Kế toán ngân hàng thương mại - Chương 1: Tổng quan về kế toán

28-Feb-13
1
Tổng quan về kế toán 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TPHCM
CHƯƠNG 1
https://sites.google.com/site/baigiangmonketoan/home
2
Mục tiêu
• Sau khi nghiên cứu xong chương này, bạn có 
thể:
– Mô tả bản chất của kế toán như một hệ thống 
thông tin phục vụ cho việc ra quyết định.
– Nêu các lĩnh vực kế toán khác nhau và giải thích 
sự khác biệt.
– Mô tả môi trường của kế toán, bao gồm các định 
chế pháp lý và tổ chức nghề nghiệp chi phối hoạt 
động kế toán. 
3
Nội dung
• Bản chất của kế toán 
• Các lĩnh vực kế toán 
• Môi trường kế toán 
4
Lược sử phát triển
• Thời kỳ ban đầu
• Luca Pacioli và sự phát triển của kế toán kép 
• Sự phát triển của kế toán hiện đại
– Kế toán phục vụ cho các nhà đầu tư
– Kế toán phục vụ cho nhà quản trị
– Kế toán trong môi trường máy tính
– Kế toán trong doanh nghiệp Việt Nam
28-Feb-13
2
5
Bạn cần những thông
tin gì khi bạn là:
•Là nhà đầu tư
•Là giám đốc
•Là ngân hàng
•Là cơ quan thuế
•Là người cung cấp
•Là khách hàng
•Là nhân viên
6
Định nghĩa
Hoạt động của tổ 
chức
Dữ liệu Hệ thống kế 
toán 
Thông tin
Đối tượng 
sử dụng
Ra quyết định
7
Người ra quyết định
• Người quản lý
• Nhà đầu tư
• Chủ nợ
• Nhà nước
• Khách hàng
• Nhân viên
8
Định nghĩa
• Kế toán là một hệ thống thông tin được 
thiết lập trong tổ chức nhằm thu thập dữ 
liệu, xử lý và cung cấp thông tin cho các 
đối tượng sử dụng để làm cơ sở cho 
các quyết định kinh tế. 
28-Feb-13
3
9
Quy trình kế toán 
Dữ liệu 
kinh tế
Ghi chép 
ban đầu
(Chứng 
từ)
Phân loại, 
ghi chép, 
tổng hợp 
(Sổ sách)
Cung cấp 
thông tin
(Báo cáo)
Thông 
tin
10
Các lĩnh vực của kế toán
• Kế toán tài chính
• Kế toán quản trị 
• Kế toán thuế
• Kiểm toán
11
Kế toán tài chính
• Cung cấp thông tin cho các đối tượng ở 
bên ngoài (nhà đầu tư, chủ nợ, nhà 
nước ), thông qua các báo cáo tài 
chính. 
– Bảng cân đối kế toán 
– Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
– Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
– Bản thuyết minh
12
Kế toán quản trị
• Kế toán quản trị là hệ thống xử lý và cung 
cấp các thông tin làm cơ sở cho việc đưa ra 
quyết định của các nhà quản lý tổ chức, thí 
dụ:
– Tính toán và phân tích các chi phí sản xuất hay 
cung cấp dịch vụ.
– Lập dự toán ngân sách, phân tích chênh lệch giữa 
thực tế và dự toán nhằm kiểm soát các hoạt động 
trong tổ chức. 
– Đo lường kết quả hoạt động của các bộ phận 
trong tổ chức. 
28-Feb-13
4
13
Kế toán tài chính Kế toán quản trị
Mục đích Cung cấp thông tin cho người 
bên ngoài (nhà đầu tư, chủ nợ) 
để ra quyết định đầu tư, cho 
vay
Cung cấp thông tin cho nhà quản lý 
tổ chức để điều hành quản lý tổ 
chức hiệu quả
Thông tin 
cung cấp
Các báo cáo tài chính Các báo cáo nội bộ về chi phí, dự 
toán và tình hình thực hiện dự toán, 
các báo cáo bộ phận
Tính pháp lý Bắt buộc thực hiện và thông tin 
có tính pháp lý
Không bắt buộc và thông tin không 
có tính pháp lý
Tính linh 
hoạt
Tuân thủ các chuẩn mực kế toán Vận dụng phù hợp với đặc điểm 
của tổ chức
Thời gian Được lập định kỳ, chủ yếu là báo 
cáo tài chính năm
Tuỳ theo nhu cầu và khả năng của 
tổ chức
Loại thông tin Tài chính Tài chính và phi tài chính
14
Kế toán thuế
• Kế toán thuế theo dõi và bóc tách số 
liệu kế toán để lập các báo cáo thuế
15
Kiểm toán
• Các kiểm toán viên độc lập kiểm tra và 
đưa ra ý kiến về sự trung thực và hợp lý 
của các báo cáo tài chính 
16
Bài tập thảo luận 1
• Hoạt động dưới đây thuộc lĩnh vực nào của kế toán 
– Theo dõi chi phí từng sản phẩm và so sánh với định 
mức để tìm hiểu nguyên nhân.
– Kiểm kê hàng tồn kho vào thời điểm khóa sổ để lập 
báo cáo tài chính 
– Tham gia việc xây dựng giá bán sản phẩm mới.
– Xác định các khoản chi phí không được khấu trừ 
thuế
– Lập các dự toán về kết quả hoạt động kinh doanh, 
cân đối kế toán và lưu chuyển tiền tệ.
28-Feb-13
5
17
Bài tập thảo luận 1 (tt)
• Hoạt động dưới đây thuộc lĩnh vực nào của kế toán 
– Theo dõi tình hình chi phí của từng phân xưởng, 
phòng ban để đánh giá hiệu quả hoạt động.
– Lập báo cáo tài chính cuối năm cung cấp cho các cổ 
đông của công ty.
– Gửi thư xác nhận công nợ và số dư tiền gửi ngân 
hàng để xác định các số liệu của đơn vị có chính 
xác không.
– Lập tờ khai thuế giá trị gia tăng trong kỳ. 
18
Môi trường kế toán 
• Vai trò kế toán trong nền 
kinh tế
– Dưới góc độ tổ chức
– Dưới góc độ toàn bộ nền 
kinh tế
• Các định chế
– Tổ chức nghề nghiệp
– Quy định pháp lý
19
Dưới góc độ tổ chức
Nguồn lực Kết quả
Hoạt động
Hiệu quả
Giá trị tăng thêm
20
Dưới góc độ nền kinh tế
• Thúc đẩy quá trình tái đầu tư và mở rộng 
hoạt động sản xuất kinh doanh
• Sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội thông 
qua 2 kênh phân phối là thị trường vốn và 
ngân hàng
• Giúp công tác giám sát của Quốc hội được 
hữu hiệu. 
28-Feb-13
6
21
Các tổ chức nghề nghiệp
• Các tổ chức nghề nghiệp ra đời nhằm 
thúc đẩy những người hành nghề kế 
toán đảm bảo chuyên môn và đạo đức 
nghề nghiệp 
22
Chức năng của tổ chức nghề nghiệp
• Xây dựng các tiêu chuẩn về chuyên môn và 
đạo đức để có thể hành nghề thông qua các 
khóa học hay kỳ thi để trở thành thành viên 
của tổ chức.
• Cập nhật kiến thức cho các thành viên để 
luôn bảo đảm năng lực chuyên môn.
• Giám sát về đạo đức để loại khỏi tổ chức 
những thành viên thiếu đạo đức, gây thiệt hại 
cho xã hội và uy tín nghề nghiệp.
• Nghiên cứu phát triển các kiến thức và kỹ 
năng nghề nghiệp. 
23 24
Các định chế pháp lý
• Nhà nước phải can thiệp vào công việc kế 
toán vì số liệu kế toán liên quan đến quyền 
lợi nhiều bên và lợi ích chung của xã hội:
– Luật Kế toán 
– Luật Kiểm toán độc lập
– Luật thuế
– Các chuẩn mực kế toán và kiểm toán *
28-Feb-13
7
25
Câu chuyện Enron
• Enron là một tập đoàn năng lượng hùng mạnh nhất 
thế giới với tổng trị giá tài sản năm 2000 trên sổ sách 
kế toán lên đến 111 tỷ đô la Mỹ. 
• Ngày 02.12.2001, Enron buộc phải nộp đơn xin phá 
sản vì mất khả năng thanh toán. Enron đã thừa nhận 
khai khống lợi nhuận sau thuế liên tục trong suốt các 
năm từ1997-2000 lên đến con số 508 triệu USD. 
Hành vi sai phạm của Enron đã được sự tiếp tay của 
công ty kiểm toán Arthur Andersen, một trong năm 
công ty kiểm toán lớn nhất thế giới vào thời điểm đó. 
26
Thảo luận nhóm 1
Một sinh viên kế toán thắc mắc rằng: 
“Báo cáo kế toán quản trị không đòi hỏi 
phải tuân thủ những chuẩn mực kế toán 
và chế độ kế toán”. SV đó nghĩ rằng: 
“Nếu các chuẩn mực kế toán quan 
trọng đối với kế toán tài chính thì cũng 
có ích cho kế toán quản trị”
• Hãy nêu ý kiến của bạn về vấn đề trên
27
Thảo luận nhóm 2
Công ty MM cần huy động thêm số vốn 
10 tỷ đồng để đầu tư một dây chuyền 
công nghệ mới. Theo bạn Công ty sẽ 
huy động vốn như thế nào, và đâu là 
những vấn đề nhà quản lý Công ty cần 
quan tâm khi sử dụng từng nguồn huy 
động vốn khác nhau.
28
Thảo luận nhóm 3
X và Y là hai công ty bán cùng loại sản
phẩm. Hai Công ty đang ở hai vị trí
khác nhau trong cùng một thành phố.
Trong tháng 8, Công ty X bán được
2.400 triệu đồng, Y bán được 1.800
triệu đồng. Lợi nhuận công ty X đạt
được 480 triệu đồng, Y đạt được 450
triệu đồng.
Hãy so sánh sự hữu hiệu và hiệu quả
kinh doanh của X và Y