Tài liệu môn Nguyên lí kế toán

1Thôøi gian: 60 tieát
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC TOÂN ÑÖÙC THAÉNG
PHOØNG TRUNG CAÁP CHUYEÂN NGHIEÄP VAØ DAÏY NGHEÀ
NGAØNH KEÁ TOAÙN
GIAÙO VIEÂN: NGUYEÃN THIEÂN TUÙ
2
Chöông 1
23
Ông tổ của nghề nghiệp kế toán
Cách đây khoảng 500 năm, một thầy tu người Ý tên là
Pacioli viết tác phẩm về việc ghi chép sổ sách kế toán.
4
Thu Thập.
Xử lý, kiểm tra, phân tích
Cung cấp thông tin kinh tế tài chính
dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời
gian lao động
Định nghĩa về kế toán
35
liên quan
đến sự kiện
kinh tế, tài
chính mang
tính quá khứ
Ghi chép, 
tính toán, 
tổng hợp
Kiểm tra
tính
chính
xác, tính
pháp lý
Báo cáo
tài chính
Thu thập Xử lý Kiểm tra,
phân tích
Cung cấp
thông tin
6
Đối tượng sử dụng thông tin kế toán
4Keá toaùn taøi chínha
Keáá toaùùn quaûûn tròb
8
• là việc thu thập, xử lý, kiểm tra phân tích và cung
cấp thông tin kinh tế tài chính bằng báo cáo tài
chính cho đối tượng bên trong lẫn bên ngoài doanh
nghiệp có nhu cầu sử dụng thông tin của đơn vị kế
toán.
Kế toán tài chính:
59
• cung cấp thông tin về quá trình hình thành và phát
sinh chi phí và thu nhập khi thực hiện các kế
hoạch ngắn hạn và dài hạn để phục vụ nhu cầu sử
dụng trong nội bộ doanh nghiệp
Kế toán quản trị:
10
ĐỐI TƯỢNG CỦA KẾ TOÁN.
Khái quát về đối tượng kế toán.
Phân loại tài sản theo kết cấu.
Phân loại tài sản theo nguồn hình thành
6Đối tượng của kế toán.
Đối tượng kế toán.
a. Đối tượng tổng quát: Là tài sản thuộc quyền quản lý
và sử dụng của một chủ thế nhất định, cũng như sự
vận động và thay đổi của tài sản trong quá trình hoạt
động của chủ thể đó.
a. Đối tượng cụ thể:
- Tài sản gồm những gì?
- Tài sản do đâu mà có?
- Tài sản vận động như thế nào?
Taøi saûn laø gì? 
Taiø saûn laø nguoàn löïc do doanh nghieäp kieåm soaùt vaø coù
theå thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai.
Taøi saûn = Taøi saûn ngaén haïn + Taøi saûn daøi haïn
713
TÀI 
SẢN
Tài sản ngắn hạn
Tài sản dài hạn
• TS thuộc quyền sở hữu của DN.
• Có thời gian sử dụng,luân chuyển và thu
hồi vốn trên 1 năm.
• TS thuộc quyền sở hữu của DN.
• Có thời gian sử dụng,luân chuyển và thu hồi vốn
trong 1 năm.( 1 chu kỳ KD)
14
Tiền mặt,tiền gửi ngân hàng,tiền đang chuyển.
TÀI 
SẢN 
NGẮN 
HẠN
1.Vốn bằng tiền
2. Đầu tư chứng khoán ngắn hạn
cổ phiếu, trái phiếu,kỳ phiếu
3. Đầu tư ngắn hạn khác
tiền gửi có kỳ hạn, đầu tư ngắn hạn khác
4.Dự phòng giảm giá Đầu tư ngắn hạn.
5. Phải thu của khách hàng
6. Thuế GTGT được khấu trừ
7. Phải thu nội bộ
815
Tài sản thiếu chờ xử lý
TÀI 
SẢN 
NGẮN 
HẠN
8.Phải thu khác
9. Dự phòng phải thu khó đòi
10. Tạm ứng
11. Chi phí trả trước ngắn hạn.
12. Cầm cố , ký cược, ký quỹ ngắn hạn
13. Hàng tồn kho
14 . Dự phòng giảm giá hàng tồn kho.
Hàng mua đang đi trên đường, nguyên vật liệu, công cụ dụng
cụ,CPSXKD dở dang,thành phẩm, hàng hóa, hàng gửi đi bán.
16
Nhà cửa, MMTB, phương tiện vận tải
TÀI 
SẢN 
DÀI 
HẠN
1.Tài sản cố định hữu hình
2. Tài sản cố định thuê tài chính
3. Tài sản cố định vô hình
quyền sử dụng đất, phần mềm, bản quyền..
4.Bất động sản đầu tư
5. Hao mòn TSCĐ
6. Đầu tư vào công ty con
7. Vốn góp liên doanh
8. Đầu tư vào công ty liên kết
917
Cổ phiếu, trái phiếu cho vay
TÀI 
SẢN 
DÀI 
HẠN
9.Đầu tư dài hạn khác
10. Dự phòng giảm giá đầu tư dài hạn
11. XDCB dở dang
Mua sắm TSCĐ, XDCB, sửa chữa TSCĐ.
12. Chi phí trả trước dài hạn
13. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại.
14 Ký quỹ, ký cược dài hạn.
18
• Khoản nợ phát sinh mà DN phải trả, 
phải thanh toán cho các chủ nợ.
• Nợ phải trả = nợ ngắn hạn + nợ dài hạn
NGUỒN 
VỐN
Nợ phải trả
Nguồn vốn chủ sở hữu
• Số vốn của các chủ sở hữu mà DN 
không phải cam kết thanh toán.
• Nguồn vốn chủ SH không phải là một
khoản nợ.
10
19
NỢ
PHẢI 
TRẢ
1.Vay ngắn hạn
2. Nợ dài hạn đến kỳ hạn trả.
3. Phải trả cho người bán
4.Thuế và các khoản phải nộp cho NN.
5. Phải trả cho người lao động
6. Chi phí phải trả
7. Phải trả nội bộ
20
NỢ
PHẢI 
TRẢ
8.Phải trả,phải nộp khác
9. Vay dài hạn.
10. Nợ dài hạn.
11. Trái phiếu phát hành.
12. Nhận ký quỹ, ký cược dài hạn.
13. Thuế thu nhập hoãn lại phải trả
14. Dự phòng phải trả.
11
21
NGUỒN 
VỐN 
CHỦ SỞ
HỮU
1.Nguồn vốn kinh doanh
2. Chênh lệch đánh giá lại tài sản.
3.Chênh lệch tỷ giá hối đoái
4.Quỹ đầu tư phát triển.
5. Quỹ dự phòng tài chính
6. Các quỹ khác
7. Cổ phiếu quỹ
22
NGUỒN 
VỐN 
CHỦ SỞ
HỮU
8. Lợi nhuận chưa phân phối
9. Nguồn vốn đầu tư XDCB.
10 Nguồn kinh phí sự nghiệp.
11. Nguồn kinh phí đã hình thành TSCĐ
12
23
Tài sản
ngắn hạn
Tài sản
dài hạn
Nợ phải
trả
NVCSH
Tài
sản
Nguồn
vốn
Doanh thu
Chi phí SXKD
>>> sự vận động
của tài sản
Mối quan hệ Tài sản – Nguồn vốn
TAØI SAÛN = NGUOÀN VOÁN
6 yeâu caàu
Trung thöïc
Khaùch quan
Kòp thôøi
Ñaày ñuû
Deã hieåu
Coù theå so saùnh ñöôïc
13
25
CÁC NGUYÊN TẮC KẾ TOÁN CƠ BẢN
Nguyên tắc cơ sở dồn tích.
Nguyên tắc hoạt động liên tục.
Nguyên tắc giá gốc.
Nguyên tắc thận trọng.
Nguyên tắc nhất quán.
Nguyên tắc phù hợp.
Nguyên tắc trọng yếu.
1. Cơ sở dồn tích:
ghi nhận thông tin 
liên quan đến tài
sản, chi phí và
doanh thu phải
được ghi sổ kế
toán vào thời điểm
nghiệp vụ kinh tế
phát sinh, không
phụ thuộc vào
thực tế chi hay thu
tiền hay các khoản
tương đương tiền.
2 .Hoạt động liên tục: 
Báo cáo tài chính
phải được lập trên
cơ sở giả định là
doanh nghiệp đang
hoạt động liên tục
và sẽ tiếp tục hoạt
động kinh doanh
bình thường trong
tương lai gần
14
3. Giá gốc: 
Tài sản phải được ghi
nhận theo giá gốc. Giá
gốc của tài sản phải
được tính theo số tiền
hoặc khoản tương
đương tiền đã trả, phải
trả, hoặc tính theo giá
trị hợp lý của tài sản đó
vào thời điểm tài sản
được ghi nhận
4. Phù hợp:
Việc ghi nhận doanh
thu và chi phí phải
phù hợp với nhau. 
Khi ghi nhận 1 khoản
doanh thu thì phải ghi
nhận 1 khoản chi phí
liên quan đến việc tạo
ra doanh thu đó.
5. Nhất quán: 
Các chính sách và phương
pháp kế toán của doanh
nghiệp đã chọn phải được
áp dụng thống nhất trong 1 
kỳ kế toán năm.
6. Thận trọng
Là việc xem xét, cân
nhắc, phán đoán
cần thiết để lập các
ước tính kế toán
trong các điều kiện
không chắc chắn.
15
7. Trọng yếu:
thông tin được coi là trọng yếu nếu thiếu thông
tin đó hoặc thông tin đó không chính xác có thể
làm sai lệch đáng kể báo cáo tài chính, làm ảnh
hưởng đến quyết định của người sử dụng báo
cáo tài chính.
V. Các yêu cầu cơ bản đối với kế toán
• Trung thực
• Khách quan
• Đầy đủ
• Kịp thời
• Dễ hiểu.
• Có thể so sánh được
16
31
Các phương pháp kế toán
Chứng từ kế toán1
Tính giá cho các đối tượng2
Tài khoản3
Ghi sổ kép4
Tổng hợp- cân đối kế toán5
32
 Chứng từ kế toán là cơ sở đầu tiên của kế
toán.
 Lập chứng từ kế toán là phản ánh nghiệp vụ
kinh tế phát sinh và đã hoàn thành vào các tờ
giấy theo mẫu quy định, theo thời gian và địa
điểm phát sinh.
 Chứng từ kế toán là cơ sở để ghi vào sổ kế
toán.
Lập chứng từ kế toán
17
33
Cân đong, đo, đếm
Xác định số lượng
và chất lượng của các loại
vật tư
Kiểm kê.
Sổ kế
toán
Đối chiếu
Chênh lệch
(Nguyên nhân, biện pháp xử lý).
34
Tính giá của
đối tượng kế
toán
Tính giá của các đối tượng kế toán.
Giá trị tài
sản của DN
Tính
Tổng hợp.
So sánh tài chính các DN cùng
ngành hay cho cả nền KTQD.
18
35
Tổng hợp chi phí
Tính giá thành.
Chi phí cho
sp hoàn
thành
Tính
Kiểm soát chi phí.
Đưa ra biện pháp hạ giá thành.
Xác định giá bán
36
 Là PP kế toán.
 Mỗi đối tương kế
toán được mở tài
khoản tương ứng.
Mở tài khoản kế toán.
thường xuyên, 
liên tục phản ảnh
và giám đốc hoạt
động SXKD của
DN. 
19
37
Ghi 1 nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào ít
nhất 2 Tài khoản
Ghi sổ kép.
Rút tiền gửi ngân hàng 100 trđ nhập quỹ tiền
mặt
Ghi sổ
TGNH
Ghi sổ
TM
38
Số liệu từ sổ
kế toán
Lập báo cáo kế toán.
Báo cáo kế
toán
Tổng hợp
Đánh giá hoạt động SXKD của DN.
Phân tích tình hình SXKD.
Tìm biện pháp bảo vệ và sử dụng hiệu quả
tài sản.
20
39
Chöông 2
Bảng cân đối kế toán và
báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
II. BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG
KINH DOANH
I. BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN
40
Hệ thống báo cáo tài chính
Bảng cân đối kế toán.
Báo cáo xác định kết quả kinh doanh.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
Thuyết minh báo cáo tài chính.
21
41
• BCĐKT là báo cáo tài chính, phản ánh một
cách tổng quát toàn bộ tài sản của DN theo
2 cách phân loại: kết cấu của TS & nguồn
hình thành TS dưới hình thức tiền tệ tại 1 
thời điểm nhất định (cuối tháng, cuối quý, 
cuối năm)
Bảng cân đối kế toán
42
Nội dung và kết cấu bảng CĐKT.
NỘI DUNG
NGUỒN VỐNTÀI SẢN
TSNH TSDH VCSH NPT
DỌC NGANG
KẾT CẤU
22
43
TAØI SAÛN Soá tieàn NGUOÀN VOÁN
Soá
tieàn
A. A.Taøi saûn ngaén
haïn
B. 1
C. 2
D. .
B. B.Taøi saûn daøi haïn
A. 1
B. 2
C. .
A.Nôï phaûi traû
1
2
.
B.Nguồn Voán chuû sôû
höõu
1
2
.
Toång coäng X Toång coäng X
BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN
Taïi ngaøythaùng naêm
44
Stt TAØI SAÛN Soá tieàn
A. Taøi saûn ngaén haïn
B.Taøi saûn daøi haïn
Toång taøi saûn X
NGUOÀN VOÁN Soá tieàn
A. Nôï phaûi traû
B.Nguồn Voán chuû sôû höõu
Toång nguoàn voán X
BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN
Taïi ngaøythaùng naêm
23
45
Toång TS = Toång nôï phaûi traû + Toång voán CSH
46
Taïi DN A coù caùc taøi lieäu vaøo ngaøy 31/12/2008 (1000đ) 
1. Tieàn göûi ngaân haøng 120.000
2. Tieàn maët 20.000
3. Phaûi thu cuûa khaùch haøng 60.000
4. Nguyeân vaät lieäu 200.000
5. Taøi saûn coá ñònh höõu hình 700.000
6. Hao moøn TSCÑHH 100.000
7. Vay ngaén haïn 100.000
8. Phaûi traû ngöôøi baùn 80.000
9. Phaûi traû coâng nhaân vieân 20.000
10. Nguoàn voán kinh doanh 720.000
11. Quó phaùt trieån kinh doanh 80.000
Yeâu caàu: Caên cöù vaøo soá lieäu treân laäp baûng caân ñoái keá toaùn cuûa DN vaøo cuoái
naêm.
24
47
1.000.000TOÅNG NV: 1.000.000TOÅNG TS: 
80.0002. Quó PTKD(100.000)2. Hao moøn TSCÑHH
720.0001. NV kinh doanh700.0001. TSCÑ höõu hình
800.000Loaïi B: VCSH600.000Loaïi B: TSDH
200.0004. Nguyeân vaät lieäu
20.0003. Phaûi traû CNV 60.0003. Phaûi thu cuûa KH
80.0002. PTNB120.0002. TGNH
100.0001. Vay ngaén haïn20.0001. Tieàn maët
200.000Loaïi A: NP trả400.000Loaïi A:TSNH
SOÁ TIEÀN NGUOÀN VOÁNSOÁ TIEÀN TAØI SAÛN 
BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN
Ngaøy 31/12/2008.ÑVT: 1000ñ)
TS TS
NV NV
TS NV
TS NV
Các trường hợp ảnh hưởng đến bảng CĐKT
25
b. Các Trường hợp biến động của 
BCĐKT
• TH 1: Khi NVKT phát sinh chỉ ảnh
hưởng bên TS của BCĐKT sẽ làm cho 1 
loại TS này tăng lên đồng thời 1 loại TS 
khác giảm xuống tương ứng. Số tổng
cộng của BCĐKT không thay đổi. Tỉ
trọng của các loại TS chịu sự tác động
của NVKT thay đổi
VD: Rút tiền gửi ngân hàng về quỹ tiền
mặt 500.000 thì trong BCĐKT tiền mặt
tăng thành 1.000.000, tiền gửi ngân hàng
giảm còn 1.000.000
Tiền mặt :500.000->1.000.000
Tiền gửi ngân hàng: 1.500.000 -> 1.000.000
Tổng TS : 20.000.000
26
• TH 2: Khi NVKT phát sinh chỉ ảnh
hưởng bên nguồn vốn của BCĐKT sẽ
làm cho 1 nguồn này tăng lên đồng thời
với một nguồn vốn khác giảm xuống
tương ứng. Số tổng cộng của BCĐKT 
không thây đổi, tỉ trọng của các nguồn
chịu sự tác động của NVKT thay đổi.
• VD: vay ngắn hạn : 500.000 để trả nợ
cho người bán
Vay ngắn hạn : 2.000.000 -> 2.500.000
Phải trả cho người bán: 1.000.000 -> 500.000
Tổng nguồn vốn : 20.000.000
27
• TH 3: khi NVKT phát sinh ảnh hưởng cả
2 bên tài sản và nguồn vốn của BCĐKT 
nếu làm cho tài sản tăng lên thì đồng thời
cũng làm cho nguồn vốn tăng tương ứng. 
Số tổng cộng của BCĐKT tăng lên. Tỉ
trọng của tất cả các loại TS và NV đều
thay đổi. 
• VD: nhập kho 2.000.000 NVL chưa trả
tiền cho người bán.
NVL: 2.000.000 -> 4.000.000
Phải trả cho người bán : 500.000 -> 2.500.000
Tổng cộng của BCĐKT: 22.000.000
28
• TH 4: Khi NVKT phát sinh ảnh hưởng cả
2 bên TS và NV của BCĐKT. Nếu làm
cho TS giảm xuống thì đồng thời cũng
làm cho NV giảm xuống tương ứng. Số
tổng cộng của BCĐKT giảm xuống. Tỉ
trọng của tất cả các loại TS & NV đều
thay đổi. 
• VD: dùng tiền gửi NH trả nợ vay ngắn
hạn 800.000
Tiền gửi NH: 1.000.000-> 200.000
Nợ vay ngắn hạn : 2.500.000->1.700.000
Tổng cộng của BCĐKT: 21.200.000
29
57
Nhaän xeùt
 Moät NVKTPS bao giôø cuõng lieân quan ñeán ít nhaát
2 khoaûn thuoäc BCÑKT, hoaëc taøi saûn hoaëc nguoàn
voán hoaëc vöøa thuoäc taøi saûn vöøa thuoäc nguoàn voán.
 Neáu NVKTPS chæ aûnh höôûng ñeán moät beân taøi saûn
hoaëc moät beân nguoàn voán cuûa BCÑKT thì soá toång
coäng cuûa baûng caân ñoái keâ toaùn khoâng thay ñoåi.
 Coøn neáu aûnh höôûng ñeán caû 2 beân cuûa cuûa
BCÑKT thì soá toång coäng seõ thay ñoåi.
58
 Nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh haøng ngaøy, haøng giôø
trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh
nghieäp vaø raát ña daïng. Nhöng söï taùc ñoäng ñoù
khoâng bao giôø laøm maát ñi tính caân ñoái cuûa baûng
caân ñoái keá toaùn.
 4 tröôøng hôïp treân phaûn aùnh traïng thaùi ñoäng cuûa
BCÑKT. Coøn tính caân ñoái cuûa BCÑKT phaûn aùnh
traïng thaùi tónh cuûa BCÑKT.
30
59
BAÛNG XAÙC ÑÒNH KEÁT QUAÛ KINH DOANH
Khái niệm.
Nội dung và kết cấu của Báo cáo xác định kết quả kinh
doanh.
60
• Báo cáo KQ hoạt động kinh doanh là báo
cáo tài chính phản ánh một cách tổng quát
tình hình doanh thu & thu nhập, chi phí tạo
ra doanh thu & thu nhập, & KQ lãi lỗ do các
hoạt động khác nhau trong Doanh nghiệp
tao ra được trong kì kế toán (tháng, quí, năm
dương lịch)
Khaùi nieäm baûng XÑKQKD
31
61
Baùo caùo keát quaû HÑKD goàm 2 phaàn:
Phaàn 1: Laõi (loã): phaûn aùnh tình hình vaø keát
quaû kinh doanh cuûa caùc hoaït ñoäng kinh
doanh chính vaø caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa DN.
Noäi dung vaø keát caáu
62
Baùo caùo keát quaû HÑKD goàm 2 phaàn:
Phaàn 2: Tình hình thöïc hieän nghóa vuï ñoái vôùi
nhaø nöôùc: (bao goàm nhöõng khoaûn thueá, caùc
khoaûn BHXH, BHYT, KPCÑ, caùc loaïi phí . . .)
BAÛNG XAÙC ÑÒNH KEÁT QUAÛ KINH DOANH
32
63
VI.26216. Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính
205. Lôïi nhuaän goäp veà baùn haøng vaø
cung caáp dòch vuï (20 = 10 - 11)
VI.27114. Giaù voán haøng baùn
103. Doanh thu thuaàn veà baùn haøng vaø
cung caáp dòch vuï (10 = 01 - 02)
022. Caùc khoaûn giaûm tröø doanh thu
VI.25011. Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp 
dòch vuï
54321
Naêm 
tröôùc
Naêm
nay
Thuyeát 
minh
Maõ 
soá
CHÆ TIEÂU
64
7018. Laõi cô baûn treân coå phieáu (*)
6017. Lôïi nhuaän sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp (60 
= 50 - 51 - 52)
VI.30
VI.30
51
52
15. Chi phí thueá TNDN hieän haønh
16. Chi phí thueá TNDN hoaõn laïi
5014. Toång lôïi nhuaän keá toaùn tröôùc thueá
(50 = 30 + 40)
4013. Lôïi nhuaän khaùc (40 = 31 - 32)
3212. Chi phí khaùc
3111. Thu nhaäp khaùc
3010 Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoäng kinh doanh
{30 = 20 + (21 - 22) - (24 + 25)}
259. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp
248. Chi phí baùn haøng
23- Trong ñoù: Chi phí laõi vay 
VI.28227. Chi phí taøi chính
33
• Trong hoạt động của doanh nghiệp thường
phát sinh các NVKT tác động đến doanh thu, 
phi chí như sau:
– NVKT phát sinh ảnh hưởng đến tài sản và doanh
thu, làm cho tài sản tăng đồng thời với doanh thu
tăng
– NVKT phát  ... àn löông
Tính vaøo
CPSXKD
Khaáu tröø
vaøo tieàn
löông.
• Theo quy ñònh hieän nay thì tyû leä naøy laø 2%
trong ñoù:
Tính CP SXKD 1% .
Khaáu tröø vaøo thu nhaäp cuûa ngöôøi lao
ñoäng phaûi chòu laø 1%.
120
239
Quyõ kinh phí coâng ñoaøn (KPCÑ).
Quyõ kinh phí
coâng ñoaøn
Tyû leä % treân
tieàn löông
Tính vaøo
CPSXKD
• Theo quy ñònh hieän nay thì tyû leä naøy laø 2%
trong ñoù:
1% daønh cho hoaït ñoäng coâng ñoaøn cô sôû.
1% noäp cho coâng ñoaøn caáp treân.
240
- TK 334: Phaûi traû người LĐ
- TK 338: Phaûi traû, phaûi noäp khaùc
Taøi khoaûn söû duïng
121
241
Keáát caááu taøøi khoaûûn :
TK 334 “phaûi traû cho CNV”
D:xxxx
• Khoaûn tieàn löông, 
tieàn thöôûng, 
BHXH,caùc khoaûn
khaùc ñaõ traû cho
ngöôøi LÑ.
• Caùc khoaûn khaáu tröø
vaøo tieàn löông.
D:xxxx
• Tính tieàn löông, tieàn
thöôûng, BHXH vaø caùc
khoaûn khaùc phaûi traû cho
ngöôøi lao ñoäng
Tk naøy coù theå
coù soá dö beân
nôï
242
TK 338 : PHAÛI TRAÛ, PHAÛI NOÄP KHAÙC
Taøi khoaûn naøy phaûn aùnh: 
• Soá tieàn trích vaø thanh toaùn BHXH, BHTN, BHYT,
KPCÑ. 
• Khoaûn khaáu tröø vaøo löông.
122
243
141, 138, 338 334
622, 627, 641, 642
338 (3383)
431 (4311)333 (3335)
111
(4)
(1)
(6) (2)
(3)
(5)
Kế toán các khoản phải trả CNV
244
334 338 622, 627, 641, 642
334
111,112
(3) (1)
(4)
(2)
Kế toán các khoản trích theo lương
123
245
141, 138, 338 334
622, 623, 627, 641, 
642, 241, 
338
1
111,112
5 4
32
5 8
8
7
7
6
9
10
246
KẾ TOÁN CPSX VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SP.
Khái quát về CPSX và giá thành SP.
Kế toán CPSX và tính giá thành SP.
124
247
CP laø caùc khoaûn hao phí vaät chaát ñeå
thöïc hieän quaù trình SXKD.Chuyeån
toaøn boä giaù trò vaøo giaù trò cuûa SPSX 
ra.
Khái quát về chi phí và giá thành
Giaù thaønh laø nhöõng CPSX gắn lieàn
vôùi moät KQSX nhất ñònh. 
Z ñôn vò saûn phaåm = 
Keát quaû saûn xuaát
Chi phí saûn xuaát
248
KẾ TOÁN CPSX VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SP
Quy trình tính giá thành.
Kế toán chi phí NVL trực tiếp.
Kế toán chi phí nhân công trực tiếp.
Kế toán chi phí sản xuất chung.
125
249
QUY TRÌNH KEÁ TOAÙN CHI PHÍ SAÛN XUAÁT VAØ TÍNH 
Z SAÛN PHAÅM TRONG DOANH NGHIEÄP
• Böôùc 1: Taäp hôïp chi phí saûn xuaát phaùt sinh
• Böôùc 2: Toång hôïp caùc khoaûn chi phí saûn
xuaát ñaõ phaùt sinh vaø tieán haønh keát chuyeån
caùc khoaûn chi phí naøy veà taøi khoaûn tính giaù
thaønh.
• Böôùc 3: Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang cuoái
kyø.
• Böôùc 4: Tính giaù thaønh SP hoaøn thaønh
trong kyø.
250
621
214,334,338
334,338
152 155154
627
622
1
2
3 6
5
4 7
 Aùp duïng PP keâ khai thöôøng xuyeân
126
251
• Chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp bao goàm :
 Chi phí veà nguyeân vaät lieäu chính.
 Chi phí vaät lieäu phuï.
 Chi phí nhieân lieäu
• Nguyeân lieäu, vaät lieäu chính söû duïng ñeå SX ra
nhieàu loaïi SP nhöng khoâng theå xaùc ñònh tröïc tieáp
cho töøng loaïi saûn phaåm thì keá toaùn phaûi tieán
haønh phaân boå theo tieâu thöùc phuø hôïp. 
Ñaëëc ñieååm
Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
252
TK 621 “chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp”
• Taäp hôïp chi phí
NVL tröïc tieáp
thöïc teá phaùt sinh
• Trò giaù NVL söû duïng
khoâng heát traû laïi kho.
• Keát chuyeån chi phí
NVL tröïc tieáp vaøo taøi
khoaûn tính giaù thaønh.
127
253
TK söûû duïïng 621- CP NVLTT
152 621 1521
2
111,141,331
133
154
4
3
254
• Chi phí nhaân coâng tröïc tieáp bao goàm nhöõng CP 
lieân quan ñeán boä phaän lao ñoäng tröïc tieáp SXSP:
 Tieàn löông, tieàn coâng, phuï caáp.
 Caùc khoaûn trích BHXH,BHYT,KPCÑ.
• Tieàn löông coâng nhaân tröïc tieáp SX ra nhieàu loaïi
SP nhöng khoâng theå xaùc ñònh tröïc tieáp cho töøng
loaïi saûn phaåm thì keá toaùn phaûi tieán haønh phaân
boå theo tieâu thöùc phuø hôïp. 
Ñaëëc ñieååm
Kế toán chi phí nhân công trực tiếp
128
255
TK 622 “chi phí nhaân coâng tröïc tieáp”
• Taäp hôïp chi phí
nhaân coâng tröïc
tieáp thöïc teá phaùt
sinh
• Keát chuyeån chi phí
nhaân coâng tröïc tieáp
vaøo taøi khoaûn tính giaù
thaønh.
256
TK söûû duïïng 622- CP NCTT
334 622 1541
2
4
335
338
5
111
3
129
257
Chi phí phuïc vuï vaø quaûn lyù saûn xuaát gaén lieàn vôùi
töøng phaân xöôûng saûn xuaát.
 chi phí nhaân vieân phaân xöôûng.
Chi phí vaät lieäu vaø duïng cuï saûn xuaát duøng ôû phaân
xöôûng.
 Chi phí khaáu hao TSCÑ duøng ôû phaân xöôûng.
Chi phí dòch vuï mua ngoaøi . 
Caùc khoaûn chi phí khaùc baèng tieàn duøng ôû phaân
xöôûng
Ñaëëc ñieååm
Kế toán chi phí sản xuất chung
258
TK 627 “chi phí saûn xuaát chung”
• Taäp hôïp chi phí
thöïc teá phaùt sinh
• Caùc khoaûn ghi giaûm
CP SXC.
• Keát chuyeån chi phí
SXC vaøo taøi khoaûn tính
giaù thaønh.
130
259
 Thoâng thöôøng coù nhieàu tieâu thöùc phaân boå
khaùc nhau nhöng tieâu thöùc thöôøng duøng laø
phaân boå theo tyû leä tieàn löông coâng nhaân
saûn xuaát tröïc tieáp.
Möùc phaân boå
CP SX chung
cho töøng loaïi
saûn phaåm
Toång CP SX chung
thöïc teá phaùt sinh
trong thaùng
Toång tieàn löông
coâng nhaân SX cuûa
caùc loaïi saûn phaåm
Tieàn löông
coâng nhaân SX 
cuûa töøng loaïi
SP
= 
260
• Töøng phaân
xöôûng SX.
• Töøng boä phaân
kinh doanh.
CP SXC
Taäp
hôïp
Haøng
thaùng
• Phaân boå.
• Keát chuyeån.
Cuoái
thaùng
• Khoâng phaân
boå. 
• Keát chuyeån
toaøn boä.
SX 1 sp SX nhieàu sp
• phaân boå cho
töøng SP. 
• Keát chuyeån
131
261
TK söûû duïïng 627- CP SXC
334,338 627 152,111,1121
2
4
152,153,214
111,141,331
154
6
5
142,242,335
3
133
262
TK 155
Trò giaù thöïc
teá thaønh
phaåm nhaäp
kho
Trò giaù thöïc
teá thaønh
phaåm xuaát
kho
TK 154
Caùc CP NVL 
tröïc tieáp, CP 
nhaân coâng tröïc
tieáp, CP SX 
chung keát
chuyeån cuoái kyø
Giaù trò thöïc teá
saûn phaåm ñaõ
hoaøn thaønh
nhaäp kho hoaëc
chuyeån ñi Soá dö: trò
giaù thöïc teá
thaønh phaåm
toàn kho
Soá dö: CP 
SXKD coøn dôû
dang cuoái kyø
KẾ TOÁN TÍNH GIÁ THÀNH SP
Tài khoản sử dụng
132
263
KEÁ TOAÙN TOÅNG HÔÏP CPSX VAØ TÍNH ZSP
621
214,334,338
334,338
152 155154
627
622
1
2
3 6
5
4 7
264
 Treân cô sôû caùc khoaûn chi phí ñaõ ñöôïc taäp
hôïp vaøo cuoái moãi kyø, keá toaùn phaûi tính toaùn
giaù thaønh saûn phaåm hoaøn thaønh theo coâng
thöùc:
 giaù
thaønh saûn
phaåm hoaøn
thaønh
trong kyø
CP SX 
dôû
dang 
ñaàu kyø
CP SX 
phaùt
sinh
trong
kyø
Pheá
lieäu
thu
hoài
(neáu
coù)
CP SX 
dôû
dang 
cuoái
kyø
= + - -
Giaù thaønh ñôn vò=
Toång giaù thaønh
Soá löôïng saûn
phaåm
133
265
KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM 
VÀ XÁC ĐỊNH KQKD
Đặc điểm của quá trình tiêu thụ thành phẩm.
Kế toán doanh thu bán hàng.
Kế toán các khoản làm giảm doanh thu.
Kế toán chi phí bán hàng.
Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp.
Kế toán kết quả kinh doanh.
266
Chuyeån quyeàn sôû höõu haøng hoùa
Ñöôïc chaáp nhaän thanh toaùn.Doanh thu
Quaù trình tieâu thuï saûn phaåm, haøng hoùa laø
quaù trình DN ñöôïc chuyeån giao quyeàn sôû
höõu saûn phaåm haøng hoùa cuûa vaø beân mua
chaáp nhaän thanh toaùn.
ĐẶC ĐIỂM CỦA QUÁ TRÌNH TIÊU THỤ.
134
267
• Keát caáu TK 632 “Giaù voán
haøng baùn”
• Keát caáu TK 511 “DT baùn
haøng vaø cung caáp DV”
TK 511
•Thueá tieâu thuï
ÑB, thueá XK phaûi
noäp (neáu coù)
•CK thöông maïi, 
giaûm giaù HB, HB 
bò traû laïi
•Keát chuyeån DT 
thuaàn
Toång soá DT 
baùn haøng
thöïc teá trong
kyø
TK 632
Trò giaù voán
haøng tieâu
thuï trong kyø
Keát chuyeån
trò giaù voán
haøng tieâu
thuï
Kế toán doanh thu bán hàng
268
511
632
333(11)
155111,112,131
Noäp VAT – khaáu tröø
2
1
Chöa thueá
Sơ đồ kế toán doanh thu bán hàng
Giá xuất kho
thueá
Giá
Than
h
toán
135
269
VD:
Xuaát kho 100sp giaù 500.000ñ/sp tieâu thuï cho
coâng ty K, giaù baùn chöa coù thueá
600.000ñ/SP, thueá GTGT 10% sau ñoù coâng
ty K baùo nhaän ñuû haøng vaø chaáp nhaän thanh
toaùn. 
b/ Nôï TK 632 50.000.000
Coù TK 155 50.000.000
c/ Nôï TK 131 66.000.000
Coù TK 511 60.000.000
Coù TK 3331 6.000.000
270
KT Chiêt khấu thương mại.
KT Giảm giá hàng bán.
KT Hàng bị trả lại.
Kế toán các khoản làm giảm doanh thu
136
271
KEÁ TOAÙN CHIEÁT KHAÁU THÖÔNG MAÏI
- Khaùch haøng mua vôùi KL lôùn
- Ñöôïc DN giaûm tröø hoaëc ñaõ
thanh toaùn.
CKTM
TK 521“chieát khaáu thöông maïi”
• Soá CKTM ñaõ chaáp
nhaän thanh toaùn.
K/C sang TK 511 ñeå xaùc
ñònh doanh thu thuaàn
TK naøy khoâng
coù soá dö
272
Keá toaùn chieát khaáu thöông maïi
111, 112, 131
33311
511521
1
1
1
2
Soá
CKTM
Thueá
GTGT
Soá giaûm
tröø phaûi
thu hoaëc
chi tieàn
ñeå traû
Cuoái thaùng
K/C
Doanh thu: 100.000
CKTM: 2%
2000
200
2200
100000
2000
137
273
VD:
 Xuaát baùn 500sp, chöa thu tieàn cuûa khaùch haøng: 
giaù voán 60.000ñ/sp, giaù baùn 80.000ñ/sp thueá
GTGT 10%. 
 DN cho khaùch haøng höôûng chieát khaáu thöông
maïi 2% vaø tröø vaøo soá tieàn khaùch haøng ñang nôï. 
 Cuoái kyø ñaõ keát chuyeån khoaûn chieát khaáu
thöông maïi ñeå ghi giaûm doanh thu. 
274
(a) Nôï TK 632 30.000.000
Coù TK 155 30.000.000
(b) Nôï TK 131 44.000.000
Coù TK 511 40.000.000
Coù TK 3331 4.000.000
(c) Nôï TK 521 800.000
Nôï TK 3331 80.000
Coù TK 131 880.000
(d) Nôï TK 511 800.000
Coù TK 521 800.000
138
275
3.3.2 KEÁ TOAÙN GIAÛM GIAÙ HAØNG BAÙN
- Baùn haøng keùm phaåm chaát.
- Baùn haøng khoâng ñuùng quy caùch.
- Baùn haøng khoâng ñuùng thôøi haïn ghi
trong hôïp ñoàng.
TK 532“Giaûm giaù haøng baùn”
• Caùc khoaûn giaûm giaù
ñaõ chaáp thuaän.
K/C sang TK 511 ñeå xaùc
ñònh doanh thu thuaàn
TK 
naøy
khoâng
coù soá
dö
276
Keá toaùn giaûm giaù haøng baùn
111, 112, 131
33311
511532
1
1
1
2
Khoaûn
giaûm giaù
Thueá
GTGT
Soá giaûm
tröø phaûi
thu hoaëc
chi tieàn ñeå
traû
Cuoái thaùng
K/C
Doanh thu: 100.000
Tyû leä giaûm : 10%
10.000
1.000
11.000
100.000
10.000
139
277
VD:
 Xuaát baùn chòu cho coâng ty 200sp, giaù voán
80.000ñ/sp, giaù baùn 100.000ñ/sp, thueá 10%. 
Sau ñoù khaùch haøng baùo SP khoâng ñaït chaát
löôïng ñeà nghò giaûm giaù 5% cho soá haøng treân.
Giaû söû chæ coù 1 nghieäp vuï giaûm giaù phaùt sinh
trong thaùng, cuoái thaùng keá toaùn keát chuyeån.
278
(a) Nôï TK 632 16.000.000
Coù TK 155 16.000.000.
(b) Nôï TK 131 22.000.000
Coù TK 511 20.000.000
Coù TK 3331 2.000.000
(c) Nôï TK 532 250.000
Nôï TK 3331 25.000
Coù TK 131 275.000
(d) Nôï TK 511 250.000
Coù TK 532 250.000
140
279
KEÁ TOAÙN HAØNG BAÙN BÒ TRAÛ LAÏI
- Baùn haøng keùm phaåm chaát.
- Baùn haøng khoâng ñuùng quy caùch.
- Baùn haøng khoâng ñuùng thôøi haïn ghi
trong hôïp ñoàng.
- Baùn haøng khoâng ñuùng chuûng loaïi
K/C sang TK 511 ñeå xaùc
ñònh doanh thu thuaàn
TK “531” Hàng bán bị trả lại
• Caùc khoaûn haøng bò
traû laïi ñaõ chaáp
thuaän.
TK naøy
khoâng
coù soá
dö
280
(1b)
111, 112, 131
DT haøng
baùn bò traû laïi
Chi phí phaùt sinh
511531
3331
641111
(1a) (4)
cuoái kyø K/c
(2)
Keá toaùn haøng baùn bò traû laïi
632 155
(3)
nhaäp kho
Doanh thu: 100
Traû laïi: 20
22
2
20
1
Giaù voán
cuûa soá
haøng bò
traû laïi: 16
16
100
20
141
281
VD:
Xuaát baùn chòu 300sp, giaù voán 50.000ñ/sp, giaù
baùn 80.000ñ/sp, thueá GTGT 10%. Sau ñoù
khaùch haøng baùo coù 100sp khoâng ñuùng quy
caùch ñeà nghò traû laïi, DN ñoàng yù vaø nhaäp laïi
kho haøng bò traû laïi, vaø caán tröø vaøo coâng nôï.
Chi phí vaän chuyeån phaûi traû laø 110.000 ñoàng
trong ñoù thueá GTGT 10%.
Cuoái thaùng keá toaùn keát chuyeån ñeå xaùc ñònh
doanh thu thuaàn.
282
(a) Nôï TK 632 15.000.000
Coù TK 155 15.000.000. 
(b) Nôï TK 131 26.400.000
Coù TK 511 24.000.000
Coù TK 3331 2.400.000
(c) Nôï TK 531 8.000.000
Nôï TK 3331 800.000
Coù TK 131 8.800.000
(d) Nôï TK 155 5.000.000 
Coù TK 632 5.000.000
142
283
KẾ TOÁN XÁC ĐỊNHKẾT QUẢ
KINH DOANH
• Nội dung KQKD.
• Kế toán chi phí bán hàng.
• Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp.
• Kế toán KQKD
284
Laõi
(loã)
Doanh
thu
thuaàn
Giaù
voán
haøng
baùn
Chi 
phí
baùn
haøng
Chi 
phí
QLDN
= - - -
DT 
baùn
haøng
CKTM
Haøng
bò traû
laïi
Haøng
giaûm
giaù
= - - -
Doanh
thu
thuaàn Thueá-
Nội dung của kết quả kinh doanh
143
285
TK 632“Giaù voán Haøng baùn”
• Giaù voán cuûa SP,HH 
ñaõ tieâu thuï
K/C sang TK 911 ñeå xaùc
ñònh KQKD
TK naøy khoâng
coù soá dö
KEÁ TOAÙN GIAÙ VOÁN HAØNG BAÙN
• Giaù voán cuûa SP,HH 
bò traû laïi.
286
154 632
157
155,156
155,156
911
159154
1
2a 2b
5
4
3
7
6
8a
8b
144
287
• TK 6411: Chi phí nhaân vieân baùn haøng: 
• TK 6412: Chi phí vaät lieäu bao bì.
• TK 6413: Chi phí duïng cuï, ñoà duøng
• TK 6414: Chi phí khaáu hao TSCÑ.
• TK 6417: Chi phí dòch vuï mua ngoaøi.
• TK 6418: Chi phí khaùc baèng tieàn.
KẾ TOÁN CHI PHÍ BÁN HÀNG
288
TK 641“Chi phí baùn haøng”
• Caùc khoaûn chi phí
baùn haøng phaùt sinh
K/C sang TK 911 ñeå xaùc
ñònh KQKD
TK naøy
khoâng coù
soá dö
• Caùc khoaûn laøm
giaûm chi phí baùn
haøng.
Taøi khoaûn
145
289
133
334,338,152,
153,142,214..
641 911
1 2
290
• TK 6421: Chi phí nhaân vieân . 
• TK 6422: Chi phí vaät lieäu bao bì.
• TK 6423: Chi phí duïng cuï, ñoà duøng
• TK 6424: Chi phí khaáu hao TSCÑ.
• TK 6427: Chi phí dòch vuï mua ngoaøi.
• TK 6428: Chi phí khaùc baèng tieàn.
KẾ TOÁN CHI PHÍ QUẢN LÝ DN
146
291
TK 642“Chi phí QLDN”
• Caùc khoaûn chi phí
QLDN phaùt sinh
K/C sang TK 911 ñeå xaùc
ñònh KQKD
TK naøy khoâng
coù soá dö
• Caùc khoaûn laøm
giaûm chi phí QLDN.
Taøi khoaûn
292
133
334,338,152,
153,142,214..
642 911
1 2
147
293
TK 911“Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh”
• K/c giaù voán ñaõ tieâu
thuï.
• K/c 
CPBH,CPQLDN, 
Chi phí taøi chính, 
Chi phí khaùc.
• Laõi hoaït ñoäng
trong kyø.
• K/c Doanh thu thuaàn
• K/c 
DT hoaït ñoäng taøi chính
Thu nhaäp khaùc
• Loã veà caùc hoaït ñoäng
trong kyø
TK naøy khoâng
coù soá dö
KEÁ TOAÙN XAÙC ÑÒNH KQKD
294
8211
511 111,131
632
641, 642
911
521,531,532
421
1
2
9
5
6
7
8
10
11laõi Loã
148
295
KẾ TOÁN MUA BÁN HÀNG HÓA 
VÀ XÁC ĐỊNH KQKD
Đặc điểm của hoạt động thương mại.
Kế toán mua bán hàng hóa.
Kế toán xác định KQKD.
296
Đặc điểm của hoạt động thương mại.
• Hoạt động thöông maïi laø thöïc hieän quaù trình kinh
doanh cuûa mình. 
• Quaù trình kinh doanh haøng hoùa laø quaù trình ñöa
haøng hoùa töø lónh vöïc saûn xuaát sang lónh vöïc tieâu
duøng thoâng qua hình thöùc mua baùn haøng hoùa.
Mua
SP
Nhaäp
kho
Chôø
baùn
Haøng hoùa Tieâu thuï
149
297
• Trò giaù HH nhaäp
kho.
D:xxxx
D:xxxx
• Trò giaù HHxuaát kho .
• Trò giaù HH traû laïi ngöôøi
baùn, ñöôïc giaûm giaù khi
mua,ñöôïc höôûng chieát
khaáu thöông maïi khi
mua
Kế toán mua bán hàng hoa
TK 156 “ Hàng hóa”
298
Giaù chöa thueá nhaäp kho
ñöôïc giaûm giaù
CP trong quaù trình
mua theo giaùchöa thueá
VAT
133
111,112
141,331 156
331,111,
112,1388
VAT
1a
1b
traû laïi, CKTM 
1c
2
kế toán nhập hàng hóa
150
299
Kế toán bán hàng hóa
Kế toán xác định KQKD
Kế toán tiêu thụ thành phẩm
Kế toán xác định KQKD hàng
hóa
Tương tự
300
8211
515
711
635
811
511 111,131
632
641, 642
911
521,531,532
421
1
2
3
4
11
5
6
7
8
9
10
12
13
laõi
Loã
151
KẾT THÚC MÔN HỌC