Nhân giống in vitro cây dâu ngọt Đài Loan

Vietnam J. Agri. Sci. 2018, Vol. 16, No. 8: 772-780 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2018, 16(8): 772-780 
www.vnua.edu.vn 
772 
NHÂN GIỐNG IN VITRO CÂY DÂU NGỌT ĐÀI LOAN 
Nguyễn Thị Lý Anh1,2*, Nguyễn Thị Thiết1, Trần Thị Luyện1, Đặng Thị Nhẫn1, Nguyễn Thị Hân2 
1Khoa Công nghệ Sinh học, 
2
Viện Sinh học Nông nghiệp, Học viện Nông nghiệp Việt Nam 
*Tác giả liên hệ: ntlanh@vnua.edu.vn 
Ngày nhận bài: 26.07.2018 Ngày chấp nhận đăng: 03.12.2018 
TÓM TẮT 
Nghiên cứu nhân giống in vitro cây dâu ngọt Đài Loan nhằm xác định các thông số kỹ thuật cần thiết cho việc 
sản xuất cây giống chất lượng cao phục vụ nhu cầu mở rộng vùng trồng loại cây ăn quả mới nhập nội này. Sử dụng 
vật liệu khởi đầu là chồi 1 tháng tuổi của cây mẹ 2 năm tuổi để nuôi cấy in vitro cho thấy: Môi trường MS có bổ sung 
3 mg BA/l là phù hợp để kích thích tạo chồi từ mắt ngủ với tỷ lệ mẫu tạo chồi đạt 83,33%. Hệ số nhân chồi và chất 
lượng chồi cao nhất đạt được ở môi trường MS có bổ sung thêm BA (3 mg/l), IBA (0,5 mg/l) và nước dừa (10%) với 
hệ số nhân đạt 2,93 chồi/ mẫu sau 4 tuần nuôi cấy. Sự hình thành rễ của chồi đạt hiệu quả cao ở môi trường MS có 
bổ sung 0,5 mg/l IBA với tỷ lệ chồi tạo rễ là 96,67%. Trong nhà lưới, sau 8 tuần trồng trên giá thể cát và cung cấp 
dinh dưỡng qua lá bằng phân bón Đầu trâu 502 với tần suất phun 1 lần/tuần, cây in vitro có tỷ lệ sống cao (80%) và 
cây sinh trưởng tốt (chiều cao: 8,32 cm/cây, số lá: 7,24 lá/cây) đạt điều kiện chuyển sang trồng chậu. Quy trình nhân 
giống in vitro nêu trên cho hiệu quả cao và dễ dàng áp dụng ở quy mô sản xuất. 
Từ khóa: Dâu ngọt, nhân giống in vitro, Đầu trâu 502, BA, IBA 
In vitro propagation of Taiwanese Sweet Mulberry 
ABSTRACT 
In vitro propagation of Taiwanese sweet mulberry was carried out to determine technical parameters in the 
production of high quality planting materials for expanding cultivated area of the newly introduced fruit tree. One-
month-old shoots of two-year-old Taiwanese sweet mulberry plants were used as initial materials for in vitro culture. 
Results showed that BA at the concentration of 3mg/l in MS medium was suitable for stimulating in vitro shoots from 
stem nodes with high rate (83.33%). BA at 3 mg/l in combination with 0.5 mg/l IBA and 10% coconut water gave the 
best shoot multiplication rate (2.93 shoots/explant) and the highest shoot quality after 4 weeks of culture. The highest 
rooting percentage at 96.67% of shoots was observed after 4 weeks on MS medium containing 0.5 mg/l IBA. The 
plantlets were successfully acclimated in sandy substrate with a survival rate of 80%. The liquid fertilizer “Buffalo 
Head 502” foliar spary 1 time/week yielded good quality plantlets suitable for transplanting into pots. This in vitro 
propagation process is highly effective and easy to apply at production scale. 
Keyworks: Sweet mulberry, in vitro propagation, Buffalo head 502, BA, IBA. 
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 
Dâu ngọt Đài Loan là cåy dåu ën quâ, 
đþĉc chọn täo bìng phþĄng pháp lai hĂu tính 
giĂa dâu tìm (Morus allba) vĆi dâu quâ dài 
(Morus macroura). Cåy dåu lai này cĂ nëng 
suçt rçt cao và ổn đĀnh, cåy 4 nëm tuổi đät 45 
tçn quâ/ha/nëm. Quâ dâu có chi÷u dài tÿ 8-20 
cm, đþąng kính quâ đät 0,5-0,9 cm và khối 
lþĉng tÿ 4-5 g/quâ, quâ không có hät, có hàm 
lþĉng đþąng cao, hàm lþĉng axit thçp nên rçt 
ngọt (Træn Khíc Thi, 2014). VĆi þu thø v÷ 
nëng suçt, chçt lþĉng quâ và mang läi giá trĀ 
kinh tø cao, cây dâu ngọt Đài Loan đã đþĉc 
nhêp nội và trć thành cåy ën quâ đþĉc quan 
tâm phát triùn ć nþĆc ta. Tuy nhiên, cây giống 
dâu ngọt Đài Loan hiûn chþ đþĉc sân xuçt 
bìng cách ghép cành tÿ cây nhêp nội trên gốc 
ghòp là cåy dåu đĀa phþĄng nön hû số nhân 
Nguyễn Thị Lý Anh, Nguyễn Thị Thiết, Trần Thị Luyện, Đặng Thị Nhẫn, Nguyễn Thị Hân 
773 
giống khá thçp và chçt lþĉng cây giống không 
cao, do đĂ chþa đáp Āng đþĉc nhu cæu cây 
giống cho ngþąi trồng. 
Trong sân xuçt giống cây trồng, đðc biût là 
các cây nhân giống vô tính, công nghû nuôi cçy 
mô thăc vêt in vitro đã trć thành công cý hĂu 
hiûu bći täo đþĉc cây säch bûnh, tró sinh lý và 
đät hû số nhân giống rçt cao. Nuôi cçy in vitro 
đã đþĉc thăc hiûn thành công trên nhi÷u loài 
khác nhau cûa chi dâu tìm (Morus) nhþ: 
M. allba (Anis et al., 2003; Chitra & Padmaja, 
2005; Ahmad et al., 2007; Balakrishnan et al., 
2009; Chattopadhyay et al., 2011), M. nigra 
(Zaki et al., 2011), M. macroura (Akram & 
Aftab, 2012), M. indica (Lalitha et al., 2013). 
Tuy nhiên, nghiên cĀu nuôi cçy in vitro cây dâu 
ngọt Đài Loan cān chþa đþĉc đ÷ cêp ć câ trong 
và ngoài nþĆc. Vì vêy, nghiên cĀu nhân giống in 
vitro cây dâu ngọt Đài Loan là vçn đ÷ cæn đþĉc 
tiøn hành nhìm xác đĀnh các thông số kč thuêt 
cæn thiøt làm cĄ sć cho viûc sân xuçt cây giống 
chçt lþĉng cao phýc vý mć rộng vùng trồng cây 
dâu có giá trĀ nêu trên. 
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
2.1. Vật liệu nghiên cứu 
Vêt liûu ban đæu sā dýng trong nghiên cĀu 
là các đoän thân mang mæm ngû (1,5-2cm) cûa 
chồi 1 tháng tuổi cûa cây mõ 2 nëm tuổi trồng 
täi vþąn thăc nghiûm cûa Viûn sinh học nông 
nghiûp, Học viûn Nông nghiûp Viût Nam 
(Hình 1). 
2.2. Phương pháp nghiên cứu 
2.2.1. Khử trùng mẫu cấy 
Các đoän cành mang mæm ngû đþĉc rāa 
bìng nþĆc xà phòng loãng và rāa läi dþĆi vòi 
nþĆc chây. Tiøp theo, méu đþĉc khā trùng bìng 
cồn 70% trong 30 giây, khā trùng tiøp bìng 
dung dĀch Troclosene sodium (NaDCC) 0,5% ć 
nhĂng thąi lþĉng khác nhau, sau đĂ rāa säch 
bìng nþĆc cçt vô trùng 3-4 læn, mỗi læn 1 phút. 
Méu cçy đþĉc nuôi trön môi trþąng MS 
(Murashige-Skoog, 1962) trong thąi gian 2 tuæn 
và các méu sống, säch vi sinh vêt đþĉc sā dýng 
cho nghiên cĀu täo chồi. 
2.2.2. Tạo chồi từ mầm ngủ và nhân nhanh 
chồi in vitro và tạo cây in vitro hoàn chỉnh 
Méu đþĉc cçy chuyùn sang môi trþąng MS 
có bổ sung BA (N6 - Benzyladenine) tÿ 0-4 
mg/lýt đù kích thích bêt chồi tÿ mæm ngû. Các 
chồi tái sinh tiøp týc đþĉc nhân nhanh trên môi 
trþąng có bổ sung tổ hĉp BA vĆi IBA (Indol-3-
butyric acid), nþĆc dÿa ć các nồng độ khác nhau 
tùy tÿng thí nghiûm. Các chồi có chi÷u cao 
2,0-2,5 cm đþĉc tách độc lêp và nuôi cçy täo rú 
trön môi trþąng MS có bổ sung IBA vĆi nồng độ 
tÿ 0-2 mg/l. 
Môi trþąng nuôi cçy sā dýng trong các thí 
nghiûm là môi trþąng MS cĄ bân bổ sung 30 g 
sucrose/l và 5,0 g agar/l, đþĉc đi÷u chþnh pH = 
5,8 trþĆc khi hçp khā trùng ć áp suçt tþĄng 
đþĄng 1 atm (105 kPa), nhiût độ 121C, trong 30 
phút. Đi÷u kiûn nuôi cçy in vitro: nhiût độ 25-
27C, độ èm 60-70%, quang chu kĊ 16 gią sáng/ 
8 gią tối, chiøu sáng bìng đñn huĊnh quang T8-
36W vĆi cþąng độ ánh sáng 56 mol/s/m2. 
2.2.3. Thích ứng cây in vitro tại vườn ươm 
Các cây in vitro hoàn chþnh có chi÷u cao 
3,0-3,5 cm vĆi 2-3 lá/cåy đþĉc lçy ra khăi bình, 
rāa säch môi trþąng bám trên rú, cçy vào vþ 
nhăa có chĀa các loäi giá thù khác nhau và đþa 
ra nhà lþĆi có mái che nilon vào vý hñ thu (đæu 
tháng 9). Vþ cåy đþĉc che 60% níng trăc tiøp 
bìng lþĆi đen thoáng tÿ 9-17 h. TþĆi nþĆc giĂ 
èm 3 læn/ngày trong tuæn đæu tiên và 2 læn/ngày 
tÿ tuæn thĀ 2. Khâ nëng sống, sinh trþćng cûa 
cây in vitro đþĉc đánh giá sau 4 tuæn trồng đù 
lăa chọn giá thù phù hĉp. Tác động cûa viûc 
cung cçp dinh dþĈng cho cây in vitro täi vþąn 
þĄm bìng các loäi phân bón lá đþĉc tiøn hành 
trên các cây sống ổn đĀnh ć n÷n giá thù đã lăa 
chọn. Nồng độ và dung lþĉng các loäi phân bón 
lá đþĉc sā dýng theo hþĆng dén cûa nhà sân 
xuçt vĆi tæn suçt phun 1 tuæn/1 læn. 
2.2.4. Bố trí thí nghiệm và xử lý số liệu 
Các thí nghiûm in vitro đþĉc bố trí hoàn 
toàn ngéu nhiên, lðp läi 3 læn cho một công 
thĀc, mỗi læn 10 méu. Thí nghiûm täi vþąn þĄm 
đþĉc bố trí theo khối ngéu nhiön đæy đû, mỗi 
công thĀc nhíc läi 3 læn, mỗi læn 30 méu. 
Nhân giống in vitro cây dâu ngọt Đài Loan 
774 
 Bâng 1. Ảnh hưởng của dung dịch NaDCC 0,5% đến hiệu quâ khử trùng (sau 2 tuần) 
Công thức Thời gian khử trùng (phút) Tỷ lệ mẫu sạch (%) Tỷ lệ mẫu chết (%) Tỷ lệ mẫu nhiễm (%) 
CT1 5 21,0 8,6 70,4 
CT2 10 37,9 14,6 47,5 
CT3 20 59,5 16,0 24,5 
CT4 30 44,8 40,6 14,6 
Ghi chú: a. Mẫu cấy ban đầu b. Mẫu cấy sau 1 tuần c. Mẫu cấy sau 2 tuần 
Hình 1. Các mẫu sống và sạch sau khi khử trùng bằng NaDCC 0,5 % trong 20 phút 
Số liûu thăc nghiûm đþĉc xā lý 
vĆi phæn m÷m Microsoft Excel 2010 và 
IRRISTAT 5.0. 
3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 
3.1. Khử trùng mẫu cấy 
TrþĆc khi đþa vào nuôi cçy in vitro, các vêt 
liûu thăc vêt đþĉc khā trùng đù loäi bă các vi 
sinh vêt gây nhiúm môi trþąng dinh dþĈng và 
làm chøt méu cçy. Các đoän thân mang mæm 
ngû cûa chồi cây dâu ngọt Đài Loan đã đþĉc khā 
trùng hiûu quâ bìng dung dĀch troclosene 
sodium (NaDCC) 0,5% trong 20 phút vĆi tČ lû 
méu sống và säch vi sinh vêt đät 59,5%. Khi 
thąi gian xā lý ngín (5-10 phút) tČ lû méu chøt 
thçp nhþng tČ lû méu nhiúm vi sinh vêt cao và 
khi kéo quá dài thąi gian xā lý méu (30 phút) 
thì các tČ lû nöu trön đät ngþĉc läi (Bâng 1). 
Sā dýng các hĉp chçt chĀa chlorine đù khā 
trùng mô thăc vêt khi nuôi cçy in vitro đþĉc 
nhi÷u tác giâ đ÷ cêp (Gamborg & Philip, 1995; 
Pierik, 1997; Mustafa et al., 2012). Hiûu quâ 
khā trùng méu cçy bìng NaDCC đã xác đĀnh 
đþĉc trong thí nghiûm này là tþĄng tă vĆi các 
køt quâ khā trùng méu cçy bìng NaClO hay 
Ca(ClO)2 cûa một số tác giâ khác. Akram & 
Aftab (2012) đã täo đþĉc méu cçy vô trùng khi 
xā lċ đoän thân cûa M. macroura bìng dung 
dĀch NaClO 1% trong 15 phút; Nông Thi Huû và 
cs. (2017) xā lý vô trùng hät dâu tây bìng 
Ca(ClO)2 0,5% trong 30 phút. Đðng Quang Bích 
và cs. (2017) đã đät đþĉc tČ lû 80% méu hät trà 
hoa vàng vô trùng khi xā lý bìng NaClO 7% 
trong 20 phút. Theo tài liûu cûa Bộ Y tø (2015), 
NaDCC có hiûu lăc khā trùng cao hĄn hîn dung 
dĀch NaClO hay Ca(ClO)2 cĂ cùng hàm lþĉng 
chlorine. Đi÷u đĂ do hai nguyön nhån: dung 
dĀch NaClO hay Ca(ClO)2 có pH ki÷m, còn 
NaDCC có pH axit nên hoät chçt OCl- tồn täi 
b÷n vĂng hĄn; hĄn nĂa trong NaDCC chþ có 50% 
lþĉng Clo sïn có ć dþĆi däng tă do (HClO và 
OCl-), phæn còn läi ć däng hĉp chçt nhþ 
monochloro-isocyanurate và dichloro-
isocyanurate nön đþĉc giâi phóng dæn trong thąi 
gian xā lý. 
3.2. Tạo chồi in vitro từ mầm ngủ 
Trön cĄ sć tham khâo các køt quâ nghiên 
cĀu đã công bố, môi trþąng nuôi cçy MS chĀa 
hàm lþĉng BA khác nhau đã đþĉc sā dýng đù 
kích thích să bêt chồi tÿ mæm ngû cûa méu 
cçy. Trong khoâng nồng độ thí nghiûm tÿ 1-4 
mg/l thì tČ lû täo chồi tëng tuyøn tính vĆi nồng 
Nguyễn Thị Lý Anh, Nguyễn Thị Thiết, Trần Thị Luyện, Đặng Thị Nhẫn, Nguyễn Thị Hân 
775 
độ BA cûa môi trþąng nuôi cçy. Bên cänh đĂ, số 
lþĉng chồi hình thành tÿ mỗi méu cçy cüng 
phý thuộc vào nồng độ BA, nhþng chþ số này 
tëng dæn và đät cao nhçt khi nồng độ BA 3 
mg/l và sau đĂ giâm ć nồng độ BA cao hĄn 
(Bâng 2). Køt quâ cao v÷ câ tČ lû täo chồi, số 
chồi hình thành và chçt lþĉng chồi täo tÿ mæm 
ngû dâu ngọt Đài Loan đät đþĉc trên môi 
trþąng có nồng độ BA là 3mg/l. BA là một 
cytokinin tổng hĉp cĂ tác động khíc phýc träng 
thái ngû và hiûn tþĉng þu thø ngọn ć thăc vêt 
trong đi÷u kiûn in vitro (George et al., 2008). BA 
đþĉc dùng täo chồi tÿ mæm ngû cûa nhi÷u đối 
tþĉng nuôi cçy in vitro và đðc biût là vĆi các loài 
thuộc chi Morus (Vijayan et al., 2014). Đối vĆi 
loài dâu quâ dài M. macroura và dâu quâ tròn 
M. alba, một số tác giâ (Akram & Aftab, 2012; 
Balakrishnan et al., 2009) đã khîng đĀnh BA 
tác động tích căc đøn să täo chồi và số chồi hình 
thành tÿ mæm ngû. Tuy nhiên, nồng độ BA phù 
hĉp đù täo chồi tÿ mæm ngû cûa hai loài trên là 
1,0-2,0 mg/l; trong khi vĆi loài Morus nigra nồng 
độ phù hĉp läi là 5 mg BA/l (Zaki et al., 2011). 
Să sai khác so vĆi công bố cûa các tác giâ 
nêu trên có thù lý giâi bći các kiùu gen khác 
nhau có să đáp Āng khác nhau đối vĆi chçt 
đi÷u tiøt sinh trþćng BA. 
3.3. Nhân nhanh chồi và tạo cây in vitro 
hoàn chỉnh 
3.3.1. Ảnh hưởng của tổ hợp chất điều tiết 
sinh trưởng đến nhân chồi in vitro 
Trong thí nghiûm này, tổ hĉp chçt đi÷u tiøt 
sinh trþćng phù hĉp đù nhân chồi in vitro cây 
dâu ngọt Đài Loan là 3 mg BA/l + 0,5 mg IBA/l 
(Bâng 3). Nhþng đi÷u đáng lþu ċ ć đåy là khi cố 
đĀnh hàm lþĉng BA và tëng dæn hàm lþĉng IBA 
trong môi trþąng nuôi cçy thì hû số nhân chồi 
cüng tëng theo một cách tuyøn tính. Do vêy, cæn 
tiøp týc khâo sát thöm tác động cûa tổ hĉp BA 
vĆi các nồng độ cao hĄn cûa IBA đù có thù nâng 
cao hû số nhân chồi. 
 Bâng 2. Ảnh hưởng của nồng độ BA đến khâ năng bật chồi của mầm ngủ 
(sau 4 tuæn nuôi cçy) 
Công thức 
BA 
(mg/l) 
Tỷ lệ tạo 
chồi (%) 
Chiều cao 
chồi (cm) 
Số lá TB 
(lá/chồi) 
Số 
chồi/mẫu 
Hình thái chồi 
CT1 (ĐC) 0 12,50 1,83 2,54 1,17 Chồi nhỏ, lá vàng, đốm nâu 
CT2 1 29,17 1,85 2,51 1,33 Chồi nhỏ, lá xanh và quăn 
CT3 2 54,17 1,97 2,57 1,75 Chồi khỏe, lá xanh nhạt 
CT4 3 83,33 2,15 2,17 2,17 Chồi khỏe, lá xanh nhạt 
CT5 4 85,66 1,87 1,96 1,87 Chồi nhỏ, lá xanh đậm 
CV (%) 
LSD0,05 
3,6 3,1 2,8 
0,11 0,22 0,08 
Ghi chú: MS + 0 mg/l BA MS + 1 mg/l BA MS + 2 mg/l BA MS + 3 mg/l BA MS + 4 mg/l BA 
Hình 2. Ảnh hưởng của nồng độ BA đến sự bật chồi của mầm ngủ sau 4 tuần nuôi cấy 
Nhân giống in vitro cây dâu ngọt Đài Loan 
776 
Tổ hĉp chçt đi÷u tiøt sinh trþćng BA (3 
mg/l) và IBA (0-0,5 mg/l) đã đþĉc sā dýng đù 
nhân nhanh chồi in vitro cây dâu ngọt Đài 
Loan. Să lăa chọn này dăa trön cĄ sć køt quâ 
cûa thí nghiûm täo chồi tÿ mæm ngû nêu trên và 
công bố cûa Akram & Aftab (2012). Hai tác giâ 
này đã đät đþĉc hû số nhân chồi và chçt lþĉng 
chồi in vitro cao nhçt khi nuôi cçy cây dâu quâ 
dài M. macroura trön môi trþąng MS có bổ sung 
8,8 M BA (tþĄng đþĄng 2 mg BA) và 2,0 M 
IBA (tþĄng đþĄng 0,4 mg IBA). 
3.3.2. Ảnh hưởng của nước dừa đến tăng 
trưởng của chồi in vitro 
Trön môi trþąng nhân nhanh chồi (MS bổ 
sung 3 mg BA/l + 0,5 mg IBA/l), mðc dù hû số 
nhân chồi đã đät khá cao (2,67 chồi/méu) nhþng 
các chồi täo thành có chi÷u cao và số lá trung 
bình thçp (Bâng 3). Đù nâng cao chçt lþĉng 
chồi, nþĆc dÿa đã đþĉc bổ sung thêm vào môi 
trþąng nhân chồi vĆi hàm lþĉng khác nhau. Køt 
quâ thí nghiûm thù hiûn ć bâng 4 cho thçy nþĆc 
dÿa đã tác động rçt tích căc đøn chçt lþĉng chồi 
tái sinh. Ở công thĀc bổ sung thöm 10% nþĆc 
dÿa chi÷u cao trung bình cûa chồi tëng thöm 0,7 
cm/chồi và số lá trung bünh tëng thöm 1,03 
lá/chồi so vĆi công thĀc không bổ sung thêm 
nþĆc dÿa. HĄn thø, hû số nhân chồi cüng đþĉc 
tëng thöm khoâng 10%. 
NþĆc dÿa là nội nhü lăng cûa quâ dÿa và là 
dĀch hĂu cĄ tă nhiön đþĉc sā dýng rộng rãi 
trong nuôi cçy thăc vêt in vitro. Hàm lþĉng 
nþĆc dÿa trong môi trþąng nuôi cçy phù hĉp cho 
nhi÷u loäi cåy khác nhau thþąng dao động tÿ 
5-15% (Pierik, 1997). Ngoài các thành phæn 
vitamin, đþąng, chçt khoáng trong nþĆc dÿa có 
hàm lþĉng cao 1,3-Diphenylurea nên kích thích 
mänh să phân chia tø bào và să tëng trþćng 
chồi mæm (Kobayashi et al., 1995). Ở nþĆc ta, 
nþĆc dÿa là nguyên liûu rçt phổ biøn và giá khá 
ró. Do vêy, viûc bổ sung nþĆc dÿa vào môi 
trþąng nuôi cçy đù câi thiûn hû số nhân và chçt 
lþĉng chồi in vitro là hoàn toàn khâ thi, ngay câ 
khi mć rộng køt quâ nghiên cĀu này vào thăc 
tiún sân xuçt cây giống ć quy mô lĆn. 
3.3.3. Ảnh hưởng của chất điều tiết sinh 
trưởng đến tái sinh rễ của chồi in vitro 
Køt quâ câm Āng täo rú bçt đĀnh cho chồi in 
vitro cây dâu ngọt Đài Loan bìng IBA đþĉc 
trình bày ć bâng 5. Chồi in vitro có thù ra rú 
trön môi trþąng MS không bổ sung IBA nhþng 
tČ lû chồi có rú thçp (46,67%). Môi trþąng MS bổ 
sung thêm 0,5 mg IBA/l cho tČ lû chồi täo rú 
(96,67%), số rú/cây (6,13 rú) và chi÷u dài trung 
bình cûa rú (3,02 cm) cao nhçt trong các công 
thĀc thí nghiûm. Nồng độ IBA tëng cao hĄn 0,5 
mg/l đã làm giâm tČ lû chồi ra rú và Āc chø 
mänh să tëng trþćng cûa rú. 
IBA là hĉp chçt auxin tổng hĉp đþĉc dùng 
phổ biøn đù câm Āng täo rú bçt đĀnh in vitro cho 
nhi÷u loài cûa chi Morus và nồng độ IBA sā 
dýng dao động tÿ 0,25-2,0 mg/l (Vijayan et al., 
2014). Nồng độ IBA thích hĉp đù täo rú in vitro 
biøn đổi tùy thuộc các loài dâu khác nhau. 
Køt quâ nöu trön tþĄng tă køt quâ mà Bhau 
& Wakhlu (2003), Balakrishnan et al. (2009) và 
Sajeevan et al. (2011) đã công bố khi dùng IBA 
câm Āng täo rú in vitro cho cây dâu M. alba. 
Akram & Aftab (2012) cüng đã khîng đĀnh nồng 
độ IBA tÿ 0,4-0,8 mg/l là phù hĉp đù kích thích 
täo rú in vitro cây dâu quâ dài M. macroura.
 Bâng 3. Ảnh hưởng của tổ hợp BA với IBA đến khâ năng nhân chồi (sau 4 tuæn nuôi cçy) 
Công thức BA (mg/l) IBA (mg/l) Hệ số nhân (chồi/mẫu) Chiều cao TB (cm) Số lá TB (lá/chồi) 
CT1 (ĐC) 3 
3 
3 
3 
0 1,90 2,40 1,55 
CT2 0,1 2,10 2,42 1,52 
CT3 0,3 2,44 2,52 1,67 
CT4 0,5 2,67 2,58 1,66 
CV% 3,4 0,5 1,3 
LSD0,05 0,14 0,02 0,09 
Nguyễn Thị Lý Anh, Nguyễn Thị Thiết, Trần Thị Luyện, Đặng Thị Nhẫn, Nguyễn Thị Hân 
777 
Bâng 4. Ảnh hưởng của nước dừa đến tăng trưởng của chồi của in vitro (sau 4 tuæn nuôi cçy) 
Công thức 
BA 
(mg/l) 
IBA 
(mg/l) 
Nước dừa 
(%) 
Số lá TB 
(lá/chồi) 
Chiều cao TB 
(cm) 
Hệ số nhân 
(Chồi/mẫu) 
CT1 (ĐC) 3 
3 
3 
3 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0 1,60 2,50 2,67 
CT2 5 2,50 2,78 2,77 
CT3 10 2,63 3,20 2,93 
CT4 15 2,54 2,93 2,84 
CV (%) 2,0 1,0 1,3 
LSD0,05 0,11 0,05 0,11 
CT1 CT2 CT3 CT4 
Ghi chú: CT1: MS + 3 mg/l BA + 0,5 mg/l IBA; CT2: MS + 3 mg/l BA + 0,5 mg/l IBA + 5% nước dừa; 
CT3: MS + 3 mg/l BA + 0,5 mg/l IBA + 10% nước dừa; CT4: MS + 3 mg/l BA + 0,5 mg/l IBA + 15% nước dừa; 
Hình 3. Ảnh hưởng của nước dừa đến sự tăng trưởng chồi in vitro sau 4 tuần nuôi cấy 
Bâng 5. Ảnh hưởng của IBA đến khâ năng tái sinh rễ của chồi in vitro (sau 4 tuæn nuôi cçy) 
Công thức IBA (mg/l) Tỷ lệ ra rễ (%) Số rễ TB (rễ/cây) Chiều dài rễ TB (cm) 
CT1 (ĐC) 0 46,67 3,38 3,99 
CT2 0,5 96,67 6,13 3,02 
CT3 1,0 90,00 3,70 1,57 
CT4 1,5 76,67 2,30 1,47 
CT5 2,0 66,67 1,90 1,24 
CV (%) 3,6 1,0 
LSD0,05 0,23 0,03 
CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 
Ghi chú: CT1: MS + 0 mg/l IBA; CT2: MS + 0,5 mg/l IBA; CT3: MS + 1,0 mg/l IBA; CT4: MS + 10,5 mg/l IBA; 
CT5: MS + 2,0 mg IBA/l 
Hình 4. Ảnh hưởng của IBA đến khâ năng ra rễ in vitro sau 4 tuần nuôi cấy 
Nhân giống in vitro cây dâu ngọt Đài Loan 
778 
Køt quâ thu đþĉc đối vĆi cây dâu ngọt Đài 
Loan là hĉp lý bći cây dâu ngọt Đài Loan là con lai 
cûa M. alba và M. macroura nên phân Āng cûa nó 
vĆi IBA có să tþĄng đồng nhþ các cåy bố mõ. 
3.4. Thích ứng cây in vitro tại vườn ươm 
3.4.1. Ảnh hưởng của giá thể trồng đến khâ 
năng sống và sinh trưởng của cây 
 Khi trồng trên giá thù cát, tČ lû cây sống 
cao nhçt (80%) và cây khăe mänh. Cây trồng 
trên giá thù trçu hun hay xĄ dÿa đ÷u có tČ lû 
cây sống thçp hĄn (60-63%) và cåy sinh trþćng 
yøu. Khâ nëng sống và sinh trþćng cûa cây in 
vitro trồng trên giá thù trçu hun + cát (1:1) tốt 
hĄn so vĆi sā dýng giá thù trçu hun hay xĄ dÿa 
và đät tČ lû cây sống là 73% (Bâng 6). 
Giá thù trồng cây là một yøu tố rçt quan 
trọng täo đi÷u kiûn cho cây in vitro thích Āng trć 
läi đąi sống tă dþĈng. Các giá thù dùng trồng 
cây in vitro täi vþąm þĄm thþąng là cát, trçu 
hun, xĄ dÿa, vemiculite Các giá thù này có thù 
dùng riêng rô hoðc phối trộn theo các tČ lû khác 
nhau đù phù hĉp cho tÿng loäi cây. Akram & 
Aftab (2012) đã sā dýng giá thù gồm đçt + cát + 
than bùn (1:1:2) cho cây in vitro loài M. 
macroura và đät tČ lû sống 65% khi thích Āng 
cåy trong đi÷u kiûn tă nhiên. Nghiên cĀu cûa 
Zaki et al. (2011) cüng đã đät tČ lû sống cao 
nhçt là 80% khi trồng cây in vitro loài Morus 
nigra trên giá thù cát + vermiculite (1:1). Đối vĆi 
cây dâu ngọt Đài Loan, trong các loäi giá thù 
nghiên cĀu, giá thù cát là phù hĉp hĄn câ cho 
cây in vitro ć giai đoän vþąn þĄm 
3.4.2. Ảnh hưởng của phân bón lá đến sinh 
trưởng của cây in vitro 
Số liûu trình bày täi bâng 7 cho thçy trong 
ba loäi phân bón lá thā nghiûm, phån Đæu trâu 
502 thúc đèy tëng chi÷u cao, số lá và chçt lþĉng 
cây tốt nhçt. Sć dÿ loäi phân này þu thø hĄn hai 
loäi còn läi vì trong thành phæn phån Đæu trâu 
502, ngoài các nguyên tố khĂang đa lþĉng, vi 
lþĉng còn có thêm các chçt đi÷u tiøt sinh trþćng 
Gibberillic acid và -Naphthaleneacetic acid. 
Các cây sau 4 tuæn phun phân bón (8 tuæn sau 
khi trồng) có thù chuyùn tÿ khay þĄm trön giá 
thù cát sang trồng chêu hoðc vþąn trồng vĆi các 
loäi giá thù giàu dinh dþĈng hĄn đù phù hĉp cho 
să sinh trþćng, phát triùn tiøp theo. 
Bâng 6 . Ảnh hưởng của giá thể đến khâ năng sống và sinh trưởng của cây 
(sau trồng 4 tuæn) 
Công 
thức 
Loại giá thể 
Tỷ lệ cây sống 
 (%) 
Chiều cao TB 
(cm) 
Số lá TB 
(lá/cây) 
Hình thái cây 
CT1 Cát 80,00 5,50 4,00 Thân và lá to, xanh 
CT2 Trấu hun 63,00 5,01 3,62 Thân và lá nhỏ, rụng lá 
CT3 Xơ dừa 60,00 5,18 4,50 Thân và lá nhỏ; xanh vàng 
CT4 Trấu hun + cát (1:1) 73,00 5,32 4,25 Thân và lá to, xanh 
CV% 0,6 0,6 
LSD0,05 0,55 0,47 
Cát Trấu hun Xơ dừa Trấu hun + cát (1:1) 
Hình 5. Cây in vitro sau 4 tuần trồng trên các loại giá thể khác nhau 
Nguyễn Thị Lý Anh, Nguyễn Thị Thiết, Trần Thị Luyện, Đặng Thị Nhẫn, Nguyễn Thị Hân 
779 
Bâng 7. Ảnh hưởng của các loại phân bón lá đến sự sinh trưởng 
của cây in vitro tại vườn ươm (sau 4 tuæn phun phân bón) 
Công thức Chiều cao cây TB (cm) Số lá TB (lá/cây) Hình thái cây 
Nước (đối chứng) 6,49 6,43 Cây yếu, lá vàng và nhỏ 
Đầu trâu 502 8,32 7,24 Cây khỏe, lá to và xanh 
Antonik 7,84 7,08 Cây khỏe, lá xanh, nhỏ 
Seaweed 7,21 6,78 Cây khỏe, lá xanh, nhỏ 
CV (%) 1,1 4,4 
LDS0,05 0,16 0,56 
Nước Đầu trâu 502 Atonik Seaweed Cây trồng chậu 
Hình 6. Cây in vitro khi phun các loại phân bón lá khác nhau (sau 4 tuæn phun phân bón) 
Phân bón lá là các hĉp chçt dinh dþĈng hòa 
tan đþĉc trong nþĆc và cung cçp cho cây bìng 
cách phun lên lá. Khi bón qua lá, hiûu suçt sā 
dýng chçt dinh dþĈng đät cao hĄn bĂn qua đçt 
bći tích lá bìng 15-20 læn diûn tých đçt mà rú 
cây phân bố. Đồng thąi tốc độ hçp thu và vên 
chuyùn chçt dinh dþĈng qua lá cüng nhanh hĄn 
gçp 30 læn hçp thu tÿ rú. Do vêy, vĆi cây in vitro 
mĆi thích Āng vĆi đi÷u kiûn sống tă dþĈng, rú 
bçt đĀnh hình thành trong nuôi cçy thþąng chþa 
có rú bên nên viûc bón phân qua lá là høt sĀc 
cæn thiøt giúp cåy sinh trþćng tốt. 
4. KẾT LUẬN 
Køt quâ nghiên cĀu cho phép thiøt lêp đþĉc 
các thông số kč thuêt cûa quy trình nhân giống 
vô tính in vitro cây dâu ngọt Đài Loan khi sā 
dýng vêt liûu khći đæu là chồi một tháng tuổi 
cûa cây mõ hai nëm tuổi. Quy trình này bao 
gồm đæy đû các công đoän: Khā trùng méu cçy 
bìng dung dĀch NaDCC 0,5% trong 20 phút; 
kích thích täo chồi in vitro tÿ mæm ngû trên môi 
trþąng MS + 3 mg/l BA và nhân nhanh chồi in 
vitro trön môi trþąng MS + 3 mg/l BA + 0,5 mg/l 
IBA + 10% nþĆc dÿa; nuôi cçy chồi trên môi 
trþąng MS + 0,5 mg IBA/l đù täo cây in vitro 
hoàn chþnh; cây in vitro đþĉc trồng ć nhà lþĆi, 
trên giá thù cát và phun phån bĂn lá Đæu trâu 
502 vĆi tæn xuçt 1 læn/tuæn. Nhân giống in vitro 
cây dâu ngọt Đài Loan theo quy trünh nêu trên 
có hiûu quâ cao (hû số nhân giống 2,93 læn/4 
tuæn, tČ lû cây sống 80%, sau 8 tuæn trồng ć 
vþąn þĄm cåy in vitro đät tiêu chuèn cây giống) 
và có thù dú dàng áp dýng ć quy mô lĆn. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Ahmad, P., S. Sharma and P.S. Srivastava (2007). In 
vitro selection of NaHCO3 tolerant cultivars of 
Morus alba (Local and Sujanpur) in response to 
morphological and biochemical parameters. Hort. 
Sci., 34: 114-122. 
Akram, M. and F. Aftab (2012). Efficient 
micropropagation and rooting of king white 
mulberry (Morus macroura Miq.) var. laevigata 
from nodal explants of mature tree. Pak. J. Bot., 
44: 285-289. 
Anis M., M. Faisal and S.K. Singh (2003). 
Micropropagation of mulberry (Morus alaba L.) 
through in vitro culture of shoot tip and nodal 
explants. Plant Tissue Cult., 13: 47-51. 
Balakrishnan V., M.R. Latha, K.C. Ravindran and J.P. 
Robinson (2009). Clonal Propagation of Morus 
Nhân giống in vitro cây dâu ngọt Đài Loan 
780 
alba L. through nodal and axillary bud explants. 
Bot. Res. Intl., 2: 42-49. 
Bhau B.S. and A.K. Wakhlu (2003). Rapid 
micropropagation of five cultivars of mulberry. 
Biol. Plant, 46: 349-355. 
Đặng Quang Bích, Nguyễn Thị Phương Thảo, Trần 
Văn Phú, Đinh Trường Sơn, Ninh Thị Thảo, 
Nguyễn Văn Huấn, Trần Văn Lin, Nguyễn Thị 
Thùy Linh (2017). Quy trình nhân giống in vitro 
cây trà hoa vàng (Camellia sp.). Tạp chí Khoa học 
nông nghiệp Việt nam, 12: 1657-1669. 
Bộ Y tế (2015). Các chất khử khuẩn được sử dụng 
trong y tế. Phụ lục kèm theo Quyết định số 
4290/QĐ-BYT, ngày 15/10/2015. 
Chattopadhyay S., S.G. Doss, S. Halder, A.K. Ali and 
A.K. Bajpai (2011). Comparative 
micropropagation efficiency of diploid and triploid 
mulberry (Morus alba cv. S1) from axillary bud 
explants. Afr. J. Biotech, 10: 18153-18159. 
Chitra D.S.V. and G. Padmaja (2005). Shoot 
regeneration via direct organogenesis from in vitro 
derived leaves of mulberry using thidiazuron and 
6-benzylaminopurine. Sci. Hort., 106: 593-602. 
Gamborg O.L. and Philip G.C. (1995). Plant cell, tissue 
and organ culture. Pub. Springer, pp. 37-39 
George E. F., M. A. Hall, Geert-Jan De Klerk (2008). 
Plant Propagation by Tissue Culture. 3rd 
Edition.Pub. Springer, 1: 205-226. 
Nông Thị Huệ, Phạm Thị Thu Hằng, Tưởng Thị Thanh 
Huyền, Nguyễn Thị Thùy Linh, Nguyễn Thị Lâm 
Hải, Nguyễn Thanh Hải (2017). Nghiên cứu nhân 
giống in vitro cây dâu tây giống SMiA nhập nội từ 
Mỹ. Tạp chí Khoa học nông nghiệp Việt nam, 12: 
1670-1679. 
Kobayashi H., Morisaki N., Tago Y., Hashimoto 
Y., Iwasaki S., Kawachi E., Nagata R., Shudo K. 
(1995). Identification of a major cytokinin in 
coconut milk. Experentia, 51(11): 1081-1084. 
Lalitha, N., S. Kih, R. Banerjee, S. Chattopadhya, A.K. 
Saha and B.B. Bindroo (2013). High frequency 
multiple shoot induction and invitro regeneration 
of mulberry (Morus indica L. cv. S-1635). Int. J. 
Adv. Res., 1: 22-26. 
Mustafa Yildiz, S. Fatih Ozcan, Cansu T. 
Kahramanogullari, Ege Tuna (2012). The Effect of 
Sodium Hypochlorite Solutions on the Viability 
and In Vitro Regeneration Capacity of the Tissue. 
The Natural Products Journal, 2(4): 328-331. 
Murashige T., Skoog F. (1962). A revised medium for 
rapid growth bioassynwith tobacco tissue cultures. 
Physiology Plant, 15: 473-479. 
Pierik R.L.M. (1997). In vitro Culture of Higher Plants. 
Kluwer Academic Publishers, pp.67-94. 
Sajeevan R.S., S.Jeba Singh, K.N. Nataraja and M.B. 
Shivanna (2011). An efficient in vitroprotocol for 
multiple shoot induction in mulberry, Morus alba 
L. variety V1. Intl. Res.J. Plant. Sci., 2: 254-261. 
Trần Khắc Thi (2014). Kỹ thuật trồng dâu siêu ngọt. 
dai-loan 
Vijayan K., P. Jayarama Raju, A. Tikader and B. 
SaratchnadraVijayan, K., A. Tikader and A.J.T. Da 
Silva (2014). Biotechnology of mulberry (Morus 
L.) - A review. J. Food Agric., 26(6): 472-496. 
Zaki M., Z.A. Kaloo and M. Sofi (2011). 
Micropropagation of Morus nigra L. from nodal 
segments with axillary buds. World J. Agri. Sci., 
7: 496-503.