toán:
– Vốn góp của chủ sở hữu
– Lợi nhuận còn để lại doanh nghiệp 
35
Bài tập thảo luận
• Xí nghiệp Huy Hoàng là doanh nghiệp 
sản xuất đồ gỗ nội thất do ông Huy và 
ông Hoàng là chủ sở hữu. Tài liệu về 
các tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở 
hữu của xí nghiệp (gọi chung là các 
khoản mục) vào ngày 31.01.20x1 như 
sau (đơn vị tính: 1.000đ)
36
Các khoản mục Số tiền Các khoản mục Số tiền
Tiền mặt tồn quỹ 415.000 Vay dài hạn ngân hàng ACB 1.500.000
Gỗ nguyên liệu 2.000.000 Khách mua sản phẩm còn nợ 172.000
Nhà xưởng ở Thủ Đức 3.000.000 Tiền điện còn nợ chưa trả 35.000
Tiền gửi ngân hàng 1.450.000 Lương tháng 1 chưa trả 450.000
Vốn góp của ông Huy 3.000.000 Thuế chưa đến hạn nộp 84.000
Vốn góp của ông Hoàng 1.000.000 Vay ngắn hạn ngân hàng SAB 2.745.000
Nợ tiền mua gỗ 250.000 Máy chà nhám sản phẩm 215.000
Thành phẩm bàn, ghế, tủ 3.160.000 Lợi nhuận tích lũy các kỳ trước x 
28-Feb-13
10
37
Yêu cầu 1
• Dựa trên định nghĩa tài sản, nợ phải trả và vốn chủ 
sở hữu để sắp xếp các khoản mục trên thành ba 
nhóm tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu 
38
Yêu cầu 2
• Tính tổng tài sản của xí nghiệp. Dựa trên phương 
trình kế toán, tính số x chưa biết. 
39
Kết cấu Bảng cân đối kế toán 
Mã số Số đầu năm Số cuối kỳ
TÀI SẢN
A. Tài sản ngắn hạn
B. Tài sản dài hạn
Tổng cộng Tài sản
NGUỒN VỐN
A. Nợ phải trả
I. Nợ ngắn hạn
II. Nợ dài hạn
B. Vốn chủ sở hữu
Tổng cộng Nguồn vốn
40
Tài sản
• Tài sản ngắn hạn là những tài sản có thể biến đổi 
thành tiền trong một kỳ kinh doanh của doanh nghiệp 
hoặc trong vòng một năm kể từ ngày của báo cáo tài 
chính:
– Tiền gồm các khoản tiền mặt, tiền gửi ngân hàng và tiền 
đang trong quá trình chuyển giao.
– Các khoản đầu tư ngắn hạn vào các chứng khoán nhằm giữ 
thay cho tiền và thu lãi trong những giai đoạn tiền tạm thời 
nhàn rỗi.
– Các khoản phải thu là tài sản của doanh nghiệp mà các cá 
nhân, đơn vị khác đang sử dụng và phải thanh toán cho 
doanh nghiệp trong tương lai.
– Hàng tồn kho là tài sản doanh nghiệp dự trữ cho nhu cầu 
kinh doanh của mình. 
28-Feb-13
11
41
Tài sản
• Tài sản dài hạn là những tài sản không thỏa mãn 
yêu cầu của tài sản ngắn hạn:
– Tài sản cố định là những tài sản tham gia vào nhiều chu kỳ 
kinh doanh nhưng không thay đổi hình thái biểu hiện và giá 
trị của chúng bị hao mòn dần
– Đầu tư dài hạn: là những khoản đầu tư ra bên ngoài doanh 
nghiệp mà khó có thể thu hồi vốn trong năm tài chính. 
42
Nợ phải trả
• Nợ phải trả được chia thành 2 loại:
– Nợ phải trả ngắn hạn gồm các khoản phải 
thanh toán trong một chu kỳ kinh doanh 
của doanh nghiệp hoặc trong thời gian một 
năm kể từ ngày của báo cáo tài chính. 
– Nợ phải trả dài hạn là những khoản nợ 
phải trả không thỏa mãn định nghĩa của nợ 
ngắn hạn, gồm các khoản vay dài hạn và 
nợ dài hạn. 
43
Vốn chủ sở hữu
• Vốn chủ sở hữu do các nhà đầu tư góp vốn 
và phần tích lũy từ kết quả kinh doanh của 
doanh nghiệp:
– Nguồn vốn kinh doanh: vốn góp của chủ sở hữu
– Lợi nhuận chưa phân phối là kết quả hoạt động 
của đơn vị sau khi đã nộp thuế thu nhập doanh 
nghiệp và chia cổ tức.
– Quỹ chuyên dùng: là những nguồn vốn chỉ được 
dùng vào những mục đích cụ thể. Ví dụ: quỹ đầu 
tư phát triển, quỹ dự phòng tài chính. 
44
Bài tập thảo luận
• Dùng dữ liệu của bài tập về công ty Huy Hoàng để 
lập Bảng cân đối kế toán theo mẫu. 
28-Feb-13
12
45
Ý nghĩa Bảng cân đối kế toán 
• Các thông tin về tài sản của doanh nghiệp giúp 
người đọc đánh giá cơ bản về qui mô doanh nghiệp 
và cơ cấu tài sản. 
• Các thông tin về nguồn vốn giúp người đọc hiểu 
được những nét cơ bản về khả năng tự chủ tài chính 
và các nghĩa vụ tương lai của doanh nghiệp. 
• Thông tin về khả năng trả nợ cũng được thể hiện 
trong Bảng cân đối kế toán thông qua việc so sánh 
giữa tài sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn. 
46
Bài tập thảo luận
• Nhận xét về tình hình tài chính của công ty Huy 
Hoàng để qua Bảng cân đối kế toán. 
47
Ảnh hưởng của các nghiệp vụ
• Trong quá trình hoạt động của doanh 
nghiệp, tài sản và nguồn vốn luôn vận 
động, thay đổi. 
• Quá trình thay đổi không ảnh hưởng 
đến tính cân đối của báo cáo tài chính 
48
Thực hành
Nghiệp 
vụ
Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu
Tiền Tài sản khác Vốn góp LN CPP
28-Feb-13
13
49
Thực hành
• Công ty A thành lập và đi vào hoạt động từ ngày 
01.09.201x. Trong tháng 9 có các nghiệp vụ kinh tế 
phát sinh như sau:
– Ngày 1/9 nhận vốn góp của các chủ sở hữu là ông B góp 
bằng tiền gửi ngân hàng: 500.000.000đ, bằng tiền mặt 
100.000.000đ và một số tài sản cố định trị giá 300.000.000đ 
và bà C góp vốn bằng tiền gửi ngân hàng 600.000.000đ.
50
Thực hành
Nghiệp 
vụ
Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu
Tiền Tài sản khác
Vốn góp LN CPP
1 600.000 +300.000 = 900.000
600.000 = 600.000
51
Thực hành nhóm 1 (Slide 51,52,53,54,55)
Hãy trình bày các thông tin vào bảng sau cho phù hợp 
và nêu nhận xét
Công ty HP đi vào hoạt động vào ngày 1/1 – chuyên 
kinh doanh mặt hàng máy vi tính, có các nghiệp vụ kinh 
tế sau:
1/1: Ông K – chủ công ty HP góp vốn bằng tiền 100.000 
để thành lập Công ty
3/1: Công ty HP mua một số máy tính trị giá 80.000 
chưa trả tiền người bán
52
5/1: Công ty HP mua một số máy móc thiết bị dùng ở 
văn phòng làm việc trị giá 60.000 – đã thanh toán 
bằng tiền
6/1: Công ty Hp mua một xe tải để giao hàng trị giá 
250.000, công ty đã thanh toán 30.000 bằng tiền
7/1: Công ty HP mua thêm một số máy tính trị giá 
90.000 đã thanh toán bằng tiền
8/1 chi phí vật dụng sử dụng trong văn phòng Công ty 
đã thanh toán bằng tiền 3.000
9/1 tiền thuê văn phòng văn phòng Công ty đã thanh 
toán bằng tiền 8.000
28-Feb-13
14
53
Vào ngày 31/1:
•Tổng doanh thu bán trong tháng thu ngay bằng tiền 
114.000
•Giá vốn ứng với doanh thu trên là 76.000
•Tiền lương nhân viên đã trả bằng tiền 10.000
•Chi phí điện, nước,.. đã trả bằng tiền 2.000
54
Ngày Tài sản = Nợ phải
trả
+ Vốn chủ sở hữu
Tiền TS khác Vốn đầu 
tư
LNCPP
Đầu kỳ
1/1 Tiền 100.000
VCSH 100.000
3/1 Máy vi tính 80.000
Nợ phải trả 80.000
5/1 MMTB 60.000
Tiền (60.000)
6/1 Xe tải 250.000
Tiền (30.000)
Phải trả NB 220.000
7/1 Máy vi tính 90.000
Tiền (90.000)
55
Ngày Tài sản = Nợ phải
trả
+ Vốn chủ sở hữu
Tiền TS khác Vốn đầu 
tư
LNCPP
8/1 CP vật dụng (3.000)
Tiền (3.000)
9/1 CP thuê VP (8.000)
Tiền (8.000)
31/1 Tiền 114.000
Doanh thu 114.000
31/1 Giá vốn (76.000)
HTK (76.000)
31/1 CP tiền công (10.000)
Tiền (10.000)
31/1 CP điện, (2.000)
Tiền (2.000)
Cuối kỳ 93.000 324.000 = 300.000 + 100.000 17.000
56
Loại nghiệp vụ Tài sản Nợ phải trả VCSH Ghi chú
Chủ sở hữu góp
vốn + K +
Mua tài sản
bằng tiền +,- K K
Mua chịu tài
sản + + K
Trả nợ bằng
tiền - - K
Trả nợ bằng nợ
khác K +,- K
Thu nợ bằng
tiền +,- K K
Bán hàng,
GB>GV + K + LN+
Bán hàng,
GB<GV - K - LN-
Chi phí - + - LN-
28-Feb-13
15
57
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
• Các yếu tố của Báo cáo kết quả hoạt 
động kinh doanh
• Nội dung và kết cấu của báo cáo 
• Ý nghĩa của báo cáo. 
58
Các yếu tố của BCKQHĐKD
• Doanh thu là giá bán của hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp 
đã cung cấp cho khách hàng. Doanh thu được xác định căn cứ 
vào việc bán hàng hay cung cấp dịch vụ đã hoàn tất hay không, 
không phụ thuộc vào việc thu tiền hay chưa thu tiền.
• Chi phí sản xuất, kinh doanh là giá trị của các nguồn lực đã 
bỏ ra để mua hàng, sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ:
– Giá vốn hàng bán. 
– Chi phí bán hàng,. 
– Chi phí quản lý doanh nghiệp
• Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp là 
chênh lệch giữa doanh thu và chi phí sản xuất, kinh doanh.
59
Các yếu tố của BCKQHĐKD
• Doanh thu tài chính mang lại từ các khoản lãi do tiền gửi ngân 
hàng, do cho vay hoặc đầu tư vào doanh nghiệp khác. 
• Chi phí tài chính bao gồm chi phí lãi vay phát sinh khi doanh 
nghiệp vay tiền từ ngân hàng. 
• Thu nhập khác là những khoản lợi ích tăng thêm không gắn 
với hoạt động bình thường của doanh nghiệp như giá thanh lý 
một thiết bị cũ. 
• Chi phí khác là những chi phí không gắn với hoạt động bình 
thường của doanh nghiệp như một khoản tiền phạt do vi phạm 
hợp đồng.
60
Các yếu tố của BCKQHĐKD
• Lợi nhuận trước thuế là lợi nhuận từ hoạt động 
kinh doanh sau khi tính thêm các khoản lãi lỗ tài 
chính và lãi lỗ khác.
• Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp – liên quan 
đến khoản thuế doanh nghiệp phải trả tương ứng với 
lợi nhuận trước thuế trong kỳ. 
• Lợi nhuận sau thuế là lợi nhuận mà các chủ sở hữu 
của doanh nghiệp được hưởng từ hoạt động trong kỳ 
của doanh nghiệp mang lại. 
28-Feb-13
16
61
Các yếu tố của BCKQHĐKD
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Giá vốn 
hàng bán
CP bán 
hàng
CP quản 
lý
Doanh thu tài chính Thu nhập khác
CP tài 
chính
LN từ 
HĐKD
Lãi/lỗ tài 
chính
CP 
khác
Lãi/lỗ 
khác
Lợi nhuận trước thuế
CP thuế thu nhập 
doanh nghiệp
Lợi nhuận 
sau thuế
62
Bài tập thảo luận
• Trong tháng 9.20x1, doanh nghiệp thương mại và 
dịch vụ kỹ thuật Hoa Mai chuyên bán và thực hiện 
dịch vụ bảo trì máy in, mực in công nghiệp có tình 
hình như sau:
– Bán máy in công nghiệp với giá bán 150.000.000đ, giá vốn 
máy in là 110.000.000đ
– Thực hiện dịch vụ bảo trì máy in với giá 20.000.000đ, phụ 
tùng đã sử dụng là 5.000.000đ
– Chi phí tiền công cho các nhân viên kỹ thuật chuyên lắp ráp, 
và bảo trì máy in là 8.500.000đ
– Chi phí điện thoại, điện, nước chung của doanh nghiệp là 
5.000.000đ
63
Bài tập thảo luận (tt)
– Chi phí quảng cáo là 2.000.000đ. Chi phí tiền lương của 
nhân viên văn phòng trong tháng là 4.000.000 đ
– Chi phí lãi vay ngân hàng trong tháng là 1.500.000 đ. Lãi 
tiền gửi ngân hàng theo giấy báo của ngân hàng là 500.000 
đ.
– Trong kỳ, doanh nghiệp thanh lý một số thiết bị đã khấu hao 
hết thu được 1.200.000 đ.
– Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 25%.
• Xác định lợi nhuận doanh nghiệp Hoa Mai trong 
tháng 9.20x1.
64
Kết cấu BCKQHĐKD
CHỈ TIÊU Năm nay Năm trước
1. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ 150+20
2. Giá vốn hàng bán 110+5+8,5
3. Lợi nhuận gộp bán hàng và cung cấp 
dịch vụ
4. Chi phí bán hàng 2
5. Chi phí quản lý doanh nghiệp 5+4
6. Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh
28-Feb-13
17
65
Kết cấu BCKQHĐKD
CHỈ TIÊU Năm nay Năm trước
7. Doanh thu hoạt động tài chính 0,5
8. Chi phí tài chính 1,2
9. Lãi/lỗ tài chính
10. Thu nhập khác 1,2
11. Chi phí khác -
12. Lãi/lỗ khác
13. Lợi nhuận trước thuế 
14. Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp 
15. Lợi nhuận sau thuế 
66
Bài tập thảo luận
• Sử dụng số liệu của công ty Hoa Mai để lập 
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tháng 
9.20x1.
67
Ý nghĩa của BCKQHĐKD
• BCKQHĐKD cung cấp thông tin cho việc đánh 
giá quy mô hoạt động và khả năng sinh lời của 
DN:
– Quy mô thể hiện qua doanh thu bán hàng và cung 
cấp dịch vụ của DN.
– Khả năng sinh lời được đánh giá qua lợi nhuận của 
doanh nghiệp. 
• Lợi nhuận sau thuế
• Lợi nhuận trước thuế. 
• Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh
• Lợi nhuận gộp
68
Bài tập thảo luận
• Sử dụng Báo cáo kết quả hoạt động kinh 
doanh của doanh nghiệp Hoa Mai tháng 
9.20x1 để trả lời các câu hỏi sau:
– Quy mô kinh doanh của doanh nghiệp tháng này 
có tăng trưởng so với tháng trước hay không, biết 
doanh thu tháng trước là 160 triệu đồng. Được 
biết ngành kinh doanh này có hoạt động ổn định 
trong suốt các tháng trong năm, ngoại trừ 1 tháng 
trước tết và 1 tháng sau tết.
– Ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp có 
đang cạnh tranh gay gắt không?
28-Feb-13
18
69
Bài tập thảo luận (tt)
– Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có khả 
năng sinh lời cao hay không?
– Doanh nghiệp có chịu các áp lực về chi phí đi vay 
hay không?
– Trong kỳ, lợi nhuận của doanh nghiệp có 
tăng/giảm đáng kể do các giao dịch không thường 
xuyên hay không?
– Giả sử vốn đầu tư vào doanh nghiệp là 800 triệu 
đồng. Theo bạn, việc đầu tư vào doanh nghiệp có 
lợi hơn việc gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng hay 
không? Giả sử lãi suất tiền gửi ngân hàng hiện 
nay là 1%/tháng
70
Các báo cáo tài chính khác
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Báo cáo này tiếp cận từ phía các dòng tiền ra 
và dòng tiền vào trong kỳ của doanh nghiệp 
phân chia theo ba hoạt động: hoạt động kinh 
doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài 
chính. 
• Qua đó, giúp người đọc thấy được các hoạt 
động đã tạo ra tiền và sử dụng tiền như thế 
nào cũng như đánh giá những ảnh hưởng 
của chúng đến tình hình tài chính của doanh 
nghiệp.
71
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Hoạt động kinh doanh: dòng tiền phát sinh từ hoạt 
động kinh doanh là dòng tiền có liên quan đến các 
hoạt động tạo ra doanh thu chủ yếu của doanh 
nghiệp. Trong đó:
– Dòng thu từ hoạt động kinh doanh gồm tiền thu được từ việc 
bán hàng và cung cấp dịch vụ.
– Dòng chi cho hoạt động kinh doanh gồm tiền chi ra cho việc 
mua nguyên vật liệu, hàng hóa, trả lương cho công nhân 
viên, trả tiền thuê nhà xưởng, các chi phí vật dung..
72
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
CHỈ TIÊU Năm nay Năm trước
I. Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh
1. Tiền thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ 
2. Tiền chi trả cho nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ
3. Tiền chi trả cho người lao động
4. Tiền chi trả lãi vay
5. Tiền chi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 
6. Tiền thu khác từ hoạt động kinh doanh
7. Tiền chi khác cho hoạt động kinh doanh
Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh
28-Feb-13
19
73
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Hoạt động đầu tư: dòng tiền phát sinh từ hoạt động 
đầu tư là luồng tiền có liên quan đến các hoạt động 
mua sắm, xây dựng, nhượng bán, thanh lý tài sản dài 
hạn và các khoản đầu tư khác. Trong đó:
– Dòng thu từ hoạt động đầu tư gồm tiền thu được từ việc 
bán/thanh l ý tài sản dài hạn (máy móc, thiết bị, nhà 
xưởng.), tiền thu hồi các khoản vốn đã góp vào các đơn vị 
khác, tiền lãi cho vay, lợi nhuận được chia
– Dòng chi cho hoạt động đầu tư gồm tiền chi mua sắm tài 
sản dài hạn, chi tiền góp vốn vào các đơn vị khác, chi tiền 
cho vay hay mua các công cụ nợ
74
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
CHỈ TIÊU Năm nay Năm trước
II Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư
1. Tiền thu từ thanh lý, nhượng bán TSCĐ 
2. Tiền chi mua sắm TSCĐ 
3. Tiền chi cho vay
4.Tiền thu hồi cho vay
5. Tiền chi đầu tư góp vốn vào đơn vị khác
6. Tiền thu hồi đầu tư góp vốn vào đơn vị khác
7. Tiền thu lãi cho vay, cổ tức và lợi nhuận được chia
Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư
75
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Hoạt động tài chính: dòng tiền phát sinh từ hoạt 
động tài chính là dòng tiền có liên quan đến việc thay 
đổi về quy mô và kết cấu của vốn chủ sở hữu và vốn 
vay của doanh nghiệp. Trong đó:
– Dòng thu từ hoạt động tài chính gồm thu tiền từ việc phát 
hành cổ phiếu hay chủ sở hữu góp vốn, nhận được tiền vay 
ngắn hạn, tiền vay dài hạn
– Dòng chi cho hoạt động tài chính gồm tiền chi trả vốn cho 
chủ sở hữu, tiền cổ tức trả cho cổ đông, tiền nợ gốc của các 
khoản vay.
76
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
CHỈ TIÊU Năm nay Năm trước
III. Lưu chuyển tiền từ HĐ tài chính
1. Tiền thu từ phát hành cổ phiếu, nhận vốn góp
2. Tiền chi trả vốn góp cho các chủ sở hữu
3. Tiền vay ngắn hạn, dài hạn nhận được
4. Tiền chi trả nợ gốc vay
5. Cổ tức, lợi nhuận đã trả cho chủ sở hữu
Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính
Lưu chuyển tiền thuần trong kỳ 
Tiền và tương đương tiền đầu kỳ
Tiền và tương đương tiền cuối kỳ
28-Feb-13
20
77
Bài tập thảo luận
• Lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ của 
công ty BB và nhận xét về tình hình lưu 
chuyển tiền tệ của công ty
78
Dòng tiền từ các hoạt động Ý nghĩa
Kinh doanh Đầu tư Tài chính
+ - +
- + +
+ + hay - -
+ hay - + -
Các thông tin báo cáo lưu chuyển tiền tệ cung cấp
79
Chỉ tiêu Số tiền
Tiền đầu kỳ 3.000
Thu trong kỳ
Thu từ bán hàng 15.000
Thu từ nhượng bán TSCĐ 300
Thu do đi vay 6.000
Thu do phát hành cổ phiếu 4.000
Thu do bán lại cổ phần trong công ty K 2.000
Thu lãi tiền gửi ngân hàng 200
Thu lãi được chia từ các khoản đầu tư 300
Thu do được bồi thường 200
Tổng cộng thu 28.000
80
Chỉ tiêu Số tiền
Chi trong kỳ
Chi trả nợ nhà cung cấp hàng hoá và dịch vụ 3.000
Chi trả nợ vay 4.000
Chi trả lãi vay 1.000
Chi đầu tư vào công ty L 7.000
Chi mua tài sản cố định 4.000
Chi trả lương công nhân viên 2.000
Chi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 500
Chi trả cổ tức 3.500
Chi trả nợ cho nhà cung cấp thiết bị 2.000
Cộng chi trong kỳ 27.000
Tiền cuối kỳ 4.000
28-Feb-13
21
81
Báo cáo tài chính khác
• Bản thuyết minh báo cáo tài chính được lập để giải thích và bổ 
sung thêm thông tin về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, 
tình hình tài chính của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo mà các 
báo cáo tài chính trên không thể trình bày rõ ràng, chi tiết hoặc 
chưa nêu ra được:
– Các chính sách (hoặc phương pháp kế toán) mà đơn vị áp dụng.. 
– Các số liệu chi tiết của một số khoản mục trên bảng cân đối kế 
toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển 
tiền tệ. 
– Những thông tin quan trọng chưa được ghi nhận trên báo cáo tài 
chính. 
82
Các báo cáo khác
• Báo cáo thường niên
• Báo cáo thường niên là báo cáo tổng hợp tình hình hoạt động 
của công ty trong năm qua, được các công ty cổ phần lập để 
công bố thông tin cho các cổ đông và các đối tượng khác:
– Lịch sử hoạt động của công ty
– Báo cáo của Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên/Chủ tịch công 
ty
– Báo cáo của Ban Giám đốc
– Báo cáo tài chính
– Bản giải trình báo cáo tài chính và báo cáo kiểm toán
– Các công ty có liên quan
– Tổ chức và nhân sự
– Thông tin cổ đông/thành viên góp vốn và quản trị công ty
83
Các báo cáo khác
• Báo cáo kiểm toán là báo cáo trình bày ý kiến của 
kiểm toán viên về việc báo cáo tài chính của doanh 
nghiệp có trình bày trung thực và hợp lý tình hình 
kinh doanh theo các qui định của chuẩn mực và chế 
độ kế toán.
• Nội dung báo cáo kiểm toán thường gồm 3 phần 
chính ngoài phần tiêu đề giới thiệu công ty kiểm toán:
– Đoạn mở đầu:
– Phạm vi và căn cứ thực hiện
– Ý kiến của kiểm toán viên:
84
Các giả định và nguyên tắc kế toán 
• Hoạt động liên tục
• Đơn vị kinh tế
• Đơn vị tiền tệ
• Kỳ kế toán 
• Cơ sở dồn tích và phù hợp
• Giá gốc
• Thận trọng
• Đầy đủ
• Nhất quán 
28-Feb-13
22
85
Hoạt động liên tục
• Doanh nghiệp được giả định là đang hoạt 
động và sẽ tiếp tục hoạt động trong một thời 
gian dài.
• Hoạt động liên tục là giả định doanh nghiệp 
đang hoạt động và còn tiếp tục hoạt động 
trong thời gian dài. 
• Giả định này làm cơ sở cho nhiều cách xử lý 
trong kế toán.
86
Đơn vị kinh tế
• Giả định đơn vị kinh tế cho rằng các hoạt 
động kinh tế luôn có thể xác định được sự 
liên quan đến một đơn vị kinh tế cụ thể. 
• Nói cách khác, hoạt động của một doanh 
nghiệp có thể được theo dõi và ghi nhận tách 
biệt với người chủ doanh nghiệp và các 
doanh nghiệp khác.
87
Đơn vị tiền tệ
• Giả định đơn vị tiền tệ cho rằng tiền tệ là 
thước đo thích hợp và hữu ích đối với kế 
toán tài chính. 
• Giả định đơn vị tiền tệ cũng cho rằng sức 
mua của đồng tiền tương đối ổn định; nghĩa 
là lạm phát ở mức độ chưa đủ ảnh hưởng 
đến độ tin cậy và khả năng so sánh của báo 
cáo tài chính. 
88
Kỳ kế toán 
• Giả định kỳ kế toán cho rằng các hoạt động 
kinh tế của doanh nghiệp có thể chia vào 
những thời kỳ nhất định, ví dụ tháng, quý hay 
năm. 
• Việc phân chia này giúp cung cấp thông tin 
kịp thời cho người sử dụng để ra quyết định.
• Trong thực tế, kỳ kế toán thường được chọn 
là một năm – gọi là niên độ kế toán.
28-Feb-13
23
89
Giá gốc 
• Nguyên tắc này yêu cầu doanh nghiệp ghi 
nhận các tài sản mà doanh nghiệp đang nắm 
giữ theo chi phí thực tế mà doanh nghiệp bỏ 
ra để có được các tài sản đó. 
• Nguyên tắc này xuất phát từ tính khách quan 
của việc xác định giá gốc. 
90
Cơ sở dồn tích và phù hợp
• Cơ sở dồn tích yêu cầu việc ghi nhận và báo 
cáo về tài sản, nguồn vốn, doanh thu và chi 
phí dựa trên cơ sở nghiệp vụ kinh tế phát 
sinh chứ không phải dựa trên cơ sở thu tiền 
hay chi tiền. 
• Phù hợp yêu cầu phải xác định chi phí phù 
hợp với doanh thu trong kỳ để xác định đúng 
đắn kết quả kinh doanh của kỳ kế toán. 
91
Thận trọng 
• Nguyên tắc này yêu cầu doanh nghiệp không 
được đánh giá tài sản và các khoản thu nhập 
cao hơn thực tế cũng như không được đánh 
giá các khoản nợ phải trả và chi phí thấp hơn 
thực tế. 
92
Đầy đủ 
• Nguyên tắc này yêu cầu doanh nghiệp ghi 
chép, phản ánh và báo cáo đầy đủ tất cả các 
nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến kỳ 
kế toán, không được bỏ sót. 
• Nguyên tắc này cũng đòi hỏi doanh nghiệp 
phải thuyết minh đầy đủ các vấn đề trên báo 
cáo tài chính.
28-Feb-13
24
93
Nhất quán 
• Nguyên tắc này yêu cầu doanh nghiệp sử 
dụng chính sách và phương pháp kế toán 
phải nhất quán để đảm bảo số liệu kế toán có 
thể so sánh được giữa các kỳ hoặc giữa các 
doanh nghiệp. 
• Nhất quán có nghĩa là cùng một sự vật, hiện 
tượng thì phải sử dụng một chính sách hoặc 
phương pháp kế toán.
94
Bài tập thảo luận
Tình huống 1
• Ông Nam là chủ sở hữu và đồng thời là giám đốc 
công ty trách nhiệm hữu hạn Thiên Nam. 
• Ngày 2/3/20x1 có một khoản nợ phải trả của Thiên 
Nam đến hạn trả nhưng công ty đang tập trung mua 
hàng nên thiếu tiền thanh toán. 
• Ông Nam dùng tiền cá nhân giao cho nhân viên công 
ty để thanh toán khoản phải trả trên. 
• Sau đó ông Nam quên mất việc này cho đến khi đọc 
báo cáo tài chính năm 20x1 thấy khoản nợ đó vẫn 
còn
95
Bài tập thảo luận
Tình huống 2
• Công ty Bùi Văn bán máy nổ cho nông dân. 
Ngày 31/12/20x1 có 2 khách hàng đã quá 
hạn 9 tháng vì bị thiệt hại nặng do cơn bão 
tháng 3. 
• Kế toán công ty Bùi Văn ghi nhận khoản phải 
thu khách hàng theo số tiền thực tế có khả 
năng thu hồi thay vì ghi theo số nợ gốc kèm 
theo lãi trả chậm. 
96
Bài tập thảo luận
Tình huống 3
• Công ty Alpha thường trả lương thành 2 đợt. 
Đợt 1 vào ngày 15 hàng tháng và đợt 2 vào 
ngày 3 tháng sau. Khi lập báo cáo tài chính 
năm, kế toán công ty ghi tiền lương đợt 2 
tháng 12 như một khoản phải trả. 
28-Feb-13
25
97
Bài tập thảo luận
Tình huống 4
• Xí nghiệp Xuân Hưng nhập khẩu một thiết bị 
với giá 100 triệu. Xí nghiệp phải nộp thuế 
nhập khẩu 10 triệu và thuế giá trị gia tăng 11 
triệu. Chi phí vận chuyển về nhà máy là 2 
triệu. Được biết thuế nhập khẩu không được 
hoàn lại nhưng thuế giá trị gia tăng sẽ được 
hoàn lại qua hình thức khấu trừ. 
• Kế toán công ty ghi nhận thiết bị trên sổ sách 
với giá 112 triệu. 
98
Các hạn chế của báo cáo tài chính 
• Không phản ảnh được giá trị hiện tại của tài 
sản và doanh nghiệp.
• Chưa quan tâm đến thông tin phi tài chính
• Sử dụng nhiều ước tính, xét đoán và kỹ thuật 
phân bổ
• Thường cung cấp thông tin chậm hơn so với 
nhu cầu của người sử dụng.