Luận án Nghiên cứu quy luật biến đổi vận tốc âm và hoàn thiện quy trình lấy mẫu xác định vận tốc âm trong môi trường nước biển khu vực vịnh bắc bộ Việt Nam phục vụ khai thác hiệu quả các thiết bị thủy âm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT 
NGUYỄN VĂN CƯƠNG 
NGHIÊN CỨU QUY LUẬT BIẾN ĐỔI VẬN TỐC ÂM VÀ HOÀN 
THIỆN QUY TRÌNH LẤY MẪU XÁC ĐỊNH VẬN TỐC ÂM TRONG 
MÔI TRƯỜNG NƯỚC BIỂN KHU VỰC VỊNH BẮC BỘ VIỆT NAM 
PHỤC VỤ KHAI THÁC HIỆU QUẢ CÁC THIẾT BỊ THỦY ÂM 
 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT 
Hà Nội - Năm 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT 
NGUYỄN VĂN CƯƠNG 
NGHIÊN CỨU QUY LUẬT BIẾN ĐỔI VẬN TỐC ÂM VÀ HOÀN 
THIỆN QUY TRÌNH LẤY MẪU XÁC ĐỊNH VẬN TỐC ÂM TRONG 
MÔI TRƯỜNG NƯỚC BIỂN KHU VỰC VỊNH BẮC BỘ VIỆT NAM 
PHỤC VỤ KHAI THÁC HIỆU QUẢ CÁC THIẾT BỊ THỦY ÂM 
Ngành: Kỹ thuật trắc địa - bản đồ 
Mã số: 9520503 
Người hướng dẫn khoa học 
PGS.TS ĐẶNG NAM CHINH 
Hà Nội - Năm 2021
i
LỜI CAM ĐOAN 
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng 
tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận án có được trên cơ sở tìm hiểu tài liệu, phân 
tích một cách trung thực, khách quan và áp dụng trong điều kiện thực tiễn của Việt 
Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. 
 Nghiên cứu sinh 
 Nguyễn Văn Cương 
ii
MỤC LỤC 
LỜI CAM ĐOAN .....................................................................................................................i 
MỤC LỤC ............................................................................................................................... ii 
DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................................. vi 
DANH MỤC HÌNH ẢNH .................................................................................................. viii 
MỞ ĐẦU .................................................................................................................................. 1 
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................. 1 
2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án .............................................................................. 2 
3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................................ 2 
4. Nội dung nghiên cứu của luận án ............................................................................. 3 
5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 3 
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ................................................................................... 4 
7. Các luận điểm bảo vệ ................................................................................................. 4 
8. Điểm mới của luận án ................................................................................................ 5 
9. Cấu trúc của luận án ................................................................................................... 5 
10. Cơ sở tài liệu ............................................................................................................. 6 
11. Lời cảm ơn ................................................................................................................ 6 
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ VẬN TỐC ÂM VÀ ỨNG DỤNG THIẾT BỊ 
THỦY ÂM TRONG MÔI TRƯỜNG NƯỚC BIỂN ................................................ 7 
1.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới về vận tốc âm và sự biến đổi vận tốc 
âm trong môi trường nước biển. .................................................................................... 7 
1.1.1. Lịch sử phát triển ứng dụng công nghệ thủy âm ............................................... 7 
1.1.2. Các nghiên cứu ngoài nước về vận tốc âm và sự biến đổi vận tốc âm ......... 10 
1.2. Các công trình nghiên cứu tại Việt Nam về vận tốc âm và sự biến đổi vận 
tốc âm trong môi trường nước biển. ........................................................................... 13 
1.2.1. Nghiên cứu ứng dụng thiết bị thủy âm tại Việt Nam ..................................... 15 
iii 
1.2.2. Các nghiên cứu về vận tốc âm tại Việt Nam được công bố trên các tạp chí 
chuyên ngành ................................................................................................................ 16 
1.2.3. Các nghiên cứu về biến đổi vận tốc âm tại khu vực Vịnh Bắc Bộ ................ 17 
1.3. Kết luận chương 1 ................................................................................................. 17 
CHƯƠNG 2. NGHIÊN CỨU QUY LUẬT BIẾN ĐỔI VẬN TỐC ÂM, 
PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH VẬN TỐC ÂM TRONG MÔI TRƯỜNG 
NƯỚC BIỂN .............................................................................................................. 19 
2.1. Khái quát về thủy âm học ................................................................................... 19 
2.1.1. Nguồn âm, năng lượng âm và đơn vị đo ....................................................... 19 
2.1.2. Tần số âm và độ rộng băng tần ....................................................................... 23 
2.1.3. Lan truyền sóng âm và các hiệu ứng vật lý của sóng âm............................. 24 
2.1.4. Hấp thụ, tán xạ và sự suy yếu sóng âm .......................................................... 26 
2.2. Vận tốc sóng âm và các yếu tố ảnh hưởng tới vận tốc sóng âm trong môi 
trường nước biển ........................................................................................................... 27 
2.2.1. Vận tốc sóng âm trong môi trường nước biển .............................................. 27 
2.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng tới vận tốc sóng âm trong môi trường nước biển ... 27 
2.2.3. Các công thức thực nghiệm xác định vận tốc sóng âm trong môi trường 
nước biển ..................................................................................................................... 28 
2.3. Các phương pháp xác định vận tốc âm trong môi trường nước biển ............ 35 
2.3.1. Sử dụng các trị đo hải văn (nhiệt độ, độ mặn, độ sâu) và áp dụng công thức 
thực nghiệm xác định vận tốc âm, sai số xác định vận tốc âm trong môi trường 
nước biển ..................................................................................................................... 35 
2.3.2. Máy đo vận tốc âm SVM (Sound Velocity Meter) ...................................... 36 
2.3.3 Xác đinh vận tốc âm bằng bar check .............................................................. 39 
2.4. Quy luật biến đổi vận tốc âm trong môi trường nước biển ............................. 39 
2.4.1. Sự biến đổi của vận tốc âm theo độ mặn ....................................................... 40 
2.4.2 Sự biến đổi của vận tốc âm theo nhiệt độ ....................................................... 40 
iv
2.4.3. Sự biến đổi của vận tốc âm theo độ sâu ......................................................... 41 
2.5. Kết luận chương 2 ................................................................................................. 42 
CHƯƠNG 3. ẢNH HƯỞNG CỦA VẬN TỐC ÂM ĐẾN ĐỘ CHÍNH XÁC CỦA 
CÁC THIẾT BỊ ĐO THỦY ÂM, QUY LUẬT BIẾN ĐỔI VẬN TỐC ÂM TẠI 
VỊNH BẮC BỘ ..................................................................................................................... 44 
3.1. Ảnh hưởng của vận tốc âm tới các thiết bị thủy âm .......................................... 44 
3.1.1. Đo sâu đơn tia ................................................................................................... 44 
3.1.2. Đo sâu đa tia và thủy âm quét sườn (side scan sonar) .................................. 47 
3.1.3. Định vị thủy âm ................................................................................................ 51 
3.2. Quy trình lấy mẫu vận tốc âm trong khảo sát bằng thiết bị thủy âm ..................... 53 
3.2.1. Quy trình đo sâu đơn tia .................................................................................. 53 
3.2.2. Quy trình đo sâu đa tia ..................................................................................... 55 
3.2.3. Quy trình đo thủy âm quét sườn (Side Scan Sonar - SSS) .......................... 56 
3.2.4. Quy trình định vị thủy âm ............................................................................... 57 
3.3. Các yêu cầu về độ chính xác khảo sát thủy âm .................................................. 59 
3.3.1. Tiêu chuẩn về độ chính xác của Tổ chức Thủy đạc Quốc tế (IHO) cho 
công tác khảo sát đáy biển ......................................................................................... 59 
3.3.2. Tiêu chuẩn về độ chính xác đo sâu của một số cơ quan thủy đạc quốc gia 
(Canada, New Zealand, Australia)............................................................................ 62 
3.3.3. Các quy định kỹ thuật liên quan tới sử dụng máy đo sâu hồi âm tại Việt 
Nam.............................................................................................................................. 66 
3.4 Quy luật biến đổi vận tốc âm trong khu vực Vịnh Bắc Bộ .............................. 68 
3.4.1. Khái quát chung về đặc điểm địa lý, tự nhiên biển khu vực Vịnh Bắc Bộ 68 
3.4.2 Số liệu vận tốc âm tại khu vực Vịnh Bắc Bộ ................................................. 72 
3.4.3. Quy luật biển đổi vận tốc âm theo vị trí địa lý .............................................. 85 
3.4.4. Thay đổi vận tốc âm theo phương cột nước (Water colum) và theo thời 
gian ............................................................................................................................... 98 
v
3.5. Kết luận chương 3 ............................................................................................... 100 
CHƯƠNG 4. XÂY DỰNG CƠ SỞ DỮ LIỆU VẬN TỐC ÂM VÀ HOÀN THIỆN 
QUY TRÌNH LẤY MẪU VẬN TỐC ÂM KHU VỰC VỊNH BẮC BỘ CHO CÁC 
THIẾT BỊ THỦY ÂM VÀ THỰC NGHIỆM CSDL .................................................... 101 
4.1. Cơ sở dữ liệu vận tốc âm, đánh giá chất lượng số liệu .................................... 101 
4.2. Xây dựng cơ sở dữ liệu vận tốc âm tại khu vực Vịnh Bắc Bộ........................ 108 
4.2.1. Dữ liệu nguồn ................................................................................................ 108 
4.2.2. Các đặc trưng kỹ thuật và chuẩn hóa cơ sở dữ liệu ................................... 109 
4.2.3. Khai thác cơ sở dữ liệu vận tốc âm ............................................................. 113 
4.2.2. So sánh vận tốc âm trên cơ sở dữ liệu và vận tốc âm thực tế ................... 115 
4.3. Đánh giá kết quả và đề xuất quy trình lấy mẫu vận tốc âm ............................ 121 
4.3.1. Quy trình lấy mẫu vận tốc âm theo văn bản pháp quy .............................. 121 
4.3.2. Đề xuất hoàn thiện quy trình lấy mẫu vận tốc âm ..................................... 125 
4.4 Kết luận chương 4 ................................................................................................ 129 
KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 130 
KIẾN NGHỊ ......................................................................................................................... 132 
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CÔNG BỐ ............................................................. 133 
PHỤ LỤC 1 Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình các tháng tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ ................................................................................................................ 138 
PHỤ LỤC 2 Một phần số liệu cơ sở dữ liệu vận tốc âm sử dụng trong luận án .. 150 
PHỤ LỤC 3 Một phần số liệu vận tốc âm thực tế đo được ................................... 153 
vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU 
Bảng 2.1. Hệ số của công thức Del Grosso .................................................... 29 
Bảng 2.2 Ảnh hưởng của nhiệt độ, độ mặn, độ sâu tới xác định giá trị vận tốc âm 32 
Bảng 2.3 Hệ số sử dụng trong công thức (2.21) ............................................. 33 
Bảng 2.4 Mẫu số liệu vận tốc âm xác định bằng thiết bị SVP 15 ................... 38 
Bảng 2.5 Nhiệt độ bề mặt trung bình 12 tháng của năm 2006 và 2010 tại Bãi 
Cháy, Quảng Ninh ........................................................................................... 40 
Bảng 3.1 Sai số xác định độ sâu mD với mt=10-5s .......................................... 46 
Bảng 3.2. Sai số xác định độ sâu mD với mt=10-4s ......................................... 46 
Bảng 3.3 Sai số xác định độ sâu mD với mt=10-3s .......................................... 47 
Bảng 3.4. Các chuẩn cho khảo sát thủy đạc (Theo S-44 của IHO) ................ 59 
Bảng 3.5. Các chuẩn cho thủy đạc của Cơ quan Thủy đạc Canada - CHS .... 62 
Bảng 3.6. Độ chính xác đo sâu bằng hệ thống đo sâu hồi âm đơn tia SBES 
(Cơ quan Thủy đạc New Zealand) .................................................................. 64 
Bảng 3.7. Khoảng cách giữa các tuyến đo đơn tia (Cơ quan Thủy đạc New 
Zealand) ........................................................................................................... 64 
Bảng 3.8. Tiêu chuẩn của Hiệp hội nhà thầu Hàng hải quốc tế (IMCA) ........ 65 
Bảng 3.9. Sai số độ sâu cho phép trong đo sâu phục vụ thành lập bản đồ địa 
hình đáy biển ................................................................................................... 67 
Bảng 3.10 Sai số trung phương đo sâu của điểm ghi chú độ sâu so với độ cao 
của điểm chuẩn độ cao (bản đồ địa hình đáy biển tỷ lệ 1:10.000) .................. 67 
Bảng 3.11 Sai số trung phương độ sâu đường đẳng sâu so với độ cao của điểm 
chuẩn độ cao (bản đồ địa hình đáy biển tỷ lệ 1: 10.000) ................................ 67 
Bảng 3.12. Số liệu đo nhiệt độ tại vị trí A ...................................................... 73 
Bảng 3.13. Số liệu đo độ mặn tại vị trí A........................................................ 74 
Bảng 3.14. Số liệu đo nhiệt độ tại vị trí B ....................................................... 74 
Bảng 3.15. Số liệu đo độ mặn tại vị trí B ........................................................ 75 
vii 
Bảng 3. 16 Số liệu đo nhiệt độ tại vị trí C ....................................................... 76 
Bảng 3.17. Số liệu đo độ mặn tại vị trí C ........................................................ 76 
Bảng 3.18. Xác định vận tốc âm V (m/s) theo 12 tháng tại vị trí A ............... 77 
Bảng 3.19 Xác định vận tốc âm V (m/s) theo 12 tháng tại vị trí B ................ 79 
Bảng 3.20. Xác định vận tốc âm V (m/s) theo 4 mùa tại vị trí C ................... 81 
Bảng 4.1 So sánh số liệu WOD và số liệu GDEMV 3.0 phục vụ việc chuẩn 
hóa dữ liêu xây dựng cơ sở dữ liệu vận tốc âm ............................................ 105 
Bảng 4. 2 các thành phần dữ liệu tương ứng vào các thực thể ..................... 111 
Bảng 4. 3 khóa chính cho các giá trị ............................................................. 112 
Bảng 4.4 Chênh lệch giữa vận tốc âm thực và vận tốc âm trên cơ sở dữ liệu.
  ... ố kết luận như sau: 
- Vận tốc âm tại khu vực Vịnh Bắc Bộ biến đổi khá phức tạp và đa dạng, do 
Vịnh Bắc Bộ nằm trong khu vực có sự thay đổi đáng về điều kiện khí hậu và địa 
hình đáy biển. Đặc biệt là các dòng hải lưu làm thay đổi quy luật biến đổi nhiệt độ 
trong nước biển khác với nhiệt độ không khí trung bình hàng tháng. Trong mỗi 
năm, vào tháng 2 dương lịch (đã sang mùa xuân), nhiệt độ nước biển khu vực bắc 
Vịnh Bắc Bộ có giá trị thấp nhất trong năm và vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8 
nhiệt độ nước biển là cao nhất. Giá trị vận tốc âm nhỏ nhất là vào tháng 2 
(Vmin=1513.6 m/s) và vân tốc âm lớn nhất vào tháng 7 hoặc tháng 8 
(Vmax=1540.8 m/s), như vậy sự biển đổi vận tốc âm trong năm tại khu vực bắc 
Vịnh Bắc Bộ lên tới giá trị 27.2 m/s. 
- Độ chính xác kết quả đo sâu bằng máy đo sâu hồi âm đơn tia phụ thuộc vào 
sai số xác định vận tốc âm và độ sâu điểm đo. Vịnh Bắc Bộ là vùng biển có độ sâu 
nhỏ (D < 100 m) cho nên ảnh hưởng của sai số vận tốc âm sử dụng CSDL tới kết 
quả đo sâu là không lớn. 
- Các yêu cầu lấy mẫu vận tốc âm trực tiếp theo các văn bản quy phạm pháp 
luật hiện hành vẫn chưa được đầy đủ, quy định trong các Thiết kế kỹ thuật dự toán 
về công tác lấy mẫu vận tốc âm đối với khảo sát bản đồ đáy biển tỷ lệ 1:10.000 và 
nhỏ hơn tại khu vực Vịnh Bắc Bộ để đảm bảo độ chính xác đo sâu có mật độ điểm 
dầy so với yêu cầu độ chính xác, chưa tối ưu trong công tác kinh tế và kỹ thuật. Đối 
với tỷ lệ lớn hơn 1:10.000 các quy định lấy mẫu hiện tại chưa được quy định chi 
tiết. 
- CSDL vận tốc âm khu vực Vịnh Bắc Bộ do chúng tôi thành lập dựa trên 
CSDL hải dương toàn cầu và dữ liệu hải dương Viễn Đông của Cộng hòa Liên bang 
Nga kết hợp với số liệu đo của Trung tâm Trăc địa và Bản đồ biển hoàn toàn đáp 
ứng được yêu cầu kỹ thuật trong đo vẽ bản đồ địa hình đáy biển tỷ lệ 1:10.000 và 
131 
nhỏ hơn. Trong đo vẽ bản đồ địa hình tỷ lệ lớn hơn 1:10.000 cần có Thiết kế kỹ 
thuật lấy mẫu trực tiếp vận tốc âm để đảm bảo độ chính xác kết quả đo sâu. 
- Các nghiên cứu trên áp dụng cho đo vẽ bản đồ địa hình đáy biển sử dụng 
máy đo sâu hồi âm đơn tia, khi sử dụng máy đo sâu hồi âm đa tia cần có nghiên cứu 
chi tiết hơn về đặc trưng kỹ thuật của thiết bị để đưa ra quy trình lấy mẫu vận tốc 
âm trực tiếp phù hợp với yêu cầu kỹ thuật. 
132 
KIẾN NGHỊ 
Sau khi hoàn thành các nội dung nghiên cứu của luận án, chúng tôi có một số 
kiến nghị như sau: 
- Việc hiệu chỉnh và cập nhật cơ sở dữ liệu vận tốc âm khu vực Vịnh Bắc Bộ 
nên được bổ sung dữ liệu thường xuyên để nâng cao độ tin cậy của CSDL. Sử dụng 
CSDL trong công tác khảo sát tại khu vực Vịnh Bắc Bộ từ tỷ lệ 1:10.000 trở xuống 
chủ động hơn so với việc sử dụng thiết bị xác định vận tốc âm. 
- Cập nhật CSDL vận tốc âm sau khi thu thập được nhiều dữ liệu đo vận tốc âm trực 
tiếp tại khu vực Vịnh Bắc Bộ, số liệu tính toán và kiểm tra xử lý thống kê theo phương pháp 
Collocation hoặc Kriging để hoàn thiện CSDL vận tốc âm. 
- Đối với tỷ lệ bản đồ lớn hơn 1:10.000 không áp dụng được vận tốc âm trích 
xuất trên CSDL khu vực Vịnh Bắc Bộ, CSDL vận tốc âm tại khu vực Vịnh Bắc Bộ 
mang tính chất tham khảo cần phải có điều kiện khảo sát chi tiết cho các tỷ lệ lớn 
hơn trong các điều kiện phù hợp. 
- Theo nguyên tắc, phương pháp luận đã nêu trong luận án, có thể tiến hành 
nghiên cứu tương tự cho các vùng biển khác để xây dựng CSDL hoàn thiện quy 
trình lấy mẫu vận tốc âm các vùng biển Việt Nam. 
133 
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CÔNG BỐ 
1. Nguyễn Gia Trọng, Nguyễn Văn Cương (2013), “Một số phương pháp nội suy trị 
đo GNSS và ứng dụng”, Tạp chí Khoa học Đo đạc và Bản đồ (17), 35 - 41. 
2. Nguyễn Văn Cương, Lê Thị Thanh Tâm (2014), “Ảnh hưởng của việc xác định 
vận tốc âm đến số liệu đo sâu khi sử dụng mặt cắt vận tốc âm tại vị trí đo và 
sử dụng mặt cắt vận tốc âm trung bình khu vực” - Hội nghị khoa học trường 
lần thứ 21 Trường Đại học Mỏ - Địa chất. 
3. Nguyễn Văn Cương (2016), “Nghiên cứu tích hợp công nghệ GNSS, thủy âm và 
giải pháp nâng cao độ chính xác phục vụ điều tra cơ bản tài nguyên và môi 
trường biển”, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Hà Nội. 
4. Đặng Nam Chinh, Nguyễn Gia Trọng, Nguyễn Văn Cương (2017),“Tính toán để 
quy chuyển véc tơ cạnh từ các tâm pha anten máy thu về các tâm mốc trắc 
địa”, Tạp chí Khoa học kỹ thuật Mỏ - Địa chất (số 58 - kỳ 2), 115 - 120. 
5. Nguyen Gia Trong, Pham Ngoc Quang, Nguyen Van Cuong, Nhu Van Thanh 
(2017), “Processing GNSS baseline using triple difference”, Geo-Spartial 
techlonogies and Earth resources (GTER-2017), page 295 - 300. (ISBN: 978-
604-913-618-4). 
6. Nguyễn Văn Cương, Nguyễn Gia Trọng, “Ảnh hưởng của nhiệt độ, độ mặn tới sự 
thay đổi vận tốc âm tại khu vực Vịnh Bắc Bộ”, năm 2018 ,Tạp chí Khoa học 
Đo đạc và Bản đồ số 35. 
7. Nguyễn Văn Cương (2018), “Nghiên cứu, đề xuất quy trình đánh giá độ chính 
xác kết quả đo sâu và xây dựng modul thực hiện quy trình đánh giá”, Tổng 
cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Hà Nội. 
134 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Tăng Quốc Cương (2013), "Nghiên cứu phương pháp xác định và hiệu 
chỉnh độ nghiêng của đầu biến âm máy đo sâu hồi âm đơn tia trong đo 
đạc độ sâu đáy biển", Báo cáo tổng kết đề tài khoa học và công nghệ, 
Bộ Tài nguyên và Môi trường. 
[2]. Đặng Nam Chinh (2010), "Nghiên cứu hoàn thiện các chỉ tiêu kỹ thuật và 
quy trình công nghệ đo đạc biển ở Việt Nam", Báo cáo tổng kết đề tài 
khoa học và công nghệ , Trường Đại học Má - Địa chất. 
[3]. Phạm Văn Huấn (2003), "Cơ sở âm học đại dương" Biên dịch từ 
“Fundamentals of ocean acoustics“ L. M. Brekhovskikh, Yu. P. 
Lyzanov Springer-Verlag NewYork. 
[4]. Đinh Văn Ưu - Nguyễn Minh Huấn (2003), "Vật lý biển", NXB Đại học 
Quốc gia Hà Nội. 
[5]. Dương Quốc Lương (2006), "Ứng dụng máy đo vận tốc âm trong công 
tác đo vẽ bản đồ địa hình đáy biển", Báo cáo tổng kết đề tài khoa học 
và công nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường. 
[6]. Phạm Vũ Vinh Quang (2013), "Nghiên cứu ứng dụng công nghệ dò thủy 
âm quét sườn trong công tác thành lập bản đồ địa hình đáy biển ở Việt 
Nam", Luận văn Thạc sỹ Kỹ thuật, Đại học Mỏ - Địa chất Hà Nội. 
[7]. Vũ Hồng Tập (2011), "Nghiên cứu ảnh hưởng của việc xác định vận tốc 
âm đến kết quả đo sâu trong quy trình đo vẽ thành lập bản đồ địa hình 
đáy biển ở Việt Nam". Luận văn Thạc sỹ Kỹ thuật, Đại học Mỏ - Địa 
chất Hà Nội". 
135 
[8]. Phạm Văn Thục (2011),"Âm học biển và trường sóng âm tại khu vực 
Biển Đông Việt Nam", Nhà xuất bản Khoa học tự nhiên và công nghệ. 
[9]. Nguyễn Văn Việt (1998 - 1999), "Kết quả nghiên cứu chế độ nhiêt, mặn 
vung biển khơi Vịnh Bắc Bộ". 
[10]. Nguyễn Bá Xuân (2007), "Cấu trúc và đặc điểm phân bố của vận tốc âm 
trung bình mùa ở vùng biển việt nam". 
[11]. Đề tài KC09, 2002 - 2003, Điều tra cơ bản và nghiên cứu ứng dụng công 
nghệ biển. 
[12]. Hiệp định giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước 
Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về phân định lãnh hải, vùng đặc quyền 
kinh tế và thềm lục địa của hai nước trong Vịnh Bắc Bộ ký ngày 25 
tháng 12 năm 2000. 
[13]. Quy định cơ sở toán học, độ chính xác, nội dung và ký hiệu bản đồ địa 
hình đáy biển tỷ lệ 1:10000 (1998). 
[14]. Quyết định số 03/2007/QĐ-BTNMT ngày 12 tháng 02 năm 2007 Quy 
định kỹ thuật thành lập bản đồ địa hình đáy biển tỷ lệ 1: 50 000. (2007). 
[15]. Thông tư số 22/2010/TT-BTNMT Quy định kỹ thuật khảo sát điều tra 
tổng hợp tài nguyên và môi trường biển bằng tàu biển (2010). 
[16]. Thông tư số 24/2010/TT-BTNMT ngày 27/10/2010 về Quy định về đo 
đạc, thành lập bản đồ địa hình đáy biển bằng máy đo sâu hồi âm đa tia 
(2010). 
[17]. Thông tư số 27/2011/TT-BTNMT ngày 20/07/2011 Quy định về kiểm 
nghiệm và hiệu chỉnh một số thiết bị đo đạc bản đồ biển (2011). 
[18]. Xavier Lurton (2002) "An Introduction to underwater acoustics – 
principles and applications", Springer. 
136 
[19]. Thomas H. Neighbors III và David Bradley (2017), "Applied 
Underwater Acoustics". 
[20]. A.B. Coppens (1981), "“Simple equations for the speed of sound in 
Neptunian waters,” J. Acoust. Soc. Am., vol. 69, no. 3, pp. 862-863". 
[21]. V.A. Del Grosso (1974), "“New equation for the speed of sound in 
natural waters (with comparisons to other equations),” J. Acoust. Soc. 
Am., vol. 56, no. 4, pp. 1084-1091". 
[22]. and C. S. Clay H. Medwin (1998), "“Fundamentals of Acoustical 
Oceanography,” Academic Press: London, pp. 712". 
[23]. M. N. HILL (1962), The sea “Ideas and Observations on Progress in the 
Study of the Seas” Department of Geodesy and Geophysics Madingley 
Rise, Cambridge, England. First published 1962 by John Wiley & 
Sons, Inc. 
[24]. Hydrography 2nd Edition 2010. (2010), 
[25]. Lawrence E. Kinsler (2000), " Fundamentals of acoustics". 
[26]. Ph. H. KUENEN (1950), "Marine Geology". 
[27]. K. V. Mackenzie (1981), “Nine-term equation for the sound speed in the 
oceans,” J. Acoust. Soc. Am., vol. 70, no. 3, pp. 807-812. 
[28]. Kongsberg Maritime (2011), "Multibeam theory". 
[29]. C-T. Chen and F.J. Millero (1977), Speed of sound in seawater at high 
pressures. J. Acoust. Soc. Am. 62(5) pp 1129-1135. 
[30]. C. C. Leroy and F. Parthiot (1998), “Depth-pressure relationships in the 
oceans and seas,” J. Acoust. Soc. Am. vol. 103, pp. 1346-1352. 
137 
[31]. W. Wilson (1990), “Equation for the speed of sound in Sea Water,” J. 
Acous. Soc. Am., vol. 32, no. 10, pp.1357. 
[32]."
cuu-khoa-hoc-bien/9647.html". "
nam/hoat-dong-dieu-tra-nghien-cuu-khoa-hoc-bien/9647.html". 
[33]."
trong-boi-canh-hoi-nhap-quoc-te/t708/c256/i1224". 
"
trong-boi-canh-hoi-nhap-quoc-te/t708/c256/i1224". 
[34]."https://vi.wikipedia.org/wiki/Vịnh_Bắc_Bộ". 
"https://vi.wikipedia.org/wiki/Vịnh_Bắc_Bộ". 
[35]. "IHO , Manual on hydrography, Monaco". (2005), "IHO , Manual on 
hydrography, Monaco". 
[36]. "www.map.google.com". "www.map.google.com". 
[37]. Nguyễn Minh Nguyệt (2013), "Tidal characteristics of the Gulf of 
Tonkin". 
[38]. "R2Sonic Basic Acoustic Theory ". "R2Sonic Basic Acoustic Theory ". 
[39]. "Xây dựng cơ sở dữ liệu biển Quốc gia". (2001 - 2002), "Xây dựng cơ 
sở dữ liệu biển Quốc gia". 
138 
PHỤ LỤC 1 Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình các tháng tại 
khu vực Vịnh Bắc Bộ 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 1 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
139 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 2 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
140 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 3 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
141 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 4 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
142 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 5 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
143 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 6 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
144 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 7 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
145 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 8 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
146 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 9 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
147 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 10 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
148 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 11 tại khu vực 
Vịnh Bắc Bộ 
149 
Bình độ cơ sở dữ liệu vận tốc âm trung bình tháng 12 tại khu vực Vịnh Bắc Bộ 
150 
PHỤ LỤC 2 Một phần số liệu cơ sở dữ liệu vận tốc âm sử dụng trong 
luận án 
Lat:18.5Lon:105.75ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:3Mindepth:0Maxdepth: 
019.93832.1061518.055 
219.86332.11517.87 
419.79132.1371517.745 
Lat:18.75Lon:105.75ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:4Mindepth:0Maxdepth: 
019.87232.041517.795 
219.832.0711517.66 
419.72932.1021517.53 
619.67532.1761517.495 
Lat:19Lon:105.75ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:6Mindepth:0Maxdepth: 
019.70732.051517.345 
219.63432.0721517.195 
419.56132.0941517.045 
619.50432.1561516.99 
819.42932.3031516.975 
1019.36832.4251516.97 
Lat:19.25Lon:105.75ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:3Mindepth:0Maxdepth: 
019.45532.1131516.705 
219.37932.0881516.49 
419.30432.1011516.325 
Lat:19.5Lon:105.75ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:3Mindepth:0Maxdepth: 
019.21432.1261516.03 
219.13932.1011515.82 
419.06432.1091515.65 
151 
Lat:18.25Lon:106ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:3Mindepth:0Maxdepth: 
020.11332.2321518.685 
220.04232.2451518.535 
419.97432.2851518.42 
Lat:18.5Lon:106ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:8Mindepth:0Maxdepth: 
020.08832.1651518.54 
220.02132.2031518.43 
419.95432.2411518.315 
619.90732.3161518.3 
819.86132.4071518.305 
1019.81932.4881518.31 
1519.75832.4821518.215 
2019.71432.7771518.505 
Lat:18.75Lon:106ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:9Mindepth:0Maxdepth: 
020.00632.1331518.275 
219.93932.1711518.165 
419.87332.2091518.055 
619.82232.2831518.025 
819.76332.41518.025 
1019.71432.5021518.035 
1519.64232.5021517.91 
2019.5932.7891518.17 
2519.56732.7821518.18 
Lat:19Lon:106ValidDays:032-059 
Pointsinprofile:9Mindepth:0Maxdepth: 
019.78432.1261517.645 
219.71632.1551517.52 
419.64832.1841517.395 
619.59132.2571517.345 
152 
819.51832.3891517.32 
1019.45932.5061517.32 
1519.37532.521517.18 
2019.31432.7771517.375 
2519.29432.771517.39 
153 
PHỤ LỤC 3 Một phần số liệu vận tốc âm thực tế đo được 
Previous File Location :1572864 
No of Bytes Stored in Previous File :0 
Model Name :MIDAS SVP 1000 
File Name :UNKNOWN 
Site Information :CAILAN III 
Serial No. :32236 
No. of Modules Connected :2 
Fitted Address List :12;21; 
Parameters for each module :1;2; 
User Calibrations : 
15;0.000000e+00;0.000000e+00;0.000000e+00;0.000000e+00;1.000000e+00;0.00
0000e+00 
15;0.000000e+00;0.000000e+00;0.000000e+00;0.000000e+00;1.000000e+00;0.00
0000e+00 
15;0.000000e+00;0.000000e+00;0.000000e+00;0.000000e+00;1.000000e+00;0.00
0000e+00 
Secondary Cal Used :1;0;0;1;1;0; 
Gain :1000;0;0;10000;1000;0; 
Offset :0;0;0;0;-20000;0; 
Gain Control Settings :0;253; 
SD Selected Flag :1 
Average Mode :NONE 
Moving Average Length :1 
Sample Mode :TRIP 
Sample Interval :300 
Sample Rate :8 
Sample Period :1 
Tare Setting :10.095 
Tare Time Stamp :14/03/2011 16:03:55 
Density :1025.973 
154 
Gravity :9.807 
Time Stamp :14/03/2011 16:06:21 
External PSU Voltage :11 
Date / TimeSOUND VELOCITY;M/SECPRESSURE;DBARTEMPERATURE;C 
14/03/2011 16:06:211516.8420.51120.044 
14/03/2011 16:09:481516.1341.00319.810 
14/03/2011 16:09:531515.9621.50119.726 
14/03/2011 16:09:571515.9122.01919.650 
14/03/2011 16:10:001515.9742.50419.663 
14/03/2011 16:10:021515.9363.03119.667 
14/03/2011 16:10:041515.8133.53619.633 
14/03/2011 16:10:051515.6524.02719.583 
14/03/2011 16:10:081515.4904.51519.489 
14/03/2011 16:10:091515.3995.00519.448 
14/03/2011 16:10:111515.3565.50219.395 
14/03/2011 16:10:121515.4296.02519.376 
14/03/2011 16:10:141515.3546.51919.356 
14/03/2011 16:10:161515.1827.02319.301 
14/03/2011 16:10:181515.0477.51619.221 
14/03/2011 16:10:201514.9788.04619.172 
14/03/2011 16:10:211514.9778.53119.149 
14/03/2011 16:10:231514.9859.00819.146 
14/03/2011 16:10:241514.9819.51719.146