Bài giảng Giám sát của Quốc hội trong lĩnh vực dầu khí và khai khoáng

Giám sát của Quốc hội  trong lĩnh vực  dầu khí và khai khoáng 
Cindy Kroon 
Học viện Ngân hàng Thế giới 
Nội dung trình bày 
Quốc hội và nghịch lý về tài nguyên 
Sử dụng ngành công nghiệp khai khoáng cho sự phát triển 
Mối quan hệ với ngân sách 
Các biện pháp chính sách có thể làm giảm bớt nghịch lý về tài nguyên 
Chuỗi giá trị ngành công nghiệp khai khoáng 
Giai đoạn 1: Quyết định khai thác 
Giai đoạn 2: Ký kết hợp đồng 
Giai đoạn 3: Giám sát các hoạt động khai thác 
Giai đoạn 4: Thu lợi nhuận 
Giai đoạn 5: Tái đầu tư lợi nhuận cho sự phát triển bền vững 
Nghịch lý về tài nguyên 
Nghịch lý về tài nguyên : khu vực dầu khí và khoáng sản đóng góp lớn về xuất khẩu và nguồn thu cho GDP nhưng không có cải thiện gì về chỉ số phát triển / giảm nghèo đói . 
Đông Timor: 
 Trong khi nước này vẫn còn là một trong những nước nghèo nhất thế giới ( xếp thứ 120 về chỉ số phát triển con người ) thì lại là một nước giàu nhất thế giới về trữ lượng dầu khí tính theo đầu người : Trữ lượng dầu chưa khai thác của Đông Timor xấp xỉ 36.920$ trên đầu người , còn thu nhập bình quân đầu người ( không tính nguồn thu từ dầu khí ) chỉ là 391$. 
Mông cổ : 
 Tăng trưởng kinh tế 8%, nhưng 36% dân số sống trong nghèo đói . CN khai khoáng chiếm 55% giá trị sản phẩm công nghiệp , 33% nguồn thu của chính phủ và 14% GDP. 
Vietnam: 
 Dầu khí chiếm 36% GDP, CN khai khoáng chiếm 10% GDP 
Quốc hội và nghịch lý về tài nguyên 
Chức năng lập pháp của Quốc hội 
Chức năng đại diện của Quốc hội 
Chức năng giám sát của Quốc hội 
	 Các công cụ giám sát : đặt câu hỏi , điều trần ủy ban, yêu cầu báo cáo , chất vấn , tranh luận , hệ thống các ủy ban 
Sử dụng ngành công nghiệp khai khoáng cho phát triển 
Phương pháp chuỗi giá trị 
Xây dựng khung chiến lược cho EI 
Kết nối khung chiến lược với các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội dài hạn và chiến lược xóa đói giảm nghèo 
Kết nối khung chiến lược với ngân sách 
Quyết định khai thác tài nguyên 
Thương thảo cách khai thác tốt nhất 
Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên 
Thu và tối đa hóa lợi nhuận 
Quản lý và chia sẻ lợi nhuận 
Thực hiện phát triển bền vững 
Ngân sách 
Thẩm quyền của Quốc hội đối với ngân sách : có ảnh hưởng đến lập dự toán , xây dựng pháp luật , thực hiện và kiểm toán qui trình ngân sách 
Dự toán 
Thông qua 
Thực hiện 
Kiểm toán 
Trước khi bắt đầu năm tài chính 
Năm tài chính bắt đầu và kết thúc 
Sau khi kết thúc 
năm tài chính 
Các giai đoạn của chu trình ngân sách hàng năm 
Bộ Tài chính hoặc Kho bạc phát hành hướng dẫn gửi các cơ quan sử dụng ngân sách nhà nước 
Các cơ quan gửi dự toán ngân sách 
Thương thảo và bên hành pháp ra quyết định cuối cùng 
Dự toán ngân sách được đặt trên bàn cơ quan lập pháp 
Được xem xét bởi các ủy ban của Quốc hội 
Quốc hội có thể chấp nhận , sửa đổi , hoặc bác bỏ dự toán 
Kinh phí được giao cho các cơ quan để thực hiện các hoạt động 
Bộ Tài chính kiểm soát sự chi tiêu 
Đề nghị Quốc hội phê chuẩn hoặc điều chỉnh ngân sách nếu thấy cần thiết 
Kiểm toán tối cao việc chi tiêu và hoạt động của các cơ quan 
Báo cáo kiểm toán được phát hành và được xem xét bởi Quốc hội 
Các nước phụ thuộc vào khai thác dầu mỏ có xu hướng kém minh bạch 
Sự phụ thuộc vào nguồn tài nguyên 
Số nước 
Điểm OBI trung bình 
Các Nước 
KHOÁNG SẢN 
(Than đá , Đồng , Kim cương , Vàng , Bạch kim , Bạc hoặc Thiếc ) 
13 
49 
Botswana, Chile, Cộng hòa dân chủ Congo, Ghana, Jordan, Cộng hòa Kyrgyz, Liberia, Mông Cổ , Namibia, Papua New Guinea, Peru, Nam Phi, Zambia 
DẦU LỬA 
24 
26 
Algeria, Angola, Azerbajan , Bolivia, Cameroon, Chad, Colombia, Ecuador, Guinea Xích đạo , Indonesia*, Iraq, Kazakstan , Mexico, Nigeria, Norway, Nga , Arập Xêút , Sudan, Đông Timor, Trinidad và Tobago, Venezuela, VietNam , Yemen 
KHÔNG PHỤ THUỘC VÀO TÀI NGUYÊN 
57 
48 
Các nước khác 
Nguồn : Các nước trong danh mục được sắp xếp dựa trên mức độ minh bạch về thu nhập năm 2007 theo IMF. 
Các nước được xem là giàu về dầu lửa và khoáng sản dựa trên cá c tiêu chí sau : 
(i) Thu nhập từ dầu mỏ và khoáng sản chiếm 25% tổng thu nhập trong giai đoạn 2000-2005 hoặc 
(ii) Thu nhập từ xuất khẩu dầu mỏ hoặc khoáng sản chiếm ít nhất 25% tổng thu nhập từ xuất khẩu trong giai đoạn 2000-2005. 
Indonesia cũng là một nước khai thác khoáng sản nhưng họ phụ thuộc nhiều hơn vào sản phẩm dầu mỏ 
Ngân sách 
Đông Timor 
 Thu nhập từ dầu mỏ không được kiểm soát rõ ràng dù chúng chiếm đến 89% ngân sách . Tổ chức khảo sát Ngân sách Mở xếp hạng Đông Timor dưới mức trung bình về sự minh bạch (34/100 điểm ) 
Mông cổ 
 Khai thác mỏ chiếm 33% thu nhập của chính phủ . Theo Chỉ số Ngân sách Mở thì chính phủ cung cấp rất ít hoặc không cho biết thông tin về ngân sách . 
 Công nghiệp khai khoáng và Ngân sách 
Thu lợi nhuận từ công nghiệp khai khoáng 
Chi tiêu lợi nhuận từ công nghiệp khai khoáng 
Dầu khí và khoáng sản là nguồn tài nguyên không tái sinh và cuối cùng thì cũng sẽ cạn kiệt . Cần phải KHÔN NGOAN. 
Như thế nào là khôn ngoan ? 
Thu lợi nhuận 
Giá cả không thể đoán trước và không ổn định 
Ước tính giá vừa phải cần thiết 
Như thế nào là khôn ngoan ? 
Chi tiêu lợi nhuận 
Các biện pháp chính sách có thể làm giảm nghịch lý tài nguyên : 
Cải thiện tài chính của chính phủ 
Chống dịch bệnh Hà Lan 
Chi tiêu công có mục đích 
Đảm bảo đa dạng hóa nền kinh tế 
Khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân 
Thiết lập quỹ bình ổn 
Quỹ bình ổn 
Thực hiện tốt quỹ bình ổn 
Các nhà hoạch định chính sách phải trình bày đề nghị rõ ràng để có được sự ủng hộ chính trị rộng rãi 
Người dân phải có lợi ích đương nhiên trong các quỹ, và tin rằng quỹ được quản lý tốt ; minh bạch và được sử dụng cho các mục đích theo quy định của pháp luật 
Mọi giao dịch chuyển khoản phải là một phần của quy trình ngân sách 
Báo cáo tài chính định kỳ được kiểm toán bởi một công ty độc lập và cần phải công khai 
Quỹ bình ổn của Đông Timor 
Giai đoạn 1 của chuỗi giá trị :  Quyết định khai thác 
Quyết định khai thác tài nguyên 
Thương thảo cách khai thác tốt nhất 
Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên 
Thu và tối đa hóa lợi nhuận 
Quản lý và chia sẻ lợi nhuận 
Thực hiện phát triển bền vững 
Các hậu quả tiềm tàng  của khai thác 
Tác động môi trường 
Tác động xã hội 
Khai thác ở quy mô nhỏ và thủ công 
Kiểm soát , sử dụng và quản lý đất 
Xung đột nhạy cảm 
Quốc hội có thể làm được gì ? 
Giai đoạn 2 của chuỗi giá trị :  Chọn cách giải quyết tốt nhất 
Quyết định khai thác tài nguyên 
Thương thảo cách khai thác tốt nhất 
Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên 
Thu và tối đa hóa lợi nhuận 
Quản lý và chia sẻ lợi nhuận 
Thực hiện phát triển bền vững 
Chọn cách giải quyết tốt nhất 
Chế độ tài chính : cạnh tranh và mềm dẻo 
Thúc đẩy kinh tế địa phương : nội dung/ mối liên hệ giữa kinh tế địa phương và kinh tế trong nước 
Cấp giấy chứng nhận thăm dò và khai thác 
Cần khung pháp lý rõ ràng 
Trách nhiệm của các cơ quan được xác định rõ 
Thủ tục nhanh gọn và minh bạch 
Các điều khoản cần được đặt trong luật đến mức độ lớn nhất có thể 
Chọn cách giải quyết tốt nhất 
Các quy trình đấu thầu 
Có cần Quốc hội phê duyệt hợp đồng ? 
Tham vấn công chúng về hợp đồng : Đông Timor 
Kiểm toán quy trình đấu thầu 
Chọn cách giải quyết tốt nhất 
Sự minh bạch của hợp đồng 
Thông qua luật EITI, ATI, v.v.. 
Đông Timor : Luật dầu khí năm 2005 nói rằng tất cả các hợp đồng dầu khí ký sau năm 2005 phải được công bố . Không có luật tự do thông tin. 
Giai đoạn 3 của chuỗi giá trị :  Giám sát các hoạt động khai thác 
Quyết định khai thác tài nguyên 
Thương thảo cách khai thác tốt nhất 
Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên 
Thu và tối đa hóa lợi nhuận 
Quản lý và chia sẻ lợi nhuận 
Thực hiện phát triển bền vững 
Giám sát các hoạt động khai thác 
Hoạt động của Quốc hội : 
Đảm bảo rằng chính phủ và bên được ký hợp đồng phải tuân theo luật và các quy định hiện hành 
Đi thực tế , tham vấn công chúng , viết báo cáo , yêu cầu giao ban, giữ liên hệ với cơ quan truyền thông 
Kiểm toán việc thực hiện hợp đồng 
Những ai trong Quốc hội ? 
Giai đoạn 4 của chuỗi giá trị : Thu lợi nhuận 
Quyết định khai thác tài nguyên 
Thương thảo cách khai thác tốt nhất 
Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên 
Thu và tối đa hóa lợi nhuận 
Quản lý và chia sẻ lợi nhuận 
Thực hiện phát triển bền vững 
Thu lợi nhuận 
Theo dõi lợi nhuận và chi tiêu thực tế 
Thu lợi nhuận thông qua các cơ quan chính phủ khác nhau 
Chính phủ có khoản thu từ dầu khí và khoáng sản chủ yếu thông qua thuế , tiền bản quyền , cổ tức 
Sáng kiến minh bạch ngành công nghiệp khai khoáng (Extractive Industries Transparency Initiative -EITI): Đông Timor và Mông Cổ tuân thủ 2010 
Giai đoạn 5 của chuỗi giá trị :  Quản lý lợi nhuận cho phát triển bền vững 
Quyết định khai thác tài nguyên 
Thương thảo cách khai thác tốt nhất 
Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên 
Thu và tối đa hóa lợi nhuận 
Quản lý và chia sẻ lợi nhuận 
Thực hiện phát triển bền vững 
Quản lý /Chi tiêu lợi nhuận 
Căn cứ theo chính sách có thể giảm bớt nghịch lý tài nguyên đã được đề cập ở trên 
Căn cứ theo khung chiến lược và ngân sách được phê duyệt 
Kiểm toán chi tiêu của chính phủ : Tổng kiểm toán và Ủy ban kiểm toán công 
Học viện Ngân hàng thế giới 
Tăng cường chức năng giám sát của Quốc hội theo chiều chuỗi giá trị của ngành công nghiệp khai khoáng 
Tổ chức các khóa học elearning hàng năm về ngành công nghiệp khai khoáng 
Xin cám ơn ! 
Công ty dầu khí quốc gia 
Đông Timor 
Chính phủ đang tìm cách thành lập một Công ty dầu khí Quốc gia , Petronatil . Dự thảo luật được lưu hành trong tháng 1/2011. 
Vietnam 
PetroVietnam