Luận án Đánh giá kết quả chỉnh hình màng nhĩ xương con đồng thời với phẫu thuật khoét chũm tiệt căn

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI 
NGUYỄN HOÀNG HUY 
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ 
CHỈNH HÌNH MÀNG NHĨ XƯƠNG CON 
ĐỒNG THỜI VỚI PHẪU THUẬT 
KHOÉT CHŨM TIỆT CĂN 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC 
HÀ NỘI - 2018 
BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI 
NGUYỄN HOÀNG HUY 
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ 
CHỈNH HÌNH MÀNG NHĨ XƯƠNG CON 
 ĐỒNG THỜI VỚI PHẪU THUẬT 
KHOÉT CHŨM TIỆT CĂN 
Chuyên ngành: Tai - Mũi - Họng 
Mã số: 62720155 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC 
Người hướng dẫn khoa học: 
 PGS.TS. Nguyễn Tấn Phong 
HÀ NỘI - 2018
 LỜI CAM ĐOAN 
Tôi là Nguyễn Hoàng Huy, nghiên cứu sinh khóa 31 - Trường Đại học Y 
Hà Nội, chuyên ngành Tai - Mũi - Họng, xin cam đoan: 
1. Đây là luận án do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn 
của Thầy PGS. TS. Nguyễn Tấn Phong. 
2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã 
được công bố tại Việt Nam 
3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác, trung 
thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi 
nghiên cứu 
Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về những cam kết này. 
Hà Nội, Ngày 21 tháng 11 năm 2018 
Tác giả 
Nguyễn Hoàng Huy 
 MỤC LỤC 
Lời cam đoan 
Mục lục 
Chữ viết tắt 
Danh mục bảng 
Danh mục biểu đồ 
Danh mục hình 
Danh mục ảnh 
ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................... 1 
Chương 1: TỔNG QUAN ................................................................................. 3 
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 3 
1.1.1. Thế giới ............................................................................................... 3 
1.1.2. Việt Nam ............................................................................................. 5 
1.2. CHOLESTEATOMA ................................................................................ 6 
1.2.1. Định nghĩa ........................................................................................... 6 
1.2.2. Mô bệnh học ....................................................................................... 7 
1.2.3. Các giả thuyết về nguyên nhân ........................................................... 7 
1.2.4. Phân loại ............................................................................................ 10 
1.3. GIẢI PHẪU PHẪU THUẬT TAI GIỮA ............................................... 11 
1.3.1. Các thành của tai giữa ....................................................................... 11 
1.3.2. Phân chia thượng nhĩ và cách thức lan tràn cholesteatoma .............. 14 
1.3.3. Xương con ......................................................................................... 17 
1.4. VIÊM TAI GIỮA MẠN TÍNH CHOLESTEATOMA .......................... 19 
1.4.1. Lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh ...................................................... 19 
1.4.2. Phẫu thuật .......................................................................................... 25 
1.5. PHẪU THUẬT CHỈNH HÌNH MÀNG NHĨ XƯƠNG CON 
PHỐI HỢP KCTC ................................................................................... 28 
 1.5.1. Phẫu thuật khoét chũm tiệt căn ......................................................... 28 
1.5.2. Phẫu thuật chỉnh hình màng nhĩ xương con phối hợp 
với khoét chũm tiệt căn..................................................................... 30 
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............... 34 
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ................................................................ 34 
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn .......................................................................... 34 
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ............................................................................ 35 
2.1.3. Cỡ mẫu nghiên cứu ........................................................................... 36 
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 36 
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: ......................................................................... 36 
2.2.2. Phương tiện nghiên cứu .................................................................... 36 
2.2.3. Địa điểm nghiên cứu ......................................................................... 40 
2.3. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH ..................................................................... 40 
2.3.1. Bệnh án mẫu và thu thập số liệu: ...................................................... 40 
2.3.2. Phẫu thuật chỉnh hình màng nhĩ xương con phối hợp với KCTC. ... 42 
2.3.3. Đánh giá trong mổ: ........................................................................... 46 
2.3.4. Theo dõi và đánh giá kết quả ............................................................ 46 
2.3.5. Thu thập và xử lý số liệu................................................................... 49 
2.3.6. Đạo đức nghiên cứu .......................................................................... 50 
2.3.7. Sai số và cách khắc phục .................................................................. 50 
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .......................................................... 51 
3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ TỔN THƯƠNG TRÊN PHIM CLVT ... 51 
3.1.1. Đánh giá lâm sàng và thính học trước mổ ........................................ 51 
3.1.2. Đánh giá trong mổ và trên phim cắt lớp vi tính ................................ 58 
3.2. KẾT QUẢ PHẪU THUẬT CHỈNH HÌNH MÀNG NHĨ XƯƠNG CON 
ĐỒNG THỜI VỚI KCTC ....................................................................... 63 
3.2.1. Cách thức phẫu thuật ........................................................................ 63 
 3.2.2. Kết quả hốc mổ chỉnh hình màng nhĩ xương con 
phối hợp với KCTC .......................................................................... 65 
3.2.3. Kết quả thính học sau mổ ................................................................. 69 
3.2.4. Biến chứng sau mổ ............................................................................ 77 
3.2.5. Đánh giá kết quả chung..................................................................... 78 
Chương 4: BÀN LUẬN ................................................................................... 79 
4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ TỔN THƯƠNG TRÊN PHIM CLVT ... 79 
4.1.1. Đánh giá lâm sàng và thính học trước mổ ........................................ 79 
4.1.2. Đánh giá trong mổ và trên phim CLVT ............................................ 84 
4.2. KẾT QUẢ PHẪU THUẬT CHỈNH HÌNH MÀNG NHĨ XƯƠNG CON 
ĐỒNG THỜI VỚI KCTC ....................................................................... 91 
4.2.1. Cách thức phẫu thuật ........................................................................ 91 
4.2.2. Kết quả giải phẫu hốc mổ chỉnh hình màng nhĩ xương con 
phối hợp với KCTC .......................................................................... 96 
4.2.3. Kết quả thính học .............................................................................. 98 
4.2.4. Biến chứng ...................................................................................... 106 
4.2.5. Kết quả chung ................................................................................. 109 
KẾT LUẬN .................................................................................................... 110 
ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ............................................................. 112 
KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 112 
DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN 
ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU 
DANH SÁCH BỆNH NHÂN 
 CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
ABG : Khoảng cách giữa đường khí và đường xương 
BN Bệnh nhân 
CHTG : Chỉnh hình tai giữa 
CHXC : Chỉnh hình xương con 
CLVT : Cắt lớp vi tính 
KCTC : Khoét chũm tiệt căn 
KCTCCB : Khoét chũm tiệt căn cải biên 
OTK : Ống thông khí 
PT : Phẫu thuật 
PTA : Trung bình đường khí 
SBA : Số bệnh án 
TLĐ : Thính lực đồ 
XC : Xương chũm 
VTG : Viêm tai giữa 
VTGMT : Viêm tai giữa mạn tính 
VTXCMT : Viêm tai xương chũm mạn tính 
 DANH MỤC BẢNG 
Bảng 1.1: Tiêu chuẩn lựa chọn kỹ thuật khoét chũm ........................................ 26 
Bảng 3.1. Phân bố theo tuổi .............................................................................. 52 
Bảng 3.2. Lý do vào viện .................................................................................. 53 
Bảng 3.3. Tổng hợp triệu chứng cơ năng .......................................................... 53 
Bảng 3.4. Đặc điểm dịch chảy tai ..................................................................... 54 
Bảng 3.5. Vị trí thủng nhĩ .................................................................................. 55 
Bảng 3.6. Đặc điểm thủng nhĩ ........................................................................... 55 
Bảng 3.7. Phân loại thính lực trước mổ ............................................................ 56 
Bảng 3.8. Phân loại cholesteatoma theo vị trí ................................................... 58 
Bảng 3.9. Đối chiếu cholesteatoma ngách mặt trên CLVT và phẫu thuật ........ 59 
Bảng 3.10. Đối chiếu cholesteatoma ngách nhĩ trên CLVT và phẫu thuật....... 60 
Bảng 3.11. Số xương con tổn thương................................................................ 60 
Bảng 3.12. Đối chiếu tổn thương xương con trên CLVT với phẫu thuật ......... 61 
Bảng 3.13. Biến chứng viêm tai giữa mạn tính ................................................. 62 
Bảng 3.14. Phân loại chỉnh hình xương con ..................................................... 64 
Bảng 3.15. Tình trạng xuất tiết hốc mổ ............................................................. 65 
Bảng 3.16. Tình trạng biểu bì hóa hốc mổ ........................................................ 66 
Bảng 3.17. Màng nhĩ sau mổ ............................................................................ 67 
Bảng 3.18. Trung bình ngưỡng nghe đường khí (AC) ở từng tần số ............... 69 
Bảng 3.19. Phân bố PTA trước và sau mổ ........................................................ 69 
Bảng 3.20. Phân bố PTA sau mổ và kỹ thuật CHXC ....................................... 70 
Bảng 3.21. Liên quan PTA sau mổ và loại dẫn động ....................................... 71 
Bảng 3.22. PTA sau mổ và loại trụ dẫn ............................................................ 71 
Bảng 3.23. Liên quan PTA với niêm mạc tai giữa ............................................ 72 
Bảng 3.24. Liên quan PTA với vị trí cholesteatoma ......................................... 72 
Bảng 3.25. Trung bình ABG ở từng tần số trước mổ và sau mổ ...................... 73 
 Bảng 3.26. Phân bố ABG trước và sau mổ ....................................................... 73 
Bảng 3.27. Phân bố ABG sau mổ theo kỹ thuật CHXC ................................... 74 
Bảng 3.28. Liên quan ABG sau mổ với loại dẫn động ..................................... 75 
Bảng 3.29. Phân bố ABG sau mổ và loại trụ dẫn ............................................. 75 
Bảng 3.30. Liên quan ABG với niêm mạc tai giữa ........................................... 76 
Bảng 3.31. phân bố ABG sau mổ và vị trí cholesteatoma ................................ 76 
Bảng 3.32. Biến chứng sau mổ ......................................................................... 77 
Bảng 3.33. Trung bình ngưỡng nghe đường xương trước và sau mổ ............... 77 
Bảng 3.34. Đánh giá kết quả chung .................................................................. 78 
 DANH MỤC BIỂU ĐỒ 
Biểu đồ 3.1. Phân bố theo giới .......................................................................... 51 
Biểu đồ 3.2. Thời gian diễn biến bệnh .............................................................. 52 
Biểu đồ 3.3. Đặc điểm tổn thương màng nhĩ .................................................... 54 
Biểu đồ 3.4. Đặc điểm xẹp nhĩ .......................................................................... 55 
Biểu đồ 3.5. Độ xẹp nhĩ..................................................................................... 56 
Biểu đồ 3.6. Phân bố PTA trước mổ ................................................................. 57 
Biểu đồ 3.7. Phân bố ABG trước mổ ................................................................ 57 
Biểu đồ 3.8. Lan tràn cholesteatoma ................................................................ 59 
Biểu đồ 3.9. Tình trạng thông bào xương chũm trên CLVT ............................ 62 
Biểu đồ 3.10. Tình trạng dây VII trong phẫu thuật ........................................... 63 
Biểu đồ 3.11. Đường rạch da ............................................................................ 63 
Biểu đồ 3.12. Trụ dẫn ........................................................................................ 65 
Biểu đồ 3.13. Liên quan biểu bì hóa hốc mổ ở thời điểm 6 tháng 
 với xuất tiết hốc mổ ..................................................................... 66 
Biểu đồ 3.14. Liên quan màng nhĩ và tình trạng hốc mổ sau mổ 6 tháng ........ 68 
Biểu đồ 3.15. Màng nhĩ sau mổ ........................................................................ 68 
 DANH MỤC HÌNH 
Hình 1.1. Màng matrix của cholesteatoma ........................................................ 9 
Hình 1.2. Phân loại cholesteatoma theo vị trí của Tos ...................................... 10 
Hình 1.3. Vị trí mở hòm nhĩ an toàn ................................................................. 11 
Hình 1.4. Thành trong hòm tai .......................................................................... 12 
Hình 1.5. Ngách mặt ......................................................................................... 13 
Hình 1.6. Ngách mặt và ngách nhĩ .................................................................... 13 
Hình 1.7. Phân chia thượng nhĩ theo Palva T., Ramsay H. .............................. 15 
Hình 1.8. Túi Prussak và hoành thượng nhĩ. ..................................................... 15 
Hình 1.9. Lan tràn cholesteatoma màng trùng .................................................. 16 
Hình 1.10. Lan tràn cholesteatoma màng căng ................................................. 17 
Hình 1.11. Lan tràn cholesteatoma đến hố trên vòi .......................................... 17 
Hình 1.12. Hệ thống xương con nhìn từ bên trong ........................................... 18 
Hình 1.13: Xương bàn đạp ................................................................................ 19 
Hình 1.14. Phẫu thuật khoét chũm tiệt căn ....................................................... 27 
Hình 1.15. Khoét chũm tiệt căn cải biên .............................. ... k M., Westerberg B.Fenton D. (2010), The ongoing dilemma of 
residual cholesteatoma detection: are current magnetic resonance imaging 
techniques good enough?, The Journal of Laryngology & Otology, 
124(12), 1300-1304. 
55. Shambaugh GE G. M. (2003), Surgery of the ear, , 5th edition, WB 
Saunders Publishers, Philadelphia. 
119 
56. Sadé J. (2000), Surgical planning of the treatment of cholesteatoma and 
postoperative follow-up, Annals of Otology, Rhinology & Laryngology, 
109(4), 372-376. 
57. Fisch U. (2008), Tympanoplasty, mastoidectomy nd stapes surgery, New 
York: Thieme, 2008. 
58. Haynes D. S. (2001), Surgery for chronic ear disease, Ear, Nose & Throat 
Journal, 80(6), 8. 
59. Merchant S. N., Ravicz M. E.Rosowski J. J. (1997), Mechanics of type IV 
tympanoplasty: experimental findings and surgical implications, Annals of 
Otology, Rhinology & Laryngology, 106(1), 49-60. 
60. Adams M. EEl-Kashlan H. K (2015), Tympanoplasty and Ossiculoplasty, 
Cummings 6th edition. 
61. Fisch Ugo (1994), Tympanoplasty, Mastoidectomy and stapes surgery, 
Thieme Medical Publishers. 
62. Blanco P., González F., Holguín J. et al. (2014), Surgical management of 
middle ear cholesteatoma and reconstruction at the same time, Colombia 
Médica, 45(3), 127-131. 
63. Patil S., Ahmed J.Patel N. (2011), Endaural meatoplasty: the Whipps 
Cross technique, The journal of laryngology & otology, 125(1), 78-81. 
64. HEARING C. O., Balkany T. A., Gates G. A. et al. (1995), Committee on 
Hearing and Equilibrium guidelines for the evaluation of results of 
treatment of conductive hearing loss, Otolaryngology-Head and Neck 
Surgery, 113(3), 186-187. 
65. Association A. S.-L.-H. (2011), Type, degree, and configuration of 
hearing loss, Audiology Information series. ASHA, 7976-16. 
66. Ikeda M., Yoshida S., Ikui A. et al. (2003), Canal wall down 
tympanoplasty with canal reconstruction for middle-ear cholesteatoma: 
post-operative hearing, cholesteatoma recurrence, and status of re-aeration 
of reconstructed middle-ear cavity, The Journal of laryngology and 
otology, 117(4), 249. 
120 
67. Bùi Tiến Thanh (2013), Nghiên cứu lâm sàng, thính lực và chẩn đoán 
hình ảnh cholesteatoma tai giữa tái phát., Luận văn tốt nghiệp bác sỹ 
chuyên khoa cấp II, Đại học Y Hà Nội. 
68. Ahn J. H., An Y. S., Bae J. S. et al. (2012), Postoperative results of 
tympanoplasty with mastoidectomy in elderly patients with chronic otitis 
media, Annals of Otology, Rhinology & Laryngology, 121(3), 168-173. 
69. Zhang Z. G., Chen S. J., Sun W. et al. (2010), Classification and surgical 
management of localized attic cholesteatoma: single-institution 
experience and follow-up, ORL, 72(2), 96-100. 
70. Grewal D., Hathiram B.Saraiya S. (2007), Canal wall down 
tympanomastoidectomy: the ‘on-disease’approach for retraction pockets 
and cholesteatoma, The Journal of Laryngology & Otology, 121(09), 
832-839. 
71. Nguyễn Xuân Nam (2005), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, hình ảnh 
CLVT của cholesteatma tai, Luận văn tốt nghiệp Bác sỹ nội trú. Trường 
Đại học Y Hà Nội. 
72. Nguyễn Thu Hương (1996), Bước đầu tìm hiểu về cholesteatoma trong 
viêm tai xương chũm mạn tính, ứng dụng trong chẩn đoán, Luận văn tốt 
nghiệp Bác sỹ nội trú. Trường Đại học Y Hà Nội. 
73. Cao Minh Thành (2008), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng viêm tai giữa 
mạn tổn thương xương con và đánh giá kết quả phẫu thuật tạo hình xương 
con, Luận án tiến sỹ y học. 
74. Lê Hồng Ánh (2003), Nghiên cứu hình thái lâm sàng và đánh giá kết quả 
điều trị viêm thượng nhĩ, Luận văn tốt nghiệp Bác sỹ nội trú. Trường Đại 
học Y Hà Nội. 
75. Lê Văn Khảng (2006), Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh cắt lớp vi tính của 
viêm tai giữa mạn có cholesteatoma, Luận văn thạc sỹ y học, Trường Đại 
học Y Hà Nội. 
121 
76. Nguyễn Anh Quỳnh (2011), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, nội soi và 
chụp CLVT của viêm tai cholesteatma ở trẻ em, Luận văn tốt nghiệp Thạc 
sỹ y học, Trường Đại học Y Hà Nội. 
77. Iseri M., Ustundag E., Ulubil A. et al. (2012), Synchronous ossiculoplasty 
with titanium prosthesis during canal wall down surgery for advanced 
cholesteatoma: anatomical and hearing outcomes, The Journal of 
Laryngology & Otology, 126(02), 131-135. 
78. Stankovic M. (2007), Follow-up of cholesteatoma surgery: open versus 
closed tympanoplasty, ORL, 69(5), 299-305. 
79. Mohsen A. M.El-Kashif Y. M. (2005), The role of high resolution 
computed tomography (HRCT) in evaluation of cholesteatoma; 
radiosurgical correlation. 
80. Nguyễn Quang TúNguyễn Thành lợi (2009), Khảo sát tương quan hình 
ảnh Schuller, CT scan với bệnh tích trong phẫu thuật viêm tai giữa mạn 
tính Cholesteatoma, Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh, 194-200. 
81. Ueda Y., Kurita T., Matsuda Y. et al. (2009), Surgical treatment of 
labyrinthine fistula in patients with cholesteatoma, The Journal of 
Laryngology & Otology, 123(S31), 64-67. 
82. Haginomori S.-I., Nonaka R., Takenaka H. et al. (2008), Canal Wall—
Down Tympanoplasty with Soft-Wall Reconstruction Using the Pedicled 
Temporoparietal Fascial Flap: Technique and Preliminary Results, Annals 
of Otology, Rhinology & Laryngology, 117(10), 719-726. 
83. Dawes P. (2003), Myringostapediopexy: surgical expectation, The 
Journal of Laryngology & Otology, 117(3), 182-185. 
84. Cheang P., Kim D.Rockley T. (2008), Myringostapediopexy and 
myringolenticulopexy in mastoid surgery, The Journal of Laryngology & 
Otology, 122(10), 1042-1046. 
85. Portmann M. (1991), Results of middle ear reconstruction surgery, Annals 
of the Academy of Medicine, Singapore, 20(5), 610-613. 
122 
86. Lê Công ĐịnhNguyễn Tấn Phong (2008), Nghiên cứu chẩn đoán và đánh 
giá kết quả thay thế xương bàn đạp bằng trụ gốm y sinh trong bệnh xơ 
xốp tai., Luận án tiến sĩ Y học, Đại học Y Hà Nội. 
87. Thiel G., Rutka J. A.Pothier D. D. (2014), The behavior of 
mastoidectomy cavities following modified radical mastoidectomy, The 
Laryngoscope, 124(10), 2380-2385. 
88. Gopalakrishnan S., Chadha S. K., Gopalan G. et al. (2001), Role of 
mastoid obliteration in patients with persistent cavity problems following 
modified radical mastoidectomy, The Journal of Laryngology & Otology, 
115(12), 967-972. 
89. Dawes P. J. (2001), Open cavity mastoidectomy and tympanoplasty, 
Australian Journal of Oto-Laryngology, 4(3), 178. 
90. Dornhoffer J.Gluth M. (2014), Reconstruction of the tympanic membrane 
and ossicular chain, trong Bailey, chủ biên, Head and Neck Surgery 
Otolaryngology, 2501-2600. 
91. Albu S., Babighian G.Trabalzini F. (1998), Prognostic factors in 
tympanoplasty, Otology & Neurotology, 19(2), 136-140. 
92. O’Leary S.Veldman J. E. (2002), Revision surgery for chronic otitis 
media: recurrent-residual disease and hearing, The Journal of 
Laryngology & Otology, 116(12), 996-1000. 
93. Eleftheriadou A., Chalastras T., Georgopoulos S. et al. (2009), Long-term 
results of plastipore prostheses in reconstruction of the middle ear 
ossicular chain, ORL, 71(5), 284-288. 
94. Becvarovski Z.Atlas M. D. (2001), Modified radical mastoidectomy: 
Techniques to prevent failure, Australian Journal of Oto-Laryngology, 
4(1), 11. 
95. Syms M. J.Luxford W. M. (2003), Management of cholesteatoma: status 
of the canal wall, The Laryngoscope, 113(3), 443-448. 
123 
96. Cook J. A., Krishnan S.Fagan P. A. (1996), Hearing results following 
modified radical versus canal-up mastoidectomy, Annals of Otology, 
Rhinology & Laryngology, 105(5), 379-383. 
97. Berrettini S., Ravecca F., De Vito A. et al. (2004), Modified Bondy 
radical mastoidectomy: long-term personal experience, The Journal of 
Laryngology & Otology, 118(5), 333-337. 
98. Yung M. (2001), The use of middle ear endoscopy: has residual 
cholesteatoma been eliminated?, The Journal of Laryngology & Otology, 
115(12), 958-961. 
99. Gyo K., Hinohira Y., Sasaki Y. et al. (1996), Residue of middle ear 
cholesteatoma after intact canal wall tympanoplasty: surgical findings at 
one year, Annals of Otology, Rhinology & Laryngology, 105(8), 615-619. 
100. Sadé J.Fuchs C. (1994), Cholesteatoma: ossicular destruction in adults 
and children, The Journal of Laryngology & Otology, 108(07), 541-544. 
101. Fageeh N. A., Schloss M. D., Elahi M. M. et al. (1999), Surgical 
treatment of cholesteatoma in children, Journal of Otolaryngology-Head 
& Neck Surgery, 28(6), 309. 
102. Vartiainen E. (2000), Ten-year results of canal wall down mastoidectomy 
for acquired cholesteatoma, Auris Nasus Larynx, 27(3), 227-229. 
103. Mukherjee P., Saunders N., Liu R. et al. (2004), Long-term outcome of 
modified radical mastoidectomy, The Journal of Laryngology & Otology, 
118(08), 612-616. 
104. Sheehy J. L. (1984), TORPs and PORPs: Causes of Failure–a Report on 
446 Operations, Otolaryngology--Head and Neck Surgery, 92(5), 583-
587. 
124 
BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU 
 Số lưu trữ: .. 
I. Hành chính 
1. Họ và tên: .. 
2. Tuổi: 
3. Giới: Nam □ Nữ □ 
4. Địa chỉ: .. 
5. Ngày vào viện: .. 
6. Ngày mổ: ... 
7. Ngày ra viện: . 
8. Điện thoại liên lạc: 
II. Lý do vào viện 
Nghe kém □ 
Ù tai □ 
Đau tai □ 
Chảy tai □ 
Khác: 
III. Lâm sàng 
1. Thời gian diễn biến bệnh 
< 1 năm □ 1-5 năm □ 
5-10 năm □ >10 năm □ 
2. Cơ năng 
2.1. Chảy tai: có □ không □ thời gian: 
Đặc điểm chảy tai: liên tục □ từng lúc □ 
Đặc điểm dịch xuất tiết: mủ loãng □ mủ nhầy □ mủ đặc □ 
Không mùi □ mùi hôi □ mùi thối □ 
2.2. Nghe kém: có □ không □ tăng dần □ đột ngột □ 
125 
2.3. Ù tai: tiếng cao □ tiếng trầm □ từng lúc □ liên tục 
2.4. Chóng mặt: có □ không □ từng lúc □ liên tục □
 chóng mặt quay □ mất thăng bằng □ 
2.5. Đau tai: có □ không □ từng lúc □ liên tục □ 
2.6. Đau đầu: có □ không □ thường xuyên □ từng lúc □ 
Khác: 
3. Thực thể: 
3.1. Ống tai ngoài: rộng □ hẹp □ chít hẹp □ polyp □ dịch xuất tiết □ 
Khác: 
3.2. Màng nhĩ: 
Vị trí lỗ thủng: màng căng □ màng chùng □ sát xương □ không sát xương □ 
Xẹp nhĩ: màng căng □ màng chùng □ mức độ xẹp: độ  
Tường thượng nhĩ: bình thường □ ăn mòn □ lỗ thủng □ cholesteatoma □ 
Tình trạng niêm mạc hòm nhĩ: bình thường □ viêm mạn tính □
 xuất tiết □ u hạt □ polyp □ cholesteatoma □ 
Tình trạng xương con: nguyên vẹn □ tiêu xương đe □ tiêu xương búa□ 
Tiêu xương bàn đạp □ 
Tình trạng vòi nhĩ: không quan sát được □ thông thoáng □ không thông thoáng □ 
Khác: 
3.3. Liệt mặt 
có □ độ: không □ 
IV. Cận lâm sàng 
1. Thính lực đồ: 
Điếc dẫn truyền □ Điếc hỗn hợp □ 
Điếp tiếp nhận □ Bình thường □ 
PTA: 500: 1000: 2000: 4000: 
ABG: 500: 1000: 2000: 4000: 
BC: 500: 1000: 2000: 4000: 
126 
2. Nhĩ lượng: 
3. CT Scan xương thái dương: 
Thông bào xương chũm: đặc ngà □ ít thông bào □ 
nhiều thông bào □ đã mổ sào bào □ Khác: 
Hình ảnh mờ ở: hòm tai □ thượng nhĩ □ Sào bào □ 
toàn bộ xương chũm □ 
Tình trạng xương con: nguyên vẹn □ tiêu xương đe □ 
 tiêu xương búa □ tiêu xương bàn đạp □ 
V. Tiền sử phẫu thuật tai: không □ có □ số lần: 
Cách thức PT đã làm: 
VI. Chẩn đoán: 
Viêm tai giữa mạn tính □ viêm tai giữa mạn tính cholesteatoma □ 
viêm tai xương chũm mạn tính □ 
viêm tai xương chũm mạn tính cholesteatoma □ 
xẹp nhĩ viêm tai xương chũm mạn tính tái phát sau phẫu thuật □ 
Khác: 
VII. Điều trị 
1. Cách thức phẫu thuật: Tiệt căn xương chũm cải biên, chỉnh hình màng nhĩ 
xương con. Vá nhĩ kiều Underlay □ Overlay □ 
2. Đường rạch da: trước tai □ sau tai □ 
3. Đường vào xương chũm: trong ra ngoài □ ngoài vào trong □ 
4. Đánh giá bệnh tích trong mổ: 
- Cholesteatoma □ polyp □ tổ chức viêm hạt □ viêm mạn tính □ 
- Vị trí bệnh tích: hòm tai □ thượng nhĩ sau □ 
thượng nhĩ trước □ hố trên vòi □ sào bào □ xương chũm □ 
ngách mặt □ ngách nhĩ □ quanh cửa sổ bầu dục □ hạ nhĩ □ 
- Hở dây VII đoạn II □ rò ống bán khuyên ngoài □ khác: 
- Niêm mạc hòm tai: bình thường □ viêm mạn tính □ viêm hạt □
 polyp□ biểu bì hóa □ 
- Niêm mạc sào bào: bình thường □ viêm mạn tính □ viêm hạt □
 polyp □ biểu bì hóa □ Cholesteatoma □ 
127 
- Xương con: nguyên vẹn □ tiêu xương đe □ tiêu xương búa □ tiêu 
xương bàn đạp □ 
- Vòi tai: thông thoáng □ không thông thoáng □ hẹp □ 
- Vùng cửa sổ bầu dục: bình thường □ xơ sùi □ vôi hóa □ khác: 
5. Chỉnh hình xương con: toàn phần □ bán phần □ 
 dẫn động ngang □ dẫn động dọc □ 
Trụ dẫn: đầu xương búa □ thân xương đe □ gốm sinh học □ 
 Sụn loa tai □ Khác: 
6. Chỉnh hình góc sau trên vòng khung nhĩ bằng sụn□ 
7. Thu hẹp hốc mổ chũm: bằng sụn □ vạt cơ thái dương □ khác: 
8. Chỉnh hình cửa tai: 3 vạt □ Z plasty □ Trước tai □ trâu lá đa □ 
VIII. Theo dõi và đánh giá sau mổ 
3 tháng sau PT 
Hốc mổ TCXC cải biên 
 - Tình trạng hốc mổ: khô □ chảy dịch □ 
 - Tình trạn biểu bì hóa hốc mổ: hoàn toàn □ không hoàn toàn □ 
- Màng nhĩ: liền kín □ sáng bóng □ dày đục □ 
 di động khi làm Valsava □ thủng lại □ xẹp nhĩ □ 
-Trụ dẫn: tốt □ di lệch □ đào thải □ 
- Cholesteatoma tồn dư 
- Cholesteatoma tái phát 
Khác: 
6 tháng sau PT 
1. Hốc mổ TCXC cải biên 
 - Tình trạng hốc mổ: khô □ chảy dịch □ 
 - Tình trạn biểu bì hóa hốc mổ: hoàn toàn □ không hoàn toàn □ 
-Màng nhĩ: liền kín □ sáng bóng □ dày đục□ 
 di động khi làm Valsava □ thủng lại □ xẹp nhĩ □ 
-Trụ dẫn: tốt □ di lệch □ đào thải □ 
- Cholesteatoma tồn dư 
- Cholesteatoma tái phát 
128 
Khác: 
2. Thính lực 
AC: 500: 1000: 2000: 4000: 
BC: 500: 1000: 2000: 4000: 
PTA: 500: 1000: 2000: 4000: 
ABG: 500: 1000: 2000: 4000: 
-ABG : Rất tốt (0 - 10 dB) □ 
Tốt (11 - 20 dB) □ 
Trung bình (21 - 30 dB) □ 
Thất bại ( >30 dB) □ 
-Ngưỡng nghe đường xương: không thay đổi □ tăng lên□ 
12 tháng sau PT 
1. Hốc mổ TCXC cải biên 
- Tình trạng hốc mổ: khô □ chảy dịch □ 
- Tình trạn biểu bì hóa hốc mổ: hoàn toàn □ không hoàn toàn □ 
- Màng nhĩ: liền kín □ sáng bóng □ dày đục □ 
 di động khi làm Valsava □ thủng lại □ xẹp nhĩ □ 
- Trụ dẫn: tốt □ di lệch □ đào thải □ 
- Cholesteatoma tồn dư 
- Cholesteatoma tái phát 
Khác: 
2. Thính lực 
AC: 500: 1000: 2000: 4000: 
BC: 500: 1000: 2000: 4000: 
PTA: 500: 1000: 2000: 4000: 
ABG: 500: 1000: 2000: 4000: 
-ABG : Rất tốt (0 - 10 dB) □ 
Tốt (11 - 20 dB) □ 
Trung bình (21 - 30 dB) □ 
Thất bại ( >30 dB) □ 
-Ngưỡng nghe đường xương: không thay đổi □ tăng lên□ 
129 
Biến chứng trong và sau mô 
24 tháng sau PT 
1. Hốc mổ TCXC cải biên 
- Tình trạng hốc mổ: khô □ chảy dịch □ 
 - Tình trạn biểu bì hóa hốc mổ: hoàn toàn □ không hoàn toàn □ 
- Màng nhĩ: liền kín □ sáng bóng □ dày đục □ 
 di động khi làm Valsava □ thủng lại □ xẹp nhĩ □ 
- Trụ dẫn: tốt □ di lệch □ đào thải □ 
- Cholesteatoma tồn dư 
- Cholesteatoma tái phát 
Khác: 
2. Thính lực 
AC: 500: 1000: 2000: 4000: 
BC: 500: 1000: 2000: 4000: 
PTA: 500: 1000: 2000: 4000: 
ABG: 500: 1000: 2000: 4000: 
-ABG : Rất tốt (0 - 10 dB) □ 
Tốt (11 - 20 dB) □ 
Trung bình (21 - 30 dB) □ 
Thất bại ( >30 dB) □ 
- Ngưỡng nghe đường xương: không thay đổi □ tăng lên □ 
Biến chứng trong và sau mô 
130 
DANH SÁCH BỆNH NHÂN 
131